“Wees niet bang voor mensen die anders zijn, geef ze een kans en leer van elkaar.” Dat is de tip van wethouder Grete Visser van de gemeente Nijmegen. Rosa gaat in gesprek met de wethouder over asielzaken en vluchtelingen in de gemeente. “Ik ben er trots op dat ik hier woon.”

Grete Visser
Foto: Jurriaan Huting

Grete Visser van D66 is sinds 2018 wethouder van onderwijs, welzijn en zorg. Hieronder vallen thema’s zoals diversiteit, jeugdzorg en asielzaken. “Ik ben een trotse wethouder”, begint Visser. “Ik realiseer me dat je in veel andere steden meer uit te leggen hebt als je voor een groep op de vlucht, tijdelijke of structurele opvang wilt regelen. Ik prijs mij gelukkig met de cultuur in Nijmegen.”

Iedereen een dak boven het hoofd
Voordat Visser wethouder was, overhandigde ze als raadslid een verklaring aan het college. De hele gemeenteraad onderschreef daarin dat ieder mens legaal is, Nijmegen gastvrij is en iedereen een dak boven het hoofd verdient. “Niet alleen de gemeenteraad vindt dat, maar ook veel inwoners. Je hebt natuurlijk ook mensen die het op papier goed vinden, maar als in de praktijk blijkt dat er huizen in de straat naar jongens uit Eritrea gaan, ze het minder vinden. Ik begrijp dat ook wel in de huidige woningmarkt. Ik hoop dus op begrip als er een huis wordt vrijgemaakt. Wees niet bang voor elkaar. Ik geloof erg in de kracht van diversiteit, je kunt van elkaar leren. Het is een mooi onderdeel van onze samenleving dat we allemaal anders zijn. Je bent niet kwetsbaar als je anders bent. De mensen die in hun eigen bubbel leven zijn het meest kwetsbaar. We zijn mét elkaar Nijmegen. En ook vluchtelingen en statushouders hebben recht op een plekje onder de zon. En wat mij betreft is dat de Nijmeegse zon.”

2 plastic tasjes
Onder die Nijmeegse (en Heumense) zon, arriveerden in september dit jaar 980 Afghaanse evacués. Visser was een van de mensen die ze opwachtte bij Heumensoord. “Dan zie je de mensen met 2 plastic tasjes uitstappen, waar alles in zit wat ze nog hebben. De Afghanen zijn evacués, plotseling weggehaald en op de vlucht voor de Taliban. Dit zijn de mensen die geluk hebben gehad dat ze überhaupt op een het vliegtuig zijn gekomen.” De noodopvang Heumensoord was dit keer een stuk sneller opgebouwd dan tijdens de vluchtelingenstroom in 2015 en 2016. “Iedereen, de gemeente, natuurmonumenten, het waterwingebied en het COA, stonden nog in de modus. In een paar dagen tijd stonden de tenten er. In samenwerking met de GGD is zelfs een vaccinatiestraat geregeld en werden coronachecks gedaan.”

Behoefte aan vooruitzicht
“We vinden als Nijmegen ook dat de paviljoens op Heumensoord niet de beste manier is om mensen op te vangen. Maar als de nood hoog is, is alles beter dan slapen in de buitenlucht.” Het is niet de bedoeling dat Heumensoord in de winter openblijft en dus sluit het op 1 januari 2022*. Visser bezocht de evacués onlangs met burgemeester Bruls. “Ze waren heel blij weg te zijn uit Afghanistan, maar nu komt de realisatie: wat nu? Hoe gaat ons leven verder? Dit zijn veelal hoogopgeleide mensen, vaak met een Nederlands paspoort, ze vallen niet in onze urgentiegroep als het bijvoorbeeld gaat over een huis. Geen vooruitzicht hebben, de regie uit handen geven en zitten wachten, is volgens mij het minst vitale wat een mens kan overkomen.”

Het COA is nu in afwachting van een opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Visser: “Ik hoop dat die opdracht aan alle gemeenten wordt gegeven, niet alleen aan Nijmegen. Een opdracht voor huisvesting van statushouders, maar ook voor opvang van vluchtelingen en noodopvang voor groepen die ineens aan de deur staan. Als je creatief bent, kun je altijd wel een oplossing vinden, bijvoorbeeld met een nieuw bestemmingsplan voor een pand. Ik begrijp best dat het misschien in andere gemeenten moeilijker te realiseren is, buiten dat het klimaat daar wellicht anders is. Maar ik hoop dat we het eerlijk verdelen. De oproep aan andere gemeenten doen we nu ook wel.”

Naar school
De Afghaanse evacués zijn veelal met hun gezin gevlucht, er verblijven op Heumensoord 320 kinderen. “Kinderen die in ons land leerplichtig zijn. We wilden niet dat ze 3 maanden moesten stilstaan. Iedereen vond het belangrijk om de kinderen perspectief te geven. De onderwijsbesturen van Conexus, @voCampus en st Josephscholen zeiden: wij kunnen onderwijs regelen voor de kinderen, maar het kost wel geld. Voor bijvoorbeeld leerkrachten, materiaal en vervoer. Het is een voordeel dat ik een wethouder ben van een landelijke partij, merkte ik, de lijntjes zijn kort. Ik pleegde een paar telefoontjes met ministers en het was geregeld. Dat was wel een van mijn hoogtepunten. Als de nood hoog is, gaan we rennen. Nu gaan de kinderen elke dag met de bus naar school. Als ze hier weer weggaan, hoeven ze niet opnieuw te beginnen. Ik ben er trots op dat we dat met elkaar hebben geregeld.”

Veerkracht
Inmiddels heeft Nijmegen veel ervaring met vluchtelingenopvang. In 2015 en 2016 kwamen er 3000 vluchtelingen uit landen zoals Eritrea en Syrië. “Als je kijkt naar die vluchtelingen, valt hun veerkracht en moed op. Het zijn dappere mensen die alles opgaven om veilig te zijn. Veel vluchtelingen zijn vaak getraumatiseerd, soms analfabeet en veelal praktisch geschoold. Ze willen hier dan graag een baan, maar dan moeten ze leren lezen en schrijven, ook nog in een ander alfabet. Dat brengt kosten met zich mee. De Nijmeegse raad is in ieder geval wel bereid hier geld voor te reserveren. Met de huidige arbeidsmarkt kunnen we iedereen gebruiken als je kijkt naar techniek, zorg of onderwijs”, meent Visser.

Waar nog wel geld naartoe kan, is het verminderen van drempels voor vluchtelingen, zeker op landelijk niveau, meent Visser. “Ik bezocht vorige week de Radboud Universiteit, waar het onderzoek Empowerment naar huisartsenzorg voor vluchteling- en Nederlandse kinderen werd afgerond. Een psycholoog uit Syrië en een arts uit Eritrea vertelden dat ze moeite hadden hun diploma om te laten zetten. Ik hoop altijd dat een overheid regels heeft om het mensen makkelijker te maken. Mij heb je aan de zijde om drempels te verminderen.”

* Noot van redactie: op 30 november 2021 bleek dat Heumensoord tot uiterlijk 31 januari 2022 kan openblijven, omdat de evacués nog geen nieuw onderkomen hebben. Lees het laatste nieuws op de site van de Gemeente Nijmegen.