Een goede voorbereiding is het halve werk. Voor het succesvol interviewen van een ooggetuige is het van belang dat leerlingen eerst een historische context creëren rond hun ooggetuige en onderwerp en vervolgens een interviewvragen opstellen. Deze informatie kan verwerkt worden in de interviewleidraad.

Het opstellen van een interviewleidraad

Een voorbeeld  van een format voor een interviewleidraad die leerlingen kunnen gebruiken vind je hier. De interviewleidraad is een document dat je opstelt voorafgaand aan het interview en waarin je precies vastlegt wie je interviewt en wat je gaat vragen aan je geïnterviewde (vragenlijst). Daarnaast bevat de interviewleidraad relevante informatie die je voorafgaande aan het interview hebt verzameld over bijvoorbeeld de historische context. Tijdens het interview neem je deze leidraad mee.
Het belangrijkste onderdeel van de interviewleidraad zijn je interviewvragen. Hoe je deze interviewvragen het beste kunt formuleren lees je hieronder.

Het formuleren van interviewvragen

Voor het opstellen van interviewvragen kan dit schema een handig hulpmiddel zijn.
De kunst van het vragen stellen zit hem in het zo open en duidelijk mogelijk formuleren van de vraag, maar ook in het stellen van goede vervolgvragen. Oefen dit eerst met elkaar in de klas voordat je gaat interviewen.  De techniek die je hierbij kunt gebruiken is Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Bij de downloads vind je ook een aantal voorbeeldlessen waarmee het stellen van vragen en het doorvragen geoefend kan worden.

Formuleer vragen objectief:
Dus niet:
• Vond u het niet zwaar om vier kinderen alleen op te voeden in oorlogstijd?
Maar:
• U had een gezin in de periode 1940-1945. Kunt u daar over vertellen?

Aanvullende tips

Zorg ervoor dat iemand met je ‘mee teruggaat in de tijd’. Dit kun je doen door:
• Boeken/kranten/tijdschriften/muziek of voorwerpen uit de periode mee te nemen.
• Vraag ook aan de geïnterviewde of hij/zij zelf materialen (foto’s, spullen e.d. heeft en of andere zaken die behulpzaam kunnen zijn).
• Maak samen met de geïnterviewde een tijdbalk: wat gebeurde wanneer? Waar woonde de geïnterviewde in welke periode? Wanneer en hoeveel kinderen zijn geboren? Waar werkte hij/zij wanneer? Zet alle gebeurtenissen op de tijdbalk zodat je precies weet wat er gebeurde in iemands leven op welk moment.

Locatie en omstandigheden van het interview

o Het is voor de geïnterviewde meestal prettig als het interview plaatsvindt in een voor hem of haar vertrouwde omgeving. Probeer de keuze voor de interview locatie door de geïnterviewde zelf te laten kiezen. Zorg er wel voor dat de omgeving rustig is zodat je goed kunt filmen en opnemen.
o Vraag van te voren of je alleen kunt zijn met de geïnterviewde en of er geen andere mensen (partner, kinderen, buren, etc.) aanwezig zijn tijdens het interview.
o Vraag of de geïnterviewde spullen heeft die met het onderwerp te maken hebben (foto’s, voorwerpen, oude kranten en tijdschriften) en of hij/zij deze wil opzoeken voor het interview.

Checklijst voorafgaand aan het interview

o Controleer of je al het materiaal bij je hebt.
o (batterij/oplader, microfoon, camera, geheugenkaart, statief, etc.).
o Test al je materiaal voordat je het interview start (is het geluid goed genoeg?)
o Heb je de lijst met interviewvragen en de interviewleidraad?
o Heb je het toestemmingsformulier voor de geïnterviewde?
o Aantekeningenschrift en pen voor tijdens het gesprek.

Film- of audio-opnames?

Gebruik maken van de methode oral history betekent dat leerlingen interviewen en deze interviews opnemen op film of audio. Op deze manier kan de leerling, maar kunnen ook anderen, de interviews gebruik voor bronanalyse. Voor alle vormen van opnames geldt dat de geïnterviewde schriftelijk toestemming moet geven voor het gebruik van het beeld- of audiofragment (zie hier voor een voorbeeld toestemmingsformulier). Er zitten voor- en nadelen aan beide methoden.

