Door Ria Jacobi (InHolland), Michiel de Jong (TUDelft) en Marijn Post (HAN) 

De laatste jaren komt er steeds meer aandacht voor Open Pedagogy binnen het hoger onderwijs (soms ook wel OER enabled pedagogy of Open Educational Practices (OEP) genoemd zie ook Wiley en Hilton, 2018). Over de specifieke definitie van Open Pedagogy (ook in relatie tot of vs OER enabled pedagogy en OEP), wat het precies betekent en welke rol Open Digitale leermaterialen erin hebben, was/is nog wel discussie. Daarom heeft in 2019 de SIG Open Education een thema uitgave uitgegeven met daarin een eerste poging om in te kaderen wat Open Pedagogy precies is en hoe het gedefinieerd zou kunnen worden.  Daarin is gesteld dat Open Pedagogy een framework is van didactische werkvormen waarbij één of meer van de volgende karakteristieken van toepassing is:

1. Lerenden werken aan leertaken waarbij de waarde die ze toevoegen open toegankelijk is zodat anderen er toegang toe hebben, dit kunnen delen en er opnieuw waarde aan kunnen toevoegen;  
2. Leertaken worden uitgevoerd door lerenden die zich via open netwerken (inclusief social media) met elkaar verbinden;  
3. Via leertaken dragen lerenden bij aan kenniscreatie door aanpassing, hergebruik of combineren van open beschikbare content/kennisobjecten en het open beschikbaar stellen van het resultaat;  
4. Bij leertaken wordt gebruik gemaakt van Open Educational Resources en content die beschikbaar is via open netwerken. 

Open Pedagogy en Studentbetrokkenheid

Belangrijke conclusie uit de thema uitgave was ook dat er eigenlijk in alle voorbeelden van Open Pedagogy is ingezet op een hoge mate van Student Agency en daarmee meer student gecentreerd en activerend onderwijs (oa Thema Uitgave SIG Open Education 2019 en Sinkinson &McAndrew in Hoffman & Clifton, 2020). Verschillende recent gepubliceerde wetenschappelijke onderzoeken naar de impact van de inzet van Open Pedagogy op studenten hebben ondertussen aangetoond dat (Paskevicius, 2019;  Baran, 2020; Verkuyl, 2018) studenten inderdaad meer betrokken raken bij het onderwijs. Ze geven aan dat ze zich, omdat ze zelf materiaal moeten maken, en delen met anderen, meer verantwoordelijk voelen voor het product. Daarmee nemen ze ook meer eigenaarschap en voelen zij zich ook verantwoordelijk voor een goede inhoud. Daarnaast wordt aangegeven dat studenten een andere meer op “partnership” gebaseerde docent-student relatie ervaren en dat ze zich meer onderdeel voelen van de professionele community. Dit gevoel geeft ook aanleiding tot ander gedrag, studenten gaan zich meer verbonden voelen met de rest van de community en zich daardoor professioneler gedragen. In een eerdere blog vanuit Educause (Sinkinson, 2018), werden ook dit soort aspecten al genoemd als belangrijke waarden en gedragingen die door de introductie van Open Pedagogy worden getriggerd: 

• Toegankelijkheid en Equity: het wegnemen van belemmeringen die een gelijke toegang tot onderwijs in de weg staan, daarin economische, technische, sociale, culturele en politieke factoren meegenomen. 
• Community vorming en connectie: het faciliteren van verbindingen over de grenzen van leerervaringen, gezichtspunten, klaslokalen, campussen, gemeenschappen en landen heen. 
• Student Agency en eigenaarschap: het beschermen van keuzevrijheid en eigenaarschap van de eigen leerervaring, de manier waarop dit wordt uitgebeeld en de mate waarin geparticipeerd wordt.
• Risico en verantwoordelijkheid: Committeren aan en vragen om tools en leerpraktijken die leren, kennisopbouw en delen vooraan hebben staan 

Infographic Open Pedagogy en Studentbetrokkenheid

Als SIG Open Education zien wij dat de verschillende karakteristieken van Open Pedagogy, zoals wij die hebben omgeschreven in het framework, te koppelen zijn aan deze gedragsveranderingen. Wij hebben deze categorieën van gedragsverandering gecombineerd met het Open Pedagogy Framework in een nieuw model, waaruit duidelijk wordt op welke manier Open Pedagogy impact heeft op het gedrag van de student. Het implementeren van onderdelen van dit framework verhoogt de betrokkenheid en zelfredzaamheid van een student. Dit hebben wij gevisualiseerd in bijgaande infographic (zie ook in het ENG en NL). 

Goede voorbeelden Open Pedagogy   

Om Open Pedagogy als framework te kunnen adopteren en implementeren is het van belang om gebruik te kunnen maken van goede voorbeelden uit de praktijk. De leden van de SIG Open Education zien regelmatig voorbeelden van open leeractiviteiten binnen hun eigen instelling. Een aantal voorbeelden hiervan vind je al op SURF “open leermaterialen in de praktijk” (bijv. het voorbeeld van Femmie de Vegt en Jan Verbesselt) en SURF communities (bijv: Saçan, Fontys) maar er zijn ook meer internationale voorbeelden te vinden, bijvoorbeeld op het Open Pedagogy Notebook. Er zijn waarschijnlijk echter, veel meer docenten die het Open Pedagogy framework/model al hebben geïmplementeerd in hun onderwijsactiviteiten, maar die dat nog niet als zodanig herkennen. 

De SIG Open Education is daarom op zoek naar meer mooie voorbeelden van open leeractiviteiten die gedragsverandering bij studenten stimuleren. Met het publiceren van dit nieuwe model nodigen wij jou uit om in je eigen instelling op zoek te gaan naar de voorlopers op het gebied van open leeractiviteiten en hen te bewegen dit te delen. Wij willen deze voorbeelden verzamelen in een portfolio van open leeractiviteiten, om zo meer handen en voeten te geven aan het framework en het model voor Open Pedagogy. Heb jij ook nog voorbeelden of vragen/opmerkingen over ons nieuwe Open Pedagogy model? Neem dan contact met ons op: Ria Jacobi (ria.jacobi@inholland.nl), Michiel de Jong (M.deJong-1@tudelft.nl) en Marijn Post (marijn.post@han.nl).