Is dit kunst of kan het weg?

‘Is dit kunst of kan het weg?’ Ik hoor het mijn moeder anno 2021 nog vaak zeggen. Voornamelijk tegen mijn vader, een creatieve docent die nogal veel van verzamelen houdt. Persoonlijk denk ik dat iedere docent in het huidige onderwijs wel een beetje creatief moet zijn. Flexibiliteit, originele werkvormen en creatieve oplossingen worden zeer gewaardeerd. Daarnaast zijn kunst en creativiteit natuurlijk onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Als klein meisje groeide ik op met kwasten tussen mijn vingers en als de kwasten ontbraken dan kwamen er potloden voor in de plaats. Mijn vader is een zogeheten kunstenaar. Maar wat is dat eigenlijk? En wanneer is iets kunst?

Een kunstenaar is iemand die zijn of haar creatieve begaafdheid gebruikt om kunst te maken. Dit is precies wat mijn vader doet. Na zijn studie aan de kunstacademie is hij het vak culturele en kunstzinnige vorming gaan geven op een middelbare school. Verder maakt hij in zijn vrije tijd nog steeds kunst.

Vroeger baalde ik dat mijn broer de creatieve vaardigheden leek te hebben gekregen en ik daarentegen achterbleef met een gevoel voor taal, meer niet. Op dit vlak leek ik meer op mijn moeder. Ik schreef liever in dagboeken dan dat ik met waterverf aan de gang ging. Mijn moeder schrijft ook veel, dat heeft ze eigenlijk altijd al gedaan.

Mijn moeder woonde in haar twintiger jaren op drie hoog in Arnhem. Toen zij op een dag midden in een heftige storm in haar appartement thuiskwam, zag ze allerlei voorwerpen rondvliegen door de ruimte. Wat bleek, het grote raam in de woonkamer was kapot geknapt en alleen het raamkozijn leek nog in tact, het glas van het raam zelf ontbrak. Een enge en gevaarlijke situatie want de wind had hier vrij spel. Haar blik viel toen op een groot schilderij van haar vriend, mijn vader. Glas lag overal, brieven vlogen rond en instinctief sloeg ze het schilderij toen met grote spijkers tegen het raamkozijn. Dit hield de wind enigszins tegen. Kunst kan dus wel degelijk een functie hebben. Tot op de dag van vandaag maken we nog vaak grappen in de trant van: ‘Is dit (bruikbare) kunst of kan het weg?’

Op de middelbare school vond ik kunstgeschiedenis ontzettend interessant. Ik leerde over kunststromingen en over schildertechnieken maar nog steeds kon ik geen duidelijk antwoord geven op de vraag: ‘Wanneer is iets kunst?’

Naarmate ik mij meer interesseerde in taal kwam ik erachter dat literatuur net zo goed onderdeel is van kunst en dat de term onwijs breed is. Er zijn ontzettend veel kunstvormen, denk aan: beeldende kunst, muziek, literatuur, theater, film en fotografie. Dit maakt mij een betere kunstkenner dan gedacht. Oh, en het antwoord op de vraag wanneer iets kunst is: iets is kunst wanneer een kunstenaar datgene creëert wat mensen zintuiglijk kan prikkelen. En als je de volgende keer je muziek, kleding of films aan het uitzoeken bent, kun je jezelf altijd nog de vraag stellen: ‘Is dit kunst of kan het weg?’