Amersfoort is de meest sportieve stad van Nederland, en in het oosten van Nederland wordt opvallend veel meer in verenigingsverband gesport dan in de rest van Nederland. Dat blijkt uit de nieuwe Atlas voor gemeenten, die woensdag 18 november 2020 is verschenen.

In die nieuwe Atlas wordt de gemeentelijke sportindex geïntroduceerd. Deze is door stichting Atlas voor Gemeenten ontwikkeld in samenwerking met de Academie Sport en Bewegen van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en geeft het sportaanbod en de sportdeelname per gemeente weer. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen sporten die in verenigingsverband plaatsvinden en individuele sporten.

Amersfoort dé sportstad, Gelderse steden aan kop ongeorganiseerde sport

Kijkend naar de totale deelname aan sport is Amersfoort de sportstad van Nederland. In Heerlen wordt door de bevolking het minst gesport. Opvallend is ook dat er in veel van de steden in Zuid-Holland relatief weinig wordt gesport (zie tabel onder) Gelderse steden doen het met name goed voor wat betreft de ongeorganiseerde sport (fitness, hardlopen, wielrennen). Arnhem voert hier de lijst aan voor wat betreft het sportaanbod, terwijl Nijmegen de gemeente is met de hoogste sportdeelname.

De totale deelname aan sport

*de bovenste en onderste vijf op de ranglijst van de 50 grootste gemeenten van Nederland (bron: Atlas voor gemeenten 2020)

Sportdeelname blijkt minder sterk samen te hangen met sportaanbod dan op voorhand wellicht verwacht zou worden. Er zijn genoeg steden met weinig aanbod en een hoge sportdeelname. Andersom zijn er ook steden met voldoende mogelijkheden om te sporten, maar desondanks een lage deelname. Blijkbaar spelen er andere factoren een rol die bepalen of mensen gaan sporten. Volgens sporteconoom Willem de Boer van de HAN spelen een belangrijke rol: “Een goede sportinfrastructuur is belangrijk, maar speelt vooral een randvoorwaardelijke rol voor de gemeentelijke sportdeelname. Vooral het opleidings- en inkomensniveau verklaren verschillen tussen gemeenten, maar ook tussen wijken in dezelfde stad.”

Sport en gezondheid

Er is een sterke samenhang tussen sportdeelname enerzijds en de ervaren gezondheid van de bevolking en zorgkosten anderzijds. Gemeenten met relatief veel sporters hebben over het algemeen een relatief groot aandeel inwoners met een goede ervaren gezondheid. Ook zijn de gemiddelde zorgkosten in deze gemeenten lager. Om de deelname aan sport te vergoten is voldoende aanbod een randvoorwaarde, maar sportbeleid gericht op het activeren van specifieke doelgroepen cruciaal.

Willem de Boer is als docent en onderzoeker verbonden aan HAN Sport en Bewegen van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, op het expertisegebied Sports Economics & Strategic Sports Management. Hij doet onderzoek naar economische aspecten rondom sport, zoals de relatie tussen contributieverhoging en ledenaantal of de baten en kosten rondom grote sportevenementen.