Verslag van de vijfde en laatste bijeenkomst van het Leernetwerk Eigentijds Beoordelen en Beslissen HAN 2022-2023

Op dinsdagochtend 27 juni 2023 verzamelden 19 HAN collega’s zich in het gebouw van de Academie Educatie om de laatste bijeenkomst van het HAN leernetwerk Eigentijds Beoordelen en Beslissen te vieren. Tijdens de bijeenkomsten en tussendoor hebben de deelnemers aan dit leernetwerk hard gewerkt aan praktijkvraagstukken op het gebied van eigentijds beoordelen en beslissen. In deze laatste bijeenkomst toonden ze het resultaat hiervan aan elkaar en aan gasten die verwachtingsvol aan schoven.

De eindfase en programmatisch toetsen

De spits werd afgebeten door Sissy Uhrig en Angèle Welie. De tweedegraads lerarenopleidingen (TGLO) Duits en Frans willen graag in de eindfase van de opleidingen werken met programmatisch toetsen. Aanleiding daarvoor is onder meer de wens voor meer betekenisvoller onderwijs en werken passend bij de visie van de opleidingen. Dit kent in de eindfase echter wat ‘beperkingen’ door enkele kaders op TGLO- en academieniveau. Daarom was de vraag die Sissy en Angèle zich gesteld hebben: hoe kunnen we de eindfase van de opleiding zo inrichten dat het zo goed mogelijk voldoet aan de uitgangspunten van programmatisch toetsen? Afgelopen jaar is er een pilot uitgevoerd, waar in het onderwijs en de toetsing de uitgangspunten van programmatisch toetsen zoveel mogelijk verwerkt zijn. Deze pilot is geëvalueerd door middel van groepsinterviews met studenten en met docenten. De analyse daarvan werd uitgevoerd aan de hand van de 6 uitgangspunten van programmatisch toetsen. Er werden daaruit een aantal zaken duidelijk. Zo bleek dat leerdoelen en bekwaamheden voor studenten helder zijn, maar dat de transfer naar persoonlijke leerdoelen in de praktijk soms nog lastig te maken zijn voor hen. Studenten zijn tevreden dat ze eigen leerdoelen centraal kunnen stellen in hun ontwikkeling tot startbekwame docent. Wel blijkt het lastig voor de opleiding om het summatieve moment te ontwerpen volgens de uitgangspunten van programmatisch toetsen. Hier was ook in het gesprek tijdens de presentatie met de collega’s veel aandacht voor. Er is de wens om samen de ruimte te zoeken in bestaande kaders. Deze presentatie was dus zeker niet het eindpunt van deze ontwikkeling.

Feedbackgeletterdheid en feedbackcultuur

Vervolgens nam de volgende groep het woord.  Deze collega’s waren aan de slag gegaan met het thema feedbackcultuur: Hoe kunnen we docenten en studenten professionaliseren in feedbackgeletterdheid en zo bijdragen aan een feedbackcultuur?

Gonneke van Leeuwen en Inge Verkoulen van de opleiding Pedagogiek startten met een definitie van feedbackgeletterheid voor docenten en voor studenten. Ze namen ons mee in hun proces, waarin ze via literatuurstudie en het volgen van een workshop gewerkt hebben aan een drietal deelproducten. Het eerste is een praatpapier dat ze gebruiken om collega’s te informeren over feedbackgeletterdheid en enthousiast te maken voor dit thema. Ook hebben ze gewerkt aan een ontwerp van een leerlijn waarin formatief handelen een grote plek krijgt. Dit is nog een concept en willen ze graag met collega’s bespreken. Tot slot lieten ze een single point rubric zien voor reflectievaardigheden. Deze rubric hebben ze al uitgeprobeerd en willen ze verder ontwikkelen. Beiden gaven aan dat dit proces hen veel gebracht heeft en dat ze verder met dit thema aan de slag gaan.

Hierna nam Michel Koolwaaij van HBO-ICT ons mee in de ontwikkeling van een nieuw curriculum. Met enkele collega’s heeft hij zich gebogen over de vraag wat formatief handelen voor de opleiding kan betekenen. Ze zijn veel gaan lezen en samen in gesprek gegaan aan de van vragen als: wat willen we bereiken, wat kunnen je doen en wat zijn risico’s? Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat collega’s en studenten iets doen met feedback? Er kwamen belangrijke aspecten naar voren zoals feedbackcultuur en kwaliteitsbesef. Ook vonden ze dat didactiek van grote factor is en dat je dit gezamenlijk moet oppakken. Wat zijn dan valkuilen en hoe los je dat op? Zowel op basis van literatuur en op basis van eigen ervaringen hebben ze een manifest opgesteld om antwoord te kunnen geven op al dit soort vragen. Op de voorkant van het manifest staat wat de uitgangspunten zijn van formatief handelen en wat gezamenlijke afspraken zijn. Op de achterkant vind je 10 vragen die je kunt beantwoorden bij het ontwerpen van je lesplan. Door deze antwoorden in je lesplan te betrekken, besteed je onder andere aandacht aan kwaliteitsbesef en feedbackcultuur. Michel en collega’s zien dit manifest als een cadeautje voor collega’s en willen dit graag met meer collega’s van de opleiding delen. Een vervolgstap is het organiseren van een workshop voor andere collega’s die werken aan het nieuwe curriculum om hen mee te nemen in dit manifest en om daarmee weer input te verzamelen voor verbetering van het manifest.

Duurzame toetsbekwaamheid

Tot slot werden we aan het werk gezet door Janneke Wennekes, Els Elfrink, Betsie van Gaal, Ria Kersbergen, Lambert Zaad, Jessica Koning en Sabrina Bloemen. Zij zijn samen in het onderwerp duurzame toetsbekwaamheid gedoken. Je hebt als docent je BDB behaald, je BKE en wellicht je SKE. En dan? Hoe houd je je toetsbekwaamheid up to date? Het groepje is aan de slag gegaan met het door ontwikkelen van het zelfevaluatieinstrument voor het aanwijzen van examinatoren wat Ria eerder ontwikkeld heeft. Ze hebben onder meer duurzame toetsbekwaamheid, uitgangspunten van programmatisch toetsen en van eigentijds beoordelen en beslissen verwerkt in de versie 2.0 van dit instrument. Het is een tool geworden die je als team of collega’s kunt gebruiken om met elkaar in gesprek te gaan over duurzame toetsbekwaamheid. En ook over hoe je kwaliteiten kunt verdelen binnen een team en hoe je verder vorm kunt geven aan je ontwikkeling. Daarbij wordt zowel aandacht besteed aan beoordelen als aan beslissen. Het instrument bestaat uit een zelfevaluatie en uit gesprekskaartjes. In groepjes gingen we met dit instrument aan de slag. We beoordeelden ons zelf op de verschillende aspecten van beoordelen en beslissen en gingen hierover in gesprek. We spraken ook over het instrument zelf en noteerden tops en tips. Tenslotte bespraken we dit samen na. Het groepje neemt alle mooie punten van deze versie en onze adviezen mee in de verdere ontwikkeling van dit instrument.

Wil je meer informatie of ben je benieuwd naar de tastbare producten? Informeer dan bij een van de collega’s die met dit thema aan de slag is (geweest).

De bijeenkomsten sloten we af met een terugblik op het afgelopen jaar en met toekomstdromen voor het komende studiejaar: hoe kunnen we dit leernetwerk verder ontwikkelen? Dank aan alle collega’s voor de input, inspiratie, feedback en gesprekken! Mooi om te zien hoe jullie samen leren en ook aan dit leren een vervolg blijven geven.

Het HAN leernetwerk Eigentijds Beoordelen en Beslissen  wordt ondersteund door Services Onderwijs, Onderzoek en Kwaliteit (OOK) en het Lectoraat Eigentijds Beoordelen en Beslissen.