De topsport staat bol van vernieuwingen en innovaties. Kennisinstellingen onderzoeken om de (top)prestaties te verbeteren, sportdeelname te verhogen en de gezondheid te bevorderen. Het NOC*NSF noemt de jacht naar innovaties “een continue zoektocht naar prestatieverbetering, bijvoorbeeld in voeding, begeleiding, faciliteiten en materialen”. Het prijswinnende product ‘Grass2Grass’ is hier een voorbeeld van, ’s werelds eerste volledig recyclebare kunstgrasmat gemaakt van polyester.

Studenten van de minor ‘De Sportconsulent’, aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, spelen in op ontwikkelingen binnen de domeinen onderwijs, buurt en sport(vereniging) door ondernemend en innovatief aan de slag te gaan, met als doel kinderen te helpen bij het ontwikkelen van hun sport- en beweegtalent. Door te werken met projecten die inspelen op de kwaliteiten van de studenten ontpoppen zich tijdens de minor geregeld weer nieuwe ideeën. Zo ontwikkelde Sportkunde student Rens Geusens samen met zeven andere studenten van de ALO en Sportkunde het platform ‘Upgrade The Sports’. Centraal staat het verrichten van gedegen onderzoek, vraaggericht vanuit de praktijk, wat realistisch en toepasbaar moet zijn. ‘Upgrade 1’ is gericht op het welbevinden van topsporters.

Welbevinden

“Voorheen ben ik niet actief geweest in de topsport, desondanks mijn expertise in talentontwikkeling. Ik weet wat een talent in een topsportomgeving moet leveren, en hoe ik de sporter hierin kan begeleiden” vertelt Rens Geusens. Toch heeft Rens een aanleiding nodig om in te zien wat er verbeterd kan worden in de Topsport. Uit zijn afstudeeronderzoek ‘Voetbal en Mentaal Talent’ bij BVO De Graafschap kwam, totaal onverwachts, naar voren dat de spelers behoefte hadden aan individuele begeleiding en dan vooral van een onafhankelijk persoon, iemand zonder machtspositie.

“Ik vond het confronterend dat de spelers van De Graafschap de gestandaardiseerde interviews, terwijl zij mij nauwelijks kende, aangrepen om hun persoonlijke verhaal te doen en tussen de regels door om tips en adviezen vroegen.” geeft Rens aan, en vult aan: “Je kunt daaruit al de conclusie trekken dat zij niet gehoord worden”. Op de vraag die gesteld is bij de sporters: ‘wat zijn verbeterpunten voor BVO De Graafschap’ antwoorden 14 van de 17 spelers dat zij graag meer individuele begeleiding willen ontvangen in de vorm van een ‘talentcoach’ of ‘talent- en ontwikkelingscoach’. Zo geeft een speler van De Graafschap O18 aan: “Het lijkt mij zeer prettig en ‘lekker’ dat je met iemand kan praten, over je mening, ontwikkeling of dingen die je dwars zitten. Waarbij de informatie niet gelijk rondgaat binnen de club, en de speler zijn hart kan luchten.”

Behoeftes

De bevindingen uit het onderzoek bij De Graafschap zijn tijdens de minor verder uitgemeten. De studenten hebben verdiepend onderzoek gedaan in de Topsport. Zij hebben zich verdiept in de literatuur omtrent de zogeheten ‘high pressure’ omgeving waarin veel druk ligt op sporters. En hebben dertig voetballers uit de leeftijd van 13 tot 24 jaar geïnterviewd uit het hele land. Om te kijken of deze behoefte alleen leeft bij voetballers, zijn twaalf topsporters uit andere sporten meegenomen in het onderzoek als referentiekader. De helft van de voetballers, en de helft van de (top)sporters geeft aan behoefte te hebben aan zo’n onafhankelijke begeleider. De behoefte is duidelijk, het merendeel heeft behoefte aan een onafhankelijke coach; zowel bij voetbal als bij andere sporten. De persoon die deze rol gaat invullen moet interesse tonen, motiveren, adviseren en vertrouwen geven. En bovenal een vertrouwelijke omgeving creëren. De sporters hopen dat deze begeleider “de persoon achter de sporter wil leren kennen”.

Professionals in de sport

Uit de interviews met de professionals uit het voetballandschap blijkt dat ook zij een onafhankelijke begeleider missen voor de jeugdvoetballers binnen de jeugdopleiding bij de voetbalclub waarbij ze werkzaam zijn. Deze persoon kan als aanspreekpunt dienen voor spelers die de behoeften hebben om hun hart te luchten of een gesprek aan te gaan zowel zaken binnen als buiten het veld. Prestatiecultuur, financiën en leiderschap worden aangekaart als redenen waarom dit nog niet de norm is voor de topsportjeugd.

Pjotr van der Marel, oud-jeugdopleider van Sparta Rotterdam bevestigt: “Als speler wil je niet ‘zwak’ overkomen naar zo’n bepalend figuur binnen jouw loopbaan. Trainers zijn vaak hiervoor niet pedagogisch in opgeleid, en het is niet hun rol op dat moment. De spelers delen momenteel hun zwaktes niet, die zorgen willen ze heus wel delen, maar alleen in een setting waarin dat gedeeld kan worden bij een persoon die los staan van het team en het presteren.” Volgens Pjotr is de ‘onafhankelijke’ en ‘onbevangen’ setting cruciaal; “Er staat altijd druk op de spelers, onbevangen en onafhankelijk is er nu niet bij.”

Impact genereren

Het creëren van een veilig topsportklimaat is het minste wat de organisaties kunnen doen om het individu beter te begeleiden in hun topsportcarrière. Door het onderzoek wat uitgevoerd is bij de minor De Sportconsulent kan de Topsport verder ontwikkelen en verbeteren. De studenten hebben met de bevindingen een interventie uitwerkt, de ‘De talent- en ontwikkelcoach’. De Minor De Sportconsulent gaat verder, een instroom van nieuwe studenten gaat Upgrade 1 lanceren in de topsportwereld, waarbij mogelijk het begin van Upgrade 2 ontpopt. Student Cas Cornelissen is al enthousiast begonnen: “Ik zag dit project, toen dacht ik dit ga ik doen! In mijn jeugd heb ik bij De Graafschap en Vitesse ervaring opgedaan. Het gemis van onafhankelijke begeleiding valt niet direct op, voetbal is een harde wereld. Met mijn ervaringen in de topsport kan ik hier een actieve rol in vervullen.”

De studenten zijn van mening dat de sportbonden de norm rondom onafhankelijke begeleiding moeten vaststellen, als we op de topsportorganisaties moeten wachten duurt het nog jaren want ‘er is geen geld’ is de eerstgenoemde reden. Met de schandalen uit de Turnwereld, de depressieve profvoetballers en de steeds meer voorkomende ‘Drop-outs’ in de sport is het tijd voor actie.

Wil jij meer informatie over Upgrade The Sports: www.UpgradeTheSports.nl.