Tijdens twee bijeenkomsten van LSAbewoners over armoedebestrijding maakte ik kennis met René de Cock van de Buurtkeuken Slotermeer. In de verhalen die René over zijn bewonersinitiatief vertelde en die hij ondersteunde met veelzeggende foto’s, hoorde en zag ik hoe de Buurtkeuken door het versterken van Sociale Kwaliteit bijdraagt aan armoedebestrijding.

We spreken van sociale kwaliteit als iedereen in de samenleving mee kan doen op een manier die hem past en goed doet. Dat armoede sociale kwaliteit belemmert is evident. De sociale kwaliteit benadering biedt ons ook aanknopingspunten voor het bestrijden van armoede. Vanuit deze benadering weten we namelijk dat vier conditionele factoren op orde moeten zijn willen mensen de mogelijkheden hebben om mee te doen (Some Basic Principles of Social Quality – International Association on Social Quality). Het gaat om sociaaleconomische zekerheid, sociale inclusie, sociale cohesie en sociale empowerment. In de presentatie van René hoorde ik hoe de buurtkeuken impliciet inzet op alle vier de factoren.

In de eerste plaats voorziet de buurtkeuken in een van de basisbehoeften van mensen: eten!  Sociaaleconomische zekerheid gaat over dergelijke basisbehoeften van mensen. De sociale kwaliteit benadering leert ons ook dat je de vier factoren niet los van elkaar kunt zien: ze beïnvloeden elkaar en zijn afhankelijk van elkaar. En dat werd in de verhalen en foto’s van René glashelder. De buurtkeuken zorgt er namelijk niet alleen voor dat mensen die te weinig inkomen hebben om rond te komen kunnen eten, maar ook dat ze samen met anderen kunnen eten. Drie keer per week wordt er een gratis lunch geserveerd. Iedereen uit de buurt mag aanschuiven. Voor degenen die dat kunnen missen staat er een pot om een donatie in te doen. Op de foto’s zie je geanimeerde ontmoetingen tussen diverse mensen uit de buurt. Daarmee draagt de buurtkeuken bij aan sociale cohesie, een tweede conditionele factor van sociale kwaliteit. We weten van mensen in armoede hoe belangrijk het is dat zij ontmoetingen hebben waarin zij gezien, gehoord en erkend worden (Werken-aan-bestaanszekerheid-2022.pdf (movisie.nl)). Ontmoetingen die niet als vanzelfsprekend plaatsvinden (20211101 Gids in format DEF.pdf (werkplaatsensociaaldomein.nl)). Dat gebeurt in de buurtkeuken.

We weten ook dat in ontmoetingen kennis en informatie gedeeld wordt over bijvoorbeeld voorzieningen waar niet iedereen van op de hoogte is. Dat heeft te maken met sociale inclusie, een derde conditie van sociale kwaliteit. In onze samenleving hebben we tal van organisaties, voorzieningen, tegemoetkomingen en initiatieven waar mensen in armoede profijt van kunnen hebben, maar die verre van toegankelijk zijn. Buurtbewoners delen tijdens de lunch hun inzichten en ervaringen en helpen elkaar verder. René en zijn collega-vrijwilligers zijn alert op signalen en verwijzen waar nodig door, bijvoorbeeld naar het sociaal wijkteam. En zij attenderen voorzieningen op de drempels die mensen ervaren om er gebruik van te maken.

Verder kunnen buurtbewoners in de buurtkeuken verschillende betekenisvolle rollen vervullen en ervaren dat zij ertoe doen. Een ervaring die veel mensen in armoede kwijt zijn. Naast bezoeker en goede buur kunnen ze ook actief zijn als vrijwilliger. De buurtkeuken biedt ruimte voor hun talenten en om zichzelf verder te ontwikkelen. Daarmee draagt dit bewonersinitiatief bij aan sociale empowerment de vierde conditie van sociale kwaliteit. Werken aan je persoonlijke ontwikkeling is werken aan perspectief voor bijvoorbeeld meer sociaaleconomische zekerheid.

Kortom, de buurtkeuken is een fantastisch recept voor sociale kwaliteit.