Tijdens de miniconferentie Leven Lang Leren op 16 december bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) gaf Bep Ruting van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) een presentatie over flexibilisering van onderwijs aan werkende studenten. Hieronder een korte puntsgewijze samenvatting van haar verhaal. Interessant voor eenieder die meer wil weten over organisatorische flexibilisering van onderwijs.

De HvA is gestart bij de doelgroep van werkende studenten en heeft een drietal uitgangspunten geformuleerd die ten grondslag moeten liggen aan onderwijs voor die doelgroep: het moet aansluiten bij 1) carriereperspectief van de student, 2) eerder verworven competenties 3) balans werk- prive. Dit vraagt om flexibilisering op inhoud, maar ook vorm, plaats en tijd. Een goede balans is de kritieke succesfactor.

Vervolgens heeft men een inventarisatie gedaan van bestaande onderwijspraktijken binnen de HvA voor werkende studenten. Op basis van bovenstaande hebben zij  een model ontwikkeld waarin ze 4 leerroutes onderscheiden:

Figuur: basismodellen flexible leerroutes (bron: presentatie Bep Ruting, HvA, 16 sept. 2011)

Modulair programma

• Een module is een owe of cluster owe’s. De owe moet herkenbaar zijn voor het werkveld!
• Wanneer de modules worden aangeboden staat vast; de student bepaalt zelf zijn/haar pad. Er zijn dus beperkingen in tijdstip waarop de student kan starten;
• Het volume van studenten is hierbij een belangrijk aspect. Het gaat er om voldoende volume te creeren  en hiervoor creatieve oplossingen te bedenken. Bep: “veel opleidingen hebben generieke elementen, zoek daar de combinatie”;
• Het gaat om certificeren en stapelen! Reguliere studenten volgen als “student” de modules, werkende studenten (cursisten) volgen dezelfde module als “cursist”. Cursisten kunnen een certificaat krijgen na afronding van de module.

Leerwegonafhankelijke route

• Deze route is bedoeld voor mensen die bijvoorbeeld vaak in het buitenland zitten. Het onderwijs is vormgegeven rondom het werken aan beroepsproducten in de praktijk. Er is veel (online) begeleiding op afstand (email);
• Deze route stelt hoge eisen aan de student (zelfstandigheid) en opleider (flexibiliteit). Het moet mogelijk zijn om in het werk producten te maken, anders heeft deze route geen zin;
• De HvA kampt met een beperkte aantal studenten voor deze variant. De route is daarom alleen nog maar in pilotvorm uitgevoerd.  Het zit op de grens van het juridisch haalbare.

Doelgroepprogramma’s

• Feitelijk gaat het hier om verkorte routes voor bepaalde (homogene) doelgroepen, bijvoorbeeld mbo-routes;
• Op dit moment hebben deze routes een sterke focus van de onderwijsinspectie mbt de kwaliteit (mede ingegeven door de problematiek bij InHolland);
• Ook voor deze route kampt de HvA met volumeproblemen! Daarnaast speelt een discussie bij de accreditatie of  wel iedereen dezelfde competenties heeft bij afstuderen. Bep vermoedt dat mbo-routes gaan verdwijnen bij de HvA. 

Cocreatie

• Feitelijk gaat het hier om maatwerk voor specifieke werkgevers en dus commerciele trajecten. Kortom: vraaggericht werken samen met het werkveld;
• Het gaat dan niet alleen om opleiden, maar het creeeren van een adviesrelatie met de klant en andere betrokken organisaties. Dit wordt niet veel gedaan binnen de HvA, aldus Bep.

Bovenstaande is binnen de HvA ontwikkeld, maar wordt (nog) niet breed gedragen. De dicussie wat betreft draagvlak en vertaling naar beleid moet nog plaatsvinden. Wat dat betreft staat ook de HvA nog aan begin. Bepaalde leerroutes worden nog niet breed aangeboden en het genereren van volume blijft een uitdaging.

De aanpak en positionering van de verschillende leerroutes door de HvA is inspirerend, maar niet nieuw. Ik kreeg de indruk dat ze vooral met het modulaire programma de meeste stappen hebben gezet. Interessant voor eenieder die meer wil weten over organisatorische flexibilisering van onderwijs. Voor velen binnen de HAN die zich veel met werkende studenten bezig houden waarschijnlijk heel herkenbaar.