Ik schrijf dit stuk aan Sarah, mijn vrouw, en in het verlengde daarvan aan alle vrouwen in mijn leven. Op mijn 16e wist ik nog vrij weinig over ‘de vrouw’. Wel ben ik toen een keer een dag als vrouw naar school gegaan. Nu 30 jaar later doe ik dat nog eens over. Ik stelde mezelf de vraag of ik nu, na 20 jaar huwelijk en 14 jaar docent zijn bij Pedagogiek, inmiddels meer begrepen heb van ‘de vrouw’.

Richard als vrouw in 6vwo en als vrouw van in de 40
Fotograaf: Femke Linders femkelinders.nl
Visagist: Isabelle Liskamp

Een dag als vrouw
Het was confronterend om mezelf nu als vrouw van in de 40 te zien. Buiten mijn ‘plus-maatje’ en rimpels rond mijn ogen, ben ik me nu veel bewuster van de veranderlijkheid van je lichaam. Sarah, ik heb jou 4 maal zien ‘shapeshiften’ tijdens de zwangerschappen. Overigens vond ik je toen super krachtig en aantrekkelijk. Nu in je 40 ben je soort van voortdurend in die mamma-modus. Begrijp ik het goed dat het onzeker kan voelen dat je lichaam aan veranderingen onderhevig is? Ook liet de vrouwenkleding (dun jurkje met inkijk, dunne panty) me kwetsbaarder voelen. Ik had de neiging om in het (dames?)toilet mijn lippenstift te checken (daar is ook een mooie spiegel met vensterbankje voor de make-up). Begrijp ik goed dat schoonheid en kwetsbaarheid twee kanten van dezelfde medaille zijn?

Uiterlijk en innerlijk

Feit: kleurperceptie is bij de vrouw stukken beter dan bij de man: de kegeltjes op het netvlies komen namelijk met het X-chromosoom.

Als je vraagt “Schat hoe zie ik eruit?”, kan ik dat dan wel goed beoordelen? Begrijp ik goed dat ik dan niet per se iets hoef te zeggen over hoe het valt of de kleurencombi, maar je gewoon mijn indruk wilt weten? Kleuren hebben ook connectie met gevoelens, dus begrijp ik het goed dat wat je draagt een spiegel kan zijn van hoe je je voelt?

Wat ik ook begrijp is dat cultureel soms een onevenredig grote nadruk ligt op uiterlijk en dat (veel) mannen meer aandacht schenken aan bepaalde manieren van kleden en opmaken. Helaas worden vrouwen vaak als seksobject gezien, met alle vervelende uitingen daarvan verbaal of zelfs fysiek. Zelf moet ik tot grote schaamte bekennen dat ik ook aan ‘objectificatie’ heb meegedaan. Ben ik daarin door onze ‘sex sells’ cultuur meegevoerd? Maar even een vraag aan jou: in hoeverre doe je als vrouw in die mode- en trendcultuur mee? Begrijp ik het goed dat meer sexy manieren van kleden en make-up niet meteen ‘hints’ zijn, maar eerder een uiting van schoonheid en sensualiteit die niet per se seksueel geladen is?

Relatie en rolverdeling
Begrijp ik het goed dat je binnen een relatie volledige gelijkwaardigheid verlangt? Dat dit niet betekent dat een man niet een keer leiding neemt, dat kan best sexy zijn, maar dan wel op een zorgzame manier die jouw eigenheid en vrije wil respecteert? En begrijp ik dat je (dagelijkse) beslissingen met je partner in overleg wilt maken, zodat je het gevoel hebt er echt samen voor te staan? En sinds we samen een gezin stichtten is het helemaal belangrijk een goede taakverdeling te maken waar we ons beide in vinden en… waar nodig aanpassen. Begrijp ik dat, omdat jij borsten hebt, dat niet automatisch betekent dat jij borstvoeding geeft, tenzij je dat wilt…?

Begrijp ik het goed dat seksualiteit een communicatiemiddel is in de liefde, die voor jou meer de kers op de taart is: alle lagen eronder – in de relatie – moeten ook ‘goed’ zijn, voordat er ruimte is voor de kers? Begrijp ik ook goed dat jouw seksuele beleving meebeweegt met de menstruatiecyclus? Dat die cyclus sowieso iets is waar ik als man in mee mag bewegen en begrip voor tonen (‘jouw cyclus is ook de mijne’); sensitief zijn voor zowel het ei als de vulkaanuitbarsting (jouw eigen woorden)?

Man en vrouw worden één?
Begrijp ik het goed dat ik als man nog veel mag leren over empathie en ‘de emotiewereld’? Daarom ben ik zo dankbaar dat ik jou al 20 jaar als spiegel heb om in te kijken, zodat ik die karaktereigenschappen ook in mezelf ontdek en – met jouw begeleiding – ook daadwerkelijk kan ontplooien. Begrijp ik goed dat dit andersom ook zo werkt; dat je het vaak fijn vindt dat ik in gesprek met jou, door mijn gestructureerde denkvorm, wat orde breng in de chaos die er soms in jouw hoofd zit?

Als filosoof durf ik te zeggen dat dit wellicht wel ‘de opdracht’ is die in de (liefdes)relatie tussen man en vrouw bestaat: op zo’n diepe manier van elkaar leren dat de man ook zijn vrouwelijke kanten en de vrouw ook de mannelijke kanten van zichzelf leert kennen en je zo ‘één’ kunt worden. Of is dat de romanticus in mij?

Schilderij ‘L’Origine’, met toestemming
“L’Origine” painting by Matteo Arfanotti (2011) mixed technique on mdf – 40×40 cm.
“L’Origine” schilderij door Matteo Arfanotti (2011) gemengde techniek op mdf – 40×40 cm.

“Toen liet God een diepe slaap op Adam vallen en Hij nam een van zijn ribben en sloot de plaats ervan toe met vlees. En God bouwde de rib die Hij uit Adam genomen had, tot een vrouw en Hij bracht haar bij Adam. Toen zei Adam: Deze is been van mijn beenderen en vlees van mijn vlees! Deze zal “isha” (vrouw) genoemd worden, want uit de man is zij genomen. Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten; en zij zullen tot één vlees zijn. En zij waren beiden naakt, maar zij schaamden zich niet.” (Genesis 2:21-25 HSV) 

Als theoloog durf ik te zeggen dat gelijkwaardigheid tussen man en vrouw vanaf het eerste boek in de Bijbel (en wellicht ook in andere geschriften) ‘de opdracht’ is. Dat seksualiteit iets hoogst heiligs is: meer een spirituele beleving die die éénwording ritualiseert, dan de platte techniek zoals die vaak in onze (gepornoficeerde) cultuur wordt weggezet. Laten we daar samen tegen strijden!

Tot slot
Er is veel veranderd in de verhoudingen tussen man en vrouw in de afgelopen eeuw. Ik durf zelfs te zeggen dat we nu in ‘de eeuw van de vrouw’ leven. Maar goed…dat soort dingen worden vaak pas 100 jaar later met terugwerkende kracht gezegd. Ik ben blij dat ik er middenin zit. Ik besef me ook dat alle vrouwen anders zijn en dat ik de rest van mijn leven nog verder zal gaan met mijn/de vrouw te begrijpen… maar heb ik het tot dusver goed begrepen? Graag reacties…