Door Floris Wardenaar

Alcohol en sport zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In teamsport spreekt men vaak van de derde helft, het moment dat de wedstrijd onder het genot van een biertje wordt nabesproken. In het wielrennen is het voor veel mensen een gewoonte om een Belgisch biertje te drinken na de tocht. Wat doet alcohol eigenlijk met het lichaam van een fietser?

 Alcohol bevat energie. Eén gram alcohol bevat 1,5 keer zoveel energie als één gram koolhydraten. Het lichaam beschouwt alcohol als giftig en wil er zo snel mogelijk van af. Dit doet het lichaam door het af te breken met behulp van stoffen die ook bij de vetverbranding worden gebruikt. Hierbij ontstaat acetaldehyde wat mogelijk nog giftiger is dan de alcohol zelf. Na deze stap kan de alcohol verder worden afgebroken tot acetyl-CoA, zodat de energie ook daadwerkelijk gebruikt kan worden.

Vroeger dacht men dat alcohol een goede brandstof was voor het lichaam tijdens inspanning. Er zijn verhalen bekend van wielrenners die bier of champagne in hun bidon hadden tijdens de koers. Inmiddels weten we wel beter. De afbraak van alcohol verloopt tijdens inspanning moeizaam, omdat melkzuur, dat we tijdens intensieve inspanning produceren, zo snel mogelijk moet worden afgebroken, wat de afbraak van alcohol remt, aangezien de afbraak van beiden stoffen gedeeltelijk via het zelfde mechanisme verloopt. Het is zelfs zo dat bij consumptie van een kleine hoeveelheid alcohol ook de afbraak van melkzuur lijkt te vertragen. Dit betekent dat beide stoffen minder snel worden afgebroken. Hierdoor neemt de kans op verzuring toe en zolang alcohol niet wordt afgebroken, circuleert het in het bloed, waardoor de coördinatie afneemt en het lichaam in grotere mate onder invloed is.

Twee is drie
Het gebruik van alcohol tijdens een toertocht leidt niet tot verbetering van de prestatie. Hoe zit het dan met alcohol na de koers? Het lijkt er op dat de afbraak van alcohol ook na inspanning wordt vertraagd, mogelijk door de competitie die alcohol aangaat met de afbraak van melkzuur. Dat is naar grote waarschijnlijkheid ook de reden waardoor een biertje zo hard aanslaat na een inspanning. Het effect van twee glazen alcohol na inspanning lijkt op het effect van drie glazen alcohol zonder inspanning vooraf. Deelname in het verkeer brengt dus ook bij het wettelijk toegestane aantal maximum consumpties meer risico’s met zich mee na een inspanning.

In de afgelopen jaren hebben onderzoekers gekeken naar het effect van alcohol op het herstellen van de vochtbalans. Aangezien alcoholhoudende dranken de enige soort dranken zijn waar mensen vrijwillig veel van schijnen te willen drinken waren de onderzoekers benieuwd of het mogelijk was om alcohol in te zetten als een middel om snel vocht aan te vullen. De onderzoekers konden dit niet aantonen. Het drinken van alcoholhoudende drank zorgt voor een verhoogde uitscheiding van urine. Alcohol zorgt er dus voor dat je meer gaat plassen, waardoor je nog meer vocht verliest.

Vocht aanvullen
Na inspanning is het juist belangrijk om vocht en koolhydraten aan te vullen en dient de eiwitvoorraad weer op peil te worden gebracht. Uit onderzoek bij sporters blijkt dat het drinken van alcohol na de wedstrijd er voor zorgt dat sporters minder aandacht hebben voor het aanvullen van koolhydraten en eiwitten. Als men eenmaal onder invloed is dan verschuiven prioriteiten. Dus wil je toch graag een biertje drinken, is het advies om vooraf alvast herstelmaatregelen door te voeren. Dit betekent dat je 1-2 gram per kilogram aan koolhydraten dient in te nemen in het eerste uur na de tocht. Dit kan als sportdrank, maar ook als vaste voedingsmiddelen. Daarnaast dient het grootste verlies aan vocht te worden aangevuld, hiervoor kunnen bijvoorbeeld het uitfietsen en het douchen worden gebruikt. Hoeveel er aan vocht moet worden aangevuld, verschilt per individu en de omstandigheden. Doorgaans is het advies om 150% van het verloren gewicht aan te vullen in vocht, hiervoor komen alle niet-alcoholhoudende dranken in aanmerking.

Dit artikel is oorspronkelijk geplaatst in Fietssport Magazine van de NTFU. Kijk voor meer informatie over de NTFU op: www.ntfu.nl