Dreamschool, velen van jullie zullen dat programma wel kennen. Achter dit wonderbaarlijke programma zit natuurlijk Eric van ’t Zelfde. Hij heeft hier de belangrijke rol om de leerlingen te ondersteunen. Niet alleen hier speelt Van ’t Zelfde een grote rol, maar ook in het leven van vele andere leerlingen. Vanaf 1995 staat hij al voor de klas als docent Engels. Hij is hierna op meerdere scholen rector geweest en tegenwoordig is hij dat op het Drachtster Lyceum in Friesland.

Eric van ’t Zelfde was te gast bij de Collegetour op de HAN op 20 april. Daar heeft hij veel verteld over zijn ervaringen in het onderwijs en gaat hij in op de impact die hij als docent heeft (gehad) op leerlingen, maar ook andersom: de impact die de leerlingen op hem als docent hebben. Hoe kun jij als docent impact hebben op leerlingen en waarom is dat belangrijk?

“Wij als docenten kunnen lokaal veel effectiever zijn. In het klaslokaal, met het kind, met elkaar. Daar kan je veel meer impact hebben dan welke minister van onderwijs dan ook.’’

In 2017 is Eric kort lijstduwer geweest van de PvdA. Hij wilde vooral verandering brengen in het onderwijs en kon staatssecretaris van het onderwijs worden. Hij besefte dat hij hier helemaal niet hoorde en dat je daar niets voor elkaar krijgt. “Wij als docenten kunnen lokaal veel effectiever zijn. In het klaslokaal, met het kind, met elkaar. Daar kan je veel meer impact hebben dan welke minister van onderwijs dan ook.’’

Erics visie als schoolrector

Eric heeft één schoolregel: je gedraagt je. “Daarbinnen mag iedereen fouten maken en gaan we niet terugkijken naar wie de fout gemaakt heeft, maar steken we energie in hoe we het met elkaar kunnen oplossen.’’ Eric is namelijk tegen het geven van straf. Hij vindt dat je de leerlingen de fout moet gunnen als leermoment en daarna samen moet kijken hoe ze die in de toekomst kunnen vermijden. Eric geeft aan dat je het moet zien als een optimale kans en daar moet je ook de tijd voor nemen. “Dus als je die dag moet kiezen tussen het schrijven van een verslag, of een uur zitten met het kind met een bakje thee: ga voor het bakje thee, alsjeblieft.’’

Wat maakt impact op Eric?

Als Eric de vraag krijgt of er een specifieke gebeurtenis met een leerling is geweest die veel impact op hem heeft gehad en hem bijgebleven is, valt hij stil. Dan zegt hij: “Oef die vind ik best wel heftig, ik voel het ook best wel…” Eric geeft aan dat hij na 28 jaar in het onderwijs, voornamelijk in achterstandswijken, om de zoveel tijd te maken kreeg met een heftige situatie als een steek-of schietpartij, een aanranding of iemand die verdrinkt. “Bereid jezelf erop voor dat je heftige dingen mee kunt maken in het onderwijs, want in de klas ontmoet je de samenleving en ook de problematiek binnen die samenleving.’’

“Als het jou lukt om elk kind in jouw klas zich veilig te laten voelen en dat er iets te halen valt, kan je alles behandelen en gaat alles lukken. Een kind zal nooit knallen voor een vak, ze zullen altijd werken voor iemand die ze mogen.’’

Wat maakt een docent een goede docent?

“Als het kind beseft dat er sprake kan zijn van een betrouwbare relatie, dan maakt het niet zoveel uit waar je je les mee indeelt. Ze weten dat er iets te halen valt en dat ze veilig zijn.’’ De kinderen in achterstandswijken zijn altijd in de steek gelaten door volwassenen, op de eerste plaats door hun ouders. Eric vertelt dus dat als jij voor de klas staat, ze geen docent zien, maar dat ze op de eerste plaats een volwassene zien. Dat is gesublimeerd, dus ze be-waren allereerst hun afstand tot jou. “Als het jou lukt om elk kind in jouw klas zich veilig te laten voelen en dat er iets te halen valt, kan je alles behandelen en gaat alles lukken. Een kind zal nooit knallen voor een vak, ze zullen altijd werken voor iemand die ze mogen.’’ Eric geeft aan dat je altijd moet gaan voor die relatie, dan lukt de rest vanzelf.

“Geniet zoveel mogelijk als je voor de klas staat, want je bent echt van enorme waarde.”

Erics advies voor (toekomstige) leraren:

“Geniet. Het docentschap is een van de allermooiste dingen die mij is overkomen. Het was geen bewuste keuze: ik had een heel slecht havodiploma, ik had alleen maar zessen en één negen. Toen zei de decaan: ‘Je wordt leraar Engels’ en ik heb geluisterd. Tijdens mijn eerste stage besefte ik dat het heel dicht komt bij wie ik wil zijn, wie ik kan zijn en dat ik van waarde kan zijn. Dus geniet zoveel mogelijk als je voor de klas staat, want je bent echt van enorme waarde. Jullie zijn zo cruciaal voor de samenleving. In tijden van makkelijke polarisatie zijn wij als docenten de nuance die leerlingen nodig hebben. Dus wees trots op jezelf en geniet.’