Hoe stimuleer je vmbo-leerlingen om een leven lang te blijven bewegen? Hoe maak je beweegonderwijs betekenisvoller en laat je leerlingen eigenaarschap ontwikkelen over hun eigen beweegkeuzes en hoe ze dat kunnen organiseren in hun eigen context? Deze vragen stonden centraal in het ZonMw-project dat Ostrea Lyceum in Goes uitvoerde in samenwerking met HAN Sport en Bewegen. In vier sessies werden docenten begeleid in het ontdekken van dialooginstrumenten die leerlingen helpen hun beweegidentiteit te ontdekken en versterken en hoe zich die verhouden tot de visie op het vak LO en het pedagogisch en didactisch handelen. Dit artikel beschrijft de inzichten en uitdagingen die gedurende dit proces naar voren kwamen.

Aanleiding en context
Het project van het Ostrea Lyceum had als doel vmbo-leerlingen te ondersteunen in het ontwikkelen van beweeg agency (het ontwikkelen van de eigen beweegidentiteit en hoe hier zelf op te acteren). Dit sluit direct aan bij de inzichten uit het proefschrift waarop dit project is gebaseerd. De kern van deze inzichten: als leerlingen bewust gaan ontdekken van wat hen beweegt en zelf stapsgewijs hun eigen beweegkeuzes maken en die leren organiseren, vergroot dat de kans op duurzame sport- en beweegdeelname.

Tijdens het project gebeurde er echter meer dan gepland. In de eerste plaats ging het Ostrea Lyceum een fusie aan met de vmbo-locatie van het Goese Lyceum, de naam van deze fusie-school is Praktiq. De aanstaande fusie vroeg om gesprekken tussen de samengevoegde vaksecties om te komen tot samenwerking en een gedeelde visie op het vak. Ook publiceerde SLO in november 2024 de conceptkerndoelen voor bewegen en sport. Met name het domein Betrokken bewegen met kerndoel 7 over beweegidentiteit bleek naadloos aan te sluiten op de projectdoelen van het Ostrea Lyceum. De projectgroep besloot deze ontwikkelingen mee te nemen in de herziening van het curriculum. Dit resulteerde in een gezamenlijk proces waarbij docenten van beide scholen en de onderzoeker van de HAN samenwerkten aan een geïntegreerde visie op bewegingsonderwijs.

Dialooginstrumenten als kern van de verandering
Centraal in het project stonden twee dialooginstrumenten: Structured Interview Matrix (SIM) en Photovoice. De SIM is een gestructureerde gespreksmethode waarin leerlingen met elkaar in dialoog gaan over hun talenten, passies, inspiratiebronnen en beweegomgeving. Photovoice is een visuele methode waarbij leerlingen foto’s maken van diezelfde aspecten en daarop reflecteren in groepsgesprekken met hun klasgenoten.

De eerste twee projectbijeenkomsten richtten zich op het ervaren van deze methoden door docenten zelf. Wat hen opviel, was hoe krachtig de verhalen en beelden waren. Het hielp om te begrijpen wat hen werkelijk motiveerde en welke obstakels zij ervoeren in hun beweeggedrag. Een aandachtspunt dat naar voren kwam was het organiseren van deze gesprekken. Het vraagt veel van leerlingen om goede vragen aan elkaar te stellen en daar is begeleiding voor nodig. Als docent alleen is dit klassikaal moeilijk te realiseren: extra hulp is daarbij nodig. Een optie die is besproken is om bijvoorbeeld mentoren en mentorlessen hierbij te betrekken of het te koppelen aan andere vakken waar leerlingen gespreksvaardigheden en burgerschapsvaardigheden leren.

👉 Benieuwd naar de rest van het verhaal, de gebruikte methodes én de concrete opbrengsten?
Lees het volledige artikel op de Kennisbank van Kenniscentrum Sport en Bewegen