Workshop Landelijke Vereniging voor Pijnverpleegkundigen 6 april 2010
Richtlijn Pijnbehandeling van traumapatiënten in de spoedzorgketen

Afgelopen dinsdag verzorgden Martha Maris (Alysis Zorggroep, Rijnstate) en Boukje Dijkstra (UMC St Radboud) een workshop over de richtlijn Pijnbehandeling van traumapatiënten in de spoedzorgketen.

Tijdens het congres is kort stil gestaan bij de aanleiding en doel van het project: pijn is de meest voorkomende klacht bij traumapatiënten in de ambulance en op de spoedeisende hulp (SEH). Een derde van alle spoedritten in de ambulancezorg in Nederland betreft traumapatiënten, de SEH wordt jaarlijks door 860.000 patiënten bezocht voor behandeling van een trauma. Echter, pijn wordt soms onderschat door de hulpverleners in de spoedzorg, eerder onderzoek liet tekorten zien in de pijnbehandeling in de acute fase. Het gevolg daarvan is dat patiënten soms onnodig pijn lijden, genezing vertraagd wordt en er risico is op het ontstaan van chronische pijn. Op dit moment is er geen sluitende en systematische benadering voor behandeling van pijn voor traumapatiënten in de spoedzorgketen. Als gevolg daarvan wordt pijnbehandeling in de keten soms niet gestart, niet vervolgd en kan deze zelfs tegenstrijdig zijn.

Het doel van het onderzoeksproject is de ontwikkeling van een nationale evidence-based richtlijn voor de behandeling van pijn bij volwassen traumapatiënten in de spoedzorgketen (huisartsenpost, ambulance, traumaheli en SEH). De richtlijn is bedoeld voor professionals als artsen en doktersassistenten op de huisartsenpost, ambulanceverpleegkundigen, Mobiel Medisch Team-artsen en -verpleegkundigen, SEH-verpleegkundigen en -artsen en traumachirurgen, NP’s en PA’s op de ambulance of SEH, anesthesiologen en artsen van chirurgische of orthopedisch traumatologische afdelingen.

Dertien (wetenschappelijke) beroepsverenigingen participeren in de richtlijnontwikkeling, waaronder de Landelijke Vereniging voor Pijnverpleegkundigen, bij het project zijn ook Sivera Berben (AZO/UMC St Radboud), Hennie Kemps (HAN), dr. Lisette Schoonhoven (IQ Healthcare) en prof. dr. Arie van Vugt (traumachirurg MST Enschede). Het project, gesubsidieerd door ZonMw binnen het Spoedzorgprogramma, startte in maart 2009 en is naar verwachting gereed in september 2010.

In gesprek met het publiek, veelal anesthesie-, pijn- en recoveryverpleegkundigen, zijn praktische consequenties besproken van de aanbevelingen op het gebied van pijnbeoordeling in de spoedzorg. De beoordeling van pijn met een Numeric Rating Scale (NRS) bleek in veel ziekenhuizen, zeker op chirurgische afdelingen, al behoorlijk ingeburgerd, vaak door een actieve rol van pijnverpleegkundigen. Bij de implementatie van de NRS op een SEH kunnen pijnverpleegkundigen misschien ook een rol spelen. Ook aanbevelingen over medicamenteuze en niet-medicamenteuze interventies bij de behandeling van pijn zijn de revue gepasseerd. Fentanyl en morfine intraveneus als middelen van eerste keus werden zeker onderschreven. Over de meest geschikte toedieningsroute, zeker in de ambulance, bestond wel wat discussie, waarbij intranasale of toediening via verneveling voor een aantal workshopdeelnemers tot de mogelijkheden behoorde. In de literatuur uit de spoedzorg is geen bewijs gevonden voor de effectiviteit van koelen, hoogleggen, aanleggen van een drukverband, immobiliseren op acute pijn. Het publiek verbaasde zich hierover, net als de werkgroepleden, en zou desondanks deze niet-medicamenteuze behandelingen wel opnemen als aanbeveling in de richtlijn. Kortom, een leuke gelegenheid om de richtlijn onder de aandacht te brengen en eens van gedachten te wisselen over de inhoud en de uiteindelijke implementatie!