Ester Klaassen, docent-onderzoeker Leeratelier Betekenisvol Contact in de Wijk:

Toen mijn moeder -altijd actief en sociaal betrokken- ouder werd veranderde haar leven en haar behoeften. Ze wilde dichter bij huis zijn. Minder in de auto, minder op de fiets, haar wereld letterlijk dichter om haar heen. Haar beste vriendin die om de hoek woonde was belangrijk, ze liepen bij elkaar binnen en deelden veel, zowel praktisch als emotioneel. Maar ze wilde meer. Nieuwe mensen ontmoeten, leuke dingen doen, want haar leven was nog in volle bloei. Ze sloot zich aan bij een initiatief om een gezamenlijke moestuin te starten op een stuk grond waar voorheen prikstruiken stonden, een straat verderop. Dit was een goede zet. Ze fleurde ervan op.

Mijn moeder heeft niet lang van de moestuin kunnen genieten, want ze is helaas overleden. Haar vriendin voelt zich nu soms alleen, mist haar nabijheid en -nog versterkt door de lockdown- vindt het lastig om een fijne invulling te geven aan haar leven. Ze verlangt naar een plek om mensen te ontmoeten en om haar kwaliteiten te kunnen inzetten. Maar waar? Zij heeft niet van die groene vingers.

Door de lockdown zijn de mogelijkheden voor mensen om elkaar te ontmoeten tijdelijk minder geweest. Er zijn ook andere plekken ontstaan, waar het welzijnswerk niet altijd zicht op had. Mede als gevolg hiervan is bij een aantal welzijnswerkers interesse ontstaan in deze voor hen verborgen ontmoetingsplekken. Vanuit het Leeratelier Betekenisvol Contact in de Wijk, onderdeel van Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen, kijken we onder andere naar betekenisvolle plekken in de wijk als basis voor betekenisvolle contacten, om eenzaamheid te doorbreken. Deze plekken zijn niet altijd de ‘klassieke’ plekken zoals het buurthuis of de moestuin. Voor ervaringsdeskundige Robin Smits is het een bordspellenwinkel waar in de kelder mensen elkaar ontmoeten om samen te spelen. Daar werken mensen die, zonder dat zij het door hebben, van grote betekenis zijn voor hem en zijn herstel. Niet alleen bij Robin, maar ook bij andere mensen zijn er voorbeelden van plekken en informele sleutelfiguren die van betekenis zijn, zonder dat welzijnswerkers zich daarvan bewust zijn.

Onlangs zijn we samen met welzijnswerkers van verschillende organisaties (Stichting Welzijn Lingewaard, ForteWelzijn en Bindkracht10) en tweedejaars studenten van de HAN die werken bij een plek in de wijk waar zij interprofessioneel leren (IPL) een onderzoek gestart in een aantal wijken in en om Nijmegen om tot een nieuw inzicht te komen in de kwaliteit en toegankelijkheid van deze ‘verborgen’ betekenisvolle plekken. We willen daarnaast duidelijk krijgen wie er gebruik van deze plekken maken en wat voor soort contacten daar ontstaan. Ook kijken we naar plekken die verdwenen zijn of gemist worden, als eerste stap om te komen naar een gebiedsgericht overzicht van de kwaliteit en toegankelijkheid van sociale infrastructuur.
Door middel van veldonderzoek en het bevragen van bewoners willen we komen tot beantwoording van de vraag: ‘Wat zijn ‘verborgen’ betekenisvolle plekken in de buurt en hoe dragen deze bij aan betekenisvol contact tussen mensen?’

Na een interessante en enthousiaste openingsbijeenkomst met alle betrokken studenten, welzijnswerkers, een ervaringsdeskundige en onderzoekers zijn onlangs groepen studenten met welzijnswerkers de wijken ingegaan voor de eerste verkenning en gesprekken met bewoners. Ik ben zeer benieuwd wat hier uit gaat komen. En wie weet kan ik de vriendin van mijn moeder nog op een goed idee brengen!

Aan dit onderzoek werken mee: Masha Gromova (ForteWelzijn), Marianne te Bokkel (Stichting Welzijn Lingewaard), Fenna Hendriks, Hannah Wiersinga en Paul Reuling (Bindkracht10), Robin Smits en Annica Brummel (Leeratelier  Betekenisvol Contact in de Wijk – HAN) en studenten.