Het lerend netwerk ‘Versterken verbinding sociaal, medisch en zorgdomein’
Binnen het lerend netwerk Versterken verbinding sociaal, medisch en zorgdomein staan we allemaal afzonderlijk voor dezelfde uitdaging: het behouden en verbeteren van zorg en welzijn voor mensen. Om dit in de toekomst te kunnen blijven doen, zijn meer en stevigere verbindingen nodig. Het Lerend Netwerk “Versterken verbinding sociaal, medisch en zorgdomein” wordt gefaciliteerd door de Zorgalliantie en de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen. Het netwerk richt zich op het bevorderen van samenwerking tussen professionals uit het sociale, medische en zorgdomein door te faciliteren dat zij elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen kunnen uitwisselen, inspireren en zo van elkaar kunnen leren.

Landelijk bekeken, zijn er al mooie stappen gemaakt in de verbinding tussen de verschillende domeinen. Het belang van domeinoverstijgende samenwerking wordt breed erkend en komt ook terug in het Integraal Zorgakkoord (IZA). Zorg- en welzijnsorganisaties hebben de opdracht gekregen deze samenwerking structureel vorm te gaan geven, waarvoor IZA-gelden beschikbaar zijn gesteld. In verschillende regio’s hebben sociaal werk organisaties, gemeenten, zorgkantoren, en huisartsen elkaar al gevonden en zijn er transformatieplannen gemaakt.

Voorzorgcirkels en Sociaal Arrangeren
In april en mei werden vanuit het Lerend Netwerk twee bijeenkomsten georganiseerd met professionals uit het sociale, medische en zorgdomein. Twee mooie praktijkvoorbeelden van verbinding stonden centraal:  Voorzorgcirkels en Sociaal Arrangeren.

Uitwisseling tussen professionals
Tijdens de bijeenkomsten zijn we met de professionals in gesprek gegaan over een aantal vragen: In buurten waar nog geen voorzorgcirkel is; hoe ga je dan als professional te werk? Waar begin je? En hoe zou samenwerking tussen inwoners en professionals vanuit zorg, medisch en welzijn in de buurt eruit kunnen zien bij een voorzorgcirkel? En hoe weet je elkaar dan te vinden? Wat is nodig in de samenwerking tussen professionals zorg en welzijn om Sociaal Arrangeren goed uit te kunnen voeren? En wat zou jij nu al kunnen doen om met Sociaal Arrangeren aan de slag te gaan?

De huisartspraktijk als plek van ontmoeting?
De gesprekken hebben duidelijk gemaakt welke vragen en behoeftes er leven bij de professionals als het gaat om meer samenwerking tussen de verschillende domeinen maar vooral ook de samenwerking met de inwoner. Waar ligt precies de behoefte van inwoners als het gaat om ondersteuning, en hoe kom je daar als professional dan achter?
Vaak gaat men met een hulpvraag nog altijd naar de huisarts, ook al is de onderliggende hulpvraag niet altijd medisch. De weg naar een welzijnsorganisatie wordt niet vanzelfsprekend als eerste bewandeld. We hebben het ingewikkeld gemaakt met elkaar, we werken ondanks mooie initiatieven nog teveel vanaf eilandjes en ook financieringsstromen helpen niet altijd mee. Ligt de oplossing dan bij de huisartsenpraktijk, om dáár zichtbaar te zijn? Immers, dit is een plek die iedereen weet te vinden. Door middel van Welzijn op Recept kunnen huisartsen relatief eenvoudig doorverwijzen naar het sociaal domein, en ook Sociaal Arrangeren verloopt vaak via de huisarts.  De sociaal arrangeur helpt mensen de weg te vinden naar passende ondersteuning, coördineert de samenwerking tussen alle betrokken partijen,  en doet dit zelfs voor langere tijd. De bekostiging kan dan plaatsvinden met bijvoorbeeld SPUK DOS gelden.

Andere wegen naar Rome
Toch leeft er een bredere behoefte onder professionals, of het niet ook ánders kan. Inwoners weten vaak niet wat er allemaal mogelijk is en gaan dáárom naar de huisarts. Maar wat als een huisarts niet werkt met Welzijn op Recept, of Sociaal Arrangeren niet kent? Dat roept de vraag op hoe we dat béter kunnen organiseren. Hoe maken we zorg en vooral ook ondersteuning door middel van welzijnsactiviteiten laagdrempeliger en makkelijker vindbaar?

Elkaar ontmoeten
Professionals uit de verschillende domeinen moeten meer elkaars taal gaan spreken, elkaar écht gaan kennen en begrijpen. Dan kun je ook beter samenwerken is de overtuiging. Met elkaar, als professionals in zorg en welzijn, maar ook – en vooral – met inwoners. Daarvoor moeten we beter aansluiten bij bestaande, informele ontmoetingsplekken, zoals buurthuizen, de markt, verenigingen en dergelijke. Zodat we zichtbaar zijn vóórdat er daadwerkelijk hulp nódig is. We moeten meer investeren in informele ontmoetingsplekken. Zodat we met elkaar een sterke sociale basis creëren in onze samenleving. Zodat we onszelf als professionals weer wat onbelangrijker kunnen gaan vinden. Omdat we als samenleving weer naar elkaar om gaan zien.

Volgende bijeenkomst: Welzijn op Recept
De volgende bijeenkomst van het Lerend Netwerk zal plaatsvinden in het najaar. Tijdens deze bijeenkomst willen we ‘Welzijn op Recept’ een podium geven. Welzijn op Recept is inmiddels een landelijke beweging;  In veel gemeenten wordt er al mee gewerkt. Verschillende studies laten zien dat huisartsen de waarde van Welzijn op Recept zien, dat deelnemende inwoners meer zelfvertrouwen krijgen en meer regie ervaren, zich gezonder voelen en weer toekomstperspectief zien. Ook zou het zorggebruik daarmee af moeten nemen.

Andere geluiden
Toch zijn er ook andere geluiden: het aantal verwijzingen blijft bijvoorbeeld achter bij het aantal huisartsenpraktijken dat Welzijn op Recept heeft geïmplementeerd. Hoe kan dat eigenlijk? Huisartsen twijfelen over hun eigen vaardigheden rond het identificeren van psychosociale hulpvragen. Met name ouderen met eenzaamheidsklachten worden doorverwezen, maar Welzijn op Recept heeft méér potentie. Jongeren worden bijvoorbeeld maar weinig doorverwezen. En niet altijd zijn mensen wel zo blij met hun doorverwijzing naar Welzijnsactiviteiten. Bovendien kampt de sociale sector net als de zorgsector met personeelstekorten. Wat heeft dat voor invloed op de uitrol van Welzijn op Recept?

Heb je ervaring met Welzijn op Recept als inwoner, of als professional, die je wil delen? Wil je meepraten over de uitdagingen rondom Welzijn op Recept en leren van de ervaringen van andere professionals? Of ben je geïnteresseerd in wat Welzijn op Recept voor jou als professional kan betekenen? Meld je dan aan voor de bijeenkomst van het Lerend Netwerk op 22  oktober 2025 van 16.00 tot 19.00 uur op de HAN campus in Nijmegen. Samen met o.a. Geert Rutten en Monique Leenders, onderzoekers bij het Lectoraat  Organisatie van Zorg en Dienstverlening, praten we door over Welzijn op Recept.

Vragen of contact?
Nicole.moorman@han.nl
Janine.roenhorst@han.nl