Filmen van interviews
Het is relatief eenvoudig om een filmopname van het interview te maken. Op de meeste telefoons zit een goede camera en ook tablets zijn geschikt om te gebruiken als camera. Vaak is het wel aan te raden een losse microfoon te gebruiken bij het interview. Daarnaast adviseren wij om het interview binnen op te nemen in een verder geluidsarme omgeving.
Leerlingen zijn vaak ervaren in het gebruik van de camera op de telefoon of tablet. Beelden en geluid samen zijn bovendien een krachtig medium om leerlingen zich te laten inleven in het verhaal van de geïnterviewde.
Nadelen van filmen is dat een geïnterviewde zich soms ongemakkelijk voelt om te vertellen voor de camera. Daarnaast is het nodig om met twee personen te gaan interviewen, waarbij één persoon het filmen voor zijn of haar rekening neemt en de andere de vragen stelt. Niet alle scholen hebben de beschikking over voldoende apparatuur om leerlingen te laten filmen en editen.

Bewerken van film

Het bewerken van de opgenomen filmmaterialen kan met behulp van diverse bewerkingsprogramma’s. Voor films opgenomen met ipads of iphones is imovie een gebruiksvriendelijk programma. Windows en andere besturingssystemen hebben daarnaast ook dergelijke programma’s. Via youtube kunnen leerlingen tutorials kijken over hoe ze beeldmateriaal kunnen bewerken. Voor onze projecten hebben studenten gefilmd met ipad of eigen camera en vervolgens bewerkt met behulp van imovie. Voor een eenvoudige tutorial zie bijvoorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=Y3-c_RN_GPs

Daarnaast zijn er nog een aantal handige ict-tool die bij bewerking van de beelden gebruikt kunnen worden.

YouTube
Met behulp van youtube kunnen video’s makkelijk worden gedeeld en bekeken. Leerlingen kunnen hun video’s op ‘verborgen’ zetten zodat ze alleen via een link kunnen worden bekeken. Op youtube zit een functie waarmee je eenvoudig een ondertiteling kunt toevoegen aan beeldmateriaal.

Edpuzzle
Edpuzzle is een gratis tool waarmee je video’s kunt inkorten en geluidopnames en commentaar kunt toevoegen.

Audio-opnames
Als je kiest voor alleen audio-opnames werkt dat vaak prima door leerlingen te laten opnemen met een telefoon. Vrijwel iedere leerling heeft hier toegang tot, daarnaast is de kwaliteit van veel toestellen goed genoeg om binnenshuis een interview op te nemen. Eventueel kan een extra microfoon worden gebruikt.
Voordeel van audio-opnames is dat geïnterviewden snel ‘vergeten’ dat ze worden opgenomen en vrijuit spreken.
Voor zowel audio-opnames als gefilmde interviews is het van belang dat leerlingen de ruwe data gaan verwerken tot een samenvatting of transcript (zie bijlage). Welke werkwijze hiervoor het meest geschikt is, hangt af van de doelstellingen van het oral history project. Onder het hoofstuk verwerken van interviews wordt hier verder op ingegaan.

Voorbeeldbrief benaderen van de geïnterviewde

Voor de geïnterviewde en voor de leerling is het vaak prettig iets te kunnen sturen en meenemen naar het interview dat aangeeft dat de leerling in opdracht van school komt. Hier vind je een voorbeeld van een brief die je als docent mee kunt geven voor de geïnterviewde.

Toestemmingsformulier gebruik interview

Als het interview wordt gebruikt voor een eindproduct: verslag, presentatie, filmavond etc. is het van belang dat de geïnterviewde toestemming geeft voor het gebruik van het interviewmateriaal. Deze toestemming moet altijd schriftelijk worden vastgelegd en in tweevoud worden opgesteld (een voor de geïnterviewde en een voor de docent/school). Hier vind je een voorbeeld van een toestemmingsformulier.