Als een vrouw iets presteert, benoemt de media nog steeds vaak eerst het ‘vrouwzijn’. Is dat nog van deze tijd? Het stoort burgemeester van Renkum, Agnes Schaap in ieder geval niet. Wél vindt ze het lastig dat vrouwen snel roepen dat ze geen kans krijgen. 

Van 1998 tot 2014 werkte zij als bestuurder van zorginstelling Malderburch in Malden. Sinds 3 jaar is ze burgemeester van Renkum. Zijn de tijden in haar ogen veranderd? Schaap: “Om eerlijk te zijn, heb ik in geen van beide functies te maken gehad met vooroordelen of genderdiscriminatie omdat ik een vrouw ben. Ik heb ook nooit het gevoel gehad dat ik me extra moest bewijzen. De kwaliteiten van iemand staan wat mij betreft altijd voorop en volgens mij vinden de mensen om mij heen dat ook. Je kiest een mens op een functie waarvan je denkt dat deze de taak het beste vervult. Als het goed is, heb je dan vanzelf een goede verdeling tussen mannen en vrouwen.”

Zelfverzekerder zijn
Wat de burgemeester wél merkt, is dat de ambities van vrouwen zeker de afgelopen jaren sterk veranderd zijn. Schaap: “In de jaren 60 en 70 kreeg een vrouw ontslag als ze trouwde. Ze zat lang vast in een traditionele rol, maar sinds de vrouw meer vrijheid krijgt, wil ze vooruit. Toch zijn vrouwen vaak bescheidener dan mannen. Zelfverzekerdheid verbetert haar carrièrekansen aanzienlijk. Mannen zijn geneigd snel te zeggen dat ze iets wel kunnen, een vrouw is daar veel voorzichtiger in. Die twijfel zit diep. Dat geeft niet, als de vrouw zich hier maar bewust van is.”

Dikke man met bolhoed
Schaap gaat verder: “De traditionele rolverdeling is inmiddels verleden tijd. Zelfs mannen krijgen zes weken zwangerschapsverlof. Ik vind het mooi om te zien dat jonge gezinnen de zorg- en werktaken tegenwoordig naar eigen idee verdelen. Samen zoeken ze de balans. Mensen doen wat goed voelt in hun situatie en maken ieder hun eigen keuzes. Niets is goed of fout.” De maatschappij is wat dát betreft veranderd, maar in de boekjes op school heerst soms nog een ouderwets beeld. Schaap weet: “Zo zien kinderen een burgemeester als een dikke man met een bolhoed en een ambtsketting. Ook dat trekt langzaam bij. In Renkum houden we in groep 7 de verkiezing van kinderburgemeester. Daar doen net zoveel jongens als meisjes aan mee.”

Dichtbij jezelf blijven
Mannen en vrouwen geven ieder op een eigen manier leiding. Dat moeten we volgens Schaap gewoon benoemen. Zelf denkt ze dat een vrouw vaak eerder het predicaat krijgt gevoeliger te zijn en meer vanuit verbinding denkt. Schaap: “Misschien is dat een vooroordeel, maar ik zie vaak dat mannen directer zijn en zaken minder persoonlijk opvatten. Als een man heel direct is, wordt hij gezien als een goede leider. Gaat een vrouw op haar strepen staan, dan komt regelmatig het woord ‘bitch’ om de hoek kijken.” Het is volgens Schaap de kracht om dicht bij jezelf te blijven. “Adopteer niet de mannelijke eigenschappen, maar zet je vrouwelijke eigenschappen slim in. Dat betekent dat emotie tonen helemaal geen zwakte is.”

Grenzen aangeven
Schaap: “Een goede leider, man of vrouw, moet respect verdíenen. Persoonlijk leiderschap is daarbij van