Vier SPH-studenten onderzochten de relevantie van photovoice voor het Zakg€ldproject. De onderzoeksvraag: wat kan photovoice bijdragen aan financiële zelfredzaamheid van kinderen die opgroeien in armoede? Nu, wat stress en een hoop onderzoekservaring verder, zijn de bevindingen beschikbaar.
Door: Carinda Jansen, Milouda Zoubai, Cynthia van den Heuvel, Joey Steunenberg & Guido Lemmen

De relevantie van photovoice
Alhoewel Photovoice oorspronkelijk niet bedoeld is om vaardigheden aan te leren (Wang en Burris, 1997), kan het wel degelijk bijdragen aan het vergroten van kennis en bewustwording. Tijdens het onderzoek bleek Photovoice een waardevolle manier om met mensen in gesprek te komen over onderwerpen die met woorden soms lastig uit te leggen zijn (Zoubai, Heuvel, Steunenberg & Lemmen, 2019).

“Een van de deelnemende kinderen moest een half uur lopen voordat hij een huis zag dat hij zou kopen als hij een miljoen euro had. Dit heeft hem aan het denken gezet over zijn eigen woonomgeving” (ervaring van de onderzoekers).

Het zelfgeschoten beeld, maar vooral het gesprek óver dat beeld blijkt vaak betekenisvol. Dat constateerde ook Asia Sarti (2017) in haar onderzoek, waarbij ze kinderen in economisch zwakke wijken foto’s liet maken van hun omgeving. Sarti beschrijft, evenals de student-onderzoekers, dat foto’s maken voor kinderen een comfortabele manier is om over hun leven te vertellen. Het is een verhaal in hun eigen woorden en hun eigen tempo, zonder tussenkomst van anderen.
Naast een tiental kinderen vroegen Zoubai, Van den Heuvel, Steunenberg en Lemmen ook ouders en professionals naar hun visie op het gebruik van photovoice bij financiële educatie. De ouders vatten hun antwoorden op de onderzoeksvragen samen in foto’s. Een ouder reageerde:

“Het is voor mij een belangrijke ontdekking dat één foto meer zegt dan duizend woorden”.

De onderzoeksgroep concludeert, na gesprekken met kinderen, ouders en professionals, dat het inzetten van photovoice kan bijdragen aan gesprekken over geld. Het moet, volgens de onderzoekers, wel aan een aantal voorwaarden voldoen, wil het slagen.

Praktische tips
De Rabobank stelde tien tablets beschikbaar voor de kinderen in het Zakg€ldproject. “Handig” dachten we, “daar kun je ook mooi foto’s mee maken”. Maar dat valt tegen. Want tablets leiden af. Tablets zijn handig om te leren online bankieren, maar foto’s maken; nee. “Kinderen gaan andere dingen doen en ze botsen overal tegenaan, omdat ze zo’n scherm voor hun neus hebben. Een gewone camera werkt veel beter”.
Andere concrete handvatten:
• Wees duidelijk over de bedoeling en de verwachtingen;
• Heb oog voor de beleving en de gevoelens van het kind;
• Laat de deelnemers niet fotograferen vanuit een probleem;
• Geef kinderen de vrijheid om hun eigen gang te gaan;
• Maak het leuk en gezellig met méér kinderen en bied het liefst meer dan eens aan.