Waarom docenten sociale media nauwelijks in het onderwijs gebruiken
Vandaag las ik het artikel van Wilfred Rubens over de vraag waarom docenten sociale media nauwelijks in het onderwijs gebruiken. Hij refereert in zijn blog naar een artikel van Paul Bloemen (Social media in het onderwijs: verbinding maken met de leerling én de docent) , die reflecteert op de vraag waarom docenten nog relatief weinig sociale media in het onderwijs gebruiken. De argumenten die door Bloemen en Rubens genoemd worden, herken ik in de praktijk. Ik vraag me echter af of ‘de praktijk’ ze ook herkent.
- Gebruik van Sociale Media in het onderwijs moet concurreren met (andere) prioriteiten
Dit argument geldt niet alleen voor Sociale Media maar ook voor de inzet van ICT in het onderwijs. Te vaak verlaten enthousiaste docenten een training met (volgens mij) het voornemen om ermee aan de slag te gaan. Teruggekomen op de werkplek worden ze echter weer gevangen door de dagelijkse beslommeringen in het onderwijs. Morgen staat er tenslotte weer een groep studenten op de stoep. Daarnaast wordt binnen instellingen nog te vaak eerst een onderwijsvernieuwing doorgevoerd, waarna na de implementatie bekeken wordt op welke wijze ICT hierbij een rol zou kunnen spelen.
- ‘Sociale Media’ is een complex koepelbegrip, het doel ervan is vaak niet concreet en een uitwerking van een visie op onderwijs in relatie tot sociale media ontbreekt veelal (bij een ELO zou het duidelijk zijn om welk systeem het gaat, en wat er in hoofdlijnen mee kan)
Het ongrijpbare van Sociale Media biedt ruimte voor diegenen die zelf ervaring op hebben gedaan met de mogelijkheden van Sociale Media voor leren. Bij diegenen die echter eerst nog zelf kennis moeten maken met Sociale Media en de voordelen nog moeten ervaren, zorgt deze ‘vrijheid’ eerder voor blokkade en dus andere keuzes. Alleen de echte waaghalzen durven de stap naar Sociale Media en de inzet ervan in het onderwijs te zetten.
- Verbinding met de dagelijkse praktijk van docenten wordt onvoldoende gemaakt
De grootste behoefte bij docenten (zowel in primair, voortgezet en hoger onderwijs) ligt bij het concreet maken van de mogelijkheden van Sociale Media. De professionalisering moet daarop gericht worden (‘morgen aan de slag’).
- De wijze waarop sociale media leren kunnen ondersteunen, past vaak moeizaam bij de dagelijkse onderwijspraktijk
Ook bij dit argument kan de parallel met ICT en onderwijs gemaakt worden. Succesvolle inzet van ICT in het onderwijs vraagt om een transformatie van het onderwijs. Dit geldt ook voor Sociale Media. Dit is een grote bottleneck voor de verder inzet van ICT en Sociale Media in het onderwijs (zie ook eerder mijn opmerking over onderwijsnieuwing)
- Veel docenten hebben nog steeds een onvoldoende beeld van de toegevoegde waarde van technologie voor onderwijs en leren
Een zeer terechte aanvulling van Wilfred op de argumenten van Bloemen. Ik ben ook van mening dat dit beeld onvoldoende is. Dit blijft een probleem waar we als ICTO-afdelingen al jaren mee worstelen. Het is te kort door de bocht om te veronderstellen dat Sociale Media niet tegen dit probleem aan zullen lopen. Het lijkt alsof de laagdrempeligheid van de technologie hier helpt.
- De adoptie van elektronische leeromgevingen belemmert de acceptatie van sociale media
Dit argument vind ik een interessante, maar ook zeer herkenbare toevoeging van Wilfred. Ik onderken dat we als onderwijsinstellingen wat dat betreft eigenlijk altijd achter de feiten aanlopen. De kosten om een ELO te implementeren, te beheren, te migreren etc. zijn relatief hoog en worden kritisch gevolgd. In de huidige tijden van bezuinigingen zal het heel moeilijk zijn om nieuwe technologie zoals Sociale Media in het onderwijs te implementeren.
Ondanks bovenstaande argumenten waarom docenten nauwelijks Sociale Media in het onderwijs gebruiken, zie ik de toekomst positief tegemoet. Zoals Bloemen het formuleert ‘zorg voor verbindingen’. En daar kunnen we de Sociale Media dan weer mooi voor inzetten.
Hi Esther.
Bij het lezen van jouw post, moest ik denken aan een discussie die ik laatst op LinkedIn tegenkwam over het gebruik van social media binnen het vakgebied marketing. Een van de leden van de groep ´Social Media Marketing´ stelt: One of the key problems with “Social Media Marketing” is that many practitioners are focussed on the technical or the communication aspects – and don’t really understand Marketing. Zie voor de reacties: http://www.linkedin.com/groups/One-key-problems-Social-Media-66325.S.60342604?trk=my_groups-opdyml-rr-ttl
Volgens mij is er een parallel met ICT in binnen leren en opleiden. Steeds weer nieuwe tools en technieken, maar een problematische implementatie omdat we a. goed zijn in wat we al lange tijd doen, maar eigenlijk niet weten waarom we het zo doen (geen of weinig visie op opleiden) of b. best wel weten waar we mee bezig zijn, maar de techniek te weinig snappen om een zinvolle link te leggen of c. zowel a. als b. geldt.
