In de nieuwste uitgave van OnderwijsInnovatie las ik een interessant artikel over de aanpak van docentprofessionalisering bij het Koning Willem I College in ‘s Hertogenbosch. Wilfred Rubens heeft het artikel integraal op zijn blog geplaatst. Het artikel beschrijft het onderzoek naar de aanpak van de professionalisering van docenten. Uit het onderzoek blijkt dat de professionalisering positief bijdraagt aan het functioneren van docenten en de leerprestaties. In deze blog benoem ik een aantal zaken die mij aanspreken in de aanpak.

Leerresultaten leerlingen als uitgangspunt

Wat opvalt in deze aanpak is dat als uitgangspunt  is gekozen voor de leerresultaten van de leerlingen. De analyse van deze resultaten maakt de docenten bewust van de eigen leerbehoeften: hoe kunnen zij zich professionaliseren zodat leerlingen beter gaan leren? De motivatie van docenten om zich te professionaliseren neemt toe naarmate zij ervaren dat leerlingen beter gaan leren. Dit uitgangspunt kent zijn basis in de ‘Teacher inquiry and knowledge-building cycle’ van de Australische hoogleraar Helen Timperley (Timperly et al, 2007). Ik ben wel benieuwd op welke wijze de resultaten van leerlingen geanalyseerd worden en hoe deze vertaald worden in leerbehoeften bij de docenten. Ook zie ik hier een rol voor learning analytics.

Focus op vergroten handelingsrepertoire

Het merendeel van de docentprofessionalisering is gericht op (externe) vakinhoudelijke scholingen. De transfer naar de praktijk hiervan is vaak onvoldoende. De inhoud de professionalisering bij het Koning Willem I College is gericht op het vergroten van het handelingsrepertoire van de docent binnen het primaire proces: pedagogiek, didactiek, onderwijspsychologie en ict in het onderwijs. “Uit het onderzoek blijkt dat het effect van de leergangen op het handelingsrepertoire van docenten groter lijkt te zijn dan het effect van andere – voornamelijk vakinhoudelijke – scholingen. Vooral voor wat betreft de pedagogische en vakdidactische competenties zijn de leergangdeelnemers zelf, maar ook de beoordelaars van het docentportfolio, hun leidinggevenden en hun leerlingen van mening dat de leergangen een gunstig effect heeft gehad”. Naast de focus op het handelingsrepertoire van de docent en de integrale benadering hiervan, is het goed om te lezen dat ‘ict in het onderwijs’ ook hiertoe gerekend wordt. De professionalisering op dit terrein wordt nog te vaak als een ‘vakinhoudelijke’ scholing benadert. De competenties op het gebied van ICT in het onderwijs behoren tot het handelingsrepertoire en worden idealiter in combinatie met pedagogische en didactische competenties ontwikkeld.

Weg met de vrijblijvendheid

Eind vorige week bezocht ik de Onderwijs Research Dagen. Meerdere keren werd gesproken over het dilemma tussen onderzoek en praktijk. Onderzoek toont aan dat de introductie van nieuwe technologie waardevol is voor de leerlingen, maar een docent besluit om de technologie niet te introduceren. De professionalisering van medewerkers wordt over het algemeen beschouwd als een belangrijke interventie om innovaties binnen het onderwijs te helpen realiseren. Maar dat het effect heeft is geen vanzelfsprekendheid. Naar mijn idee komt dit voor een groot deel door de grote mate van vrijblijvendheid van professionalisering in het onderwijs. Het Koning Willem I College doorbreekt dit door te kiezen voor een doorlopende leerlijn voor de professionalisering van docenten. “Vanaf het moment van indiensttreding hebben docenten mogelijkheden om door te groeien. Persoonlijke ambities worden gekoppeld aan een onderhouds- en promotiebeleid. Uiteraard biedt het professionaliseringsaanbod docenten een basis om te voldoen aan de wet BIO (Beroepen in het Onderwijs) en het professioneel statuut. Er is dan ook sprake van een duidelijke inbedding van professionalisering in het HRM-beleid van dit ROC. Het Center for Teaching and Learning en de Dienst Human Resource Management van het Koning Willem I College werken hierbij nauw met elkaar samen”.

De aanpak van het Koning Willem I College spreekt me erg aan. Het gaat om een integrale aanpak vanuit de organisatie en vanuit de inhoud. Het onderzoek toont aan dat  docentprofessionalisering positief bijdraagt aan het functioneren van docenten en de leerprestaties van de leerlingen. Hiermee zou docentprofessionalisering op de strategische agenda van iedere school moeten staan.