Voor mensen die kampen met ernstige eenzaamheid of depressieve klachten, zorgt sport er voor dat zij substantieel hogere welzijn ervaren. Dit effect van sporten is ook veel groter dan voor de gemiddelde Nederlander. Alhoewel eenzaamheid en depressiviteit leiden tot een veel lagere ervaring van levensgeluk zorgt sporten er voor dat dit effect, tot wel meer dan een derde, wordt gedempt. Dat blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek van de HAN University of Applied Sciences dat deze week is gepubliceerd in het Journal of Sports Economics.

In een tijd waarin mentale druk en buitenlandse dreigingen toenemen, biedt het onderzoek van de HAN een nieuw perspectief op de waarde van sport. De studie, uitgevoerd door Jelle Schoemaker en Willem de Boer, docenten Sporteconomie en Sportmanagement aan de HAN, in samenwerking met collega’s van Sheffield Hallam University en Manchester Metropolitan University, toont aan dat sport kan fungeren als een essentiële buffer voor het welzijn van kwetsbare groepen. Ook als sporten niet direct bijdraagt aan het minderen van iemands depressieve klachten of eenzaamheid kan het wel van grote waarde zijn voor zijn of haar welbevinden.

Sport dempt verlies in levensgeluk

De onderzoekers analyseerden data van ruim 1.800 Nederlanders over een periode van tien jaar (2009-2018). Hieruit blijkt dat een extra uur sport per week tot wel 37% van de terugval in welzijn kan compenseren dat mensen ervaren door eenzaamheid. Voor mensen met frequente depressieve gevoelens wordt 14% van dit tekort gedempt.

De onderzoekers hebben deze winst in welbevinden vertaald naar monetaire waarden om de impact voor beleidsmakers inzichtelijk te maken. Voor iemand met depressieve klachten vertegenwoordigt dat wekelijkse uurtje sport een maandelijkse waarde van €526 aan levensgeluk. Voor mensen die zich ernstig eenzaam voelen is dit effect nog sterker: €1.266 per maand.

Meer dan recreatie

Volgens onderzoeker Jelle Schoemaker (HAN Academie Sport en Bewegen) tonen de cijfers aan dat we anders naar sport moeten kijken. Het moet niet alleen gezien worden als een persoonlijke vrijetijdsbesteding of gezondheidsinterventie, maar ook als een instrument voor maatschappelijke weerbaarheid.

Schoemaker: “Sport draagt niet alleen bij aan fysieke en mentale gezondheid, maar dempt aantoonbaar een deel van het verlies in welbevinden – precies daar waar dat verlies door allerlei tegenslag het hardst aankomt. Er is een groep in de samenleving voor wie het leven minder vanzelf gaat. Voor hen is de marge om tegenslag te absorberen klein. Zij worden sneller geraakt door sociale schokken en raken vaker overbelast door alledaagse druk. Sport is echter een stille producent van veerkracht bij deze kwetsbare groepen.”

Oproep tot gericht beleid

De resultaten onderstrepen het belang van toegankelijk sportaanbod, juist voor mensen die niet vanzelfsprekend de weg naar sportaanbod vinden. De onderzoekers pleiten ervoor dat gemeenten en beleidsmakers sport gericht inzetten als preventief middel (‘well-being medicine’) binnen het sociaal domein en de geestelijke gezondheidszorg. Investeren in sportdeelname voor deze specifieke doelgroepen is niet alleen goed voor de volksgezondheid, maar levert ook een aantoonbaar hoog maatschappelijk rendement op.

Het volledige onderzoek, getiteld The Well-Being Value of Sport for Loneliness and Depression, is gepubliceerd in het Journal of Sports Economics. Het onderzoek werd in opdracht van Kenniscentrum Sport en Bewegen uitgevoerd.