Is het een boude stelling om te zeggen dat vooral veel technologie-enthousiastelingen te weinig oog hebben voor de dagelijkse praktijk? Misschien zouden zij minder over de techniek en meer over de toepassing moeten communiceren. In een focusgroep met leraren en leerlingen uit het voortgezet onderwijs vroeg ik of het interessant zou zijn om binnen de school meer gebruik te maken van de mogelijkheden van sms. Noch de leraren noch de leerlingen leek dat een goed idee. Toen ik later vroeg of het interessant zou zijn om een sms-bericht te krijgen als er lessen uitvallen, vond iedereen dat een briljante oplossing, vooral als het de eerste lessen van de dag zou betreffen.
Social media in het onderwijs is voor veel docenten een brug te ver. Concrete toepassingen kunnen ze morgen mee aan de slag, vooral als dat aantoonbare voordelen oplevert. Om het provocerend te stellen: misschien moeten we zo langzamerhand stoppen met praten over en promoten van ICT in het onderwijs, social media in het onderwijs en wat voor mooie technieken en technologieën we verder hebben bedacht. Misschien moeten we gewoon concrete, hanteerbare en implementeerbare oplossingen bieden voor concrete problemen en/of vragen van docenten. Dat daar techniek bij gebruikt moet worden, lijkt mij amper nog een probleem. De docenten die thuis geen pc hebben en die privé geen gebruik maken van mobiele telefoon (of smartphone) lijkt mij een uitstervend ras. Hun taal spreken, oplossingen aanbieden voor hun problemen en gaan met die banaan.
Harm
Denken in termen van “professionalisering” heeft m.i. weinig zin. De meeste docenten willen leren zwemmen met 1 voet aan de wal, terwijl het gewoon een kwestie is van heel klein beginnen, met een reddingsvestje om. Maar wel doorzwemmen. Want 10% van het leren vindt formeel plaats, 20% door met collega’s uit te wisselen, 70% door zelf doen. Wij trainen en begeleiden op dit moment diverse basisscholen in digitaal en adaptief rekenonderwijs met de Rekentuin.nl. Meteen het diepe in, maar wel met voldoende steun zoals zwemband om middel en armen. Na een korte introductie (10% formeel leren) in de Rekentuin samen met de leerlingen 1 of 2 weken spelen in de Rekentuin (90%). Volgende sessie: alle vragen uitwisselen en beantwoorden (valt in de 20% samen), bewust maken wat ze al geleerd hebben, goed ging en wat nog niet, beetje nieuwe stof/mogelijkheden behandelen (10%). Hup, de armbandjes kunnen vervolgens al af.
Ik ben absoluut voor innovatie in het onderwijs (de ELO van mijn zojuist afgeronde studie kan bijvoorbeeld een stuk beter, om een concreet voorbeeld te noemen), maar ik krijg een beetje jeuk van de focus op technologieën die ik hier proef.
Het voelt een beetje aan als het te pas en te onpas willen opdringen van social media aan onderwijsmethoden, ongeacht de materie die onderwezen dient te worden. Ik denk dat het vooral erg belangrijk is je als onderwijsinstelling / docent af te vragen wat het is dat je wil leren aan je leerlingen, en van daar uit na te gaan denken of en hoe je dat kunt bereiken door middel van social media (of dmv andere methoden, afhankelijk van wat je verhaal is).
Je ziet het in andere toepassingen van social media net zo. Neem advertising, of entertainment (televisieproducties e.d.) – de eerste denkfout die bij veel van dergelijke conceptualiseringen wordt gemaakt is dat er gelijk wordt gedacht in de te gebruiken media en technologieën. We moeten gaan werken met Twitter, we moeten een Facebook pagina, we moeten QR-codes… en de vraag die dan vaak wordt vergeten is “waarom?”. Wat is de boodschap? Stel die vraag eerst, en ga dan pas kijken naar mogelijke technieken.
Hetzelfde zou ik dus willen meegeven aan docenten en instellingen die aan de slag willen met social media in educatie. Begin bij je verhaal.
Ik denk dat de reacties hiervoor duidelijk maken welke kant we op moeten met ICT in het onderwijs. Uitgaan van de vraag: Voor welk probleem is dit een oplossing?
Als er geen probleem is, dan zal ‘de oplossing’ niet worden gebruikt. Dus sms voor roosterwijzigingen of HAN4u voor je smartfone lijken mij de juiste weg.
En niet alle docenten en studenten willen privé en zakelijk combineren wat toch vaak gebeurd met social media.
[…] blog is eerder verschenen op de HANictoblog. Tags: docentonderwijssocial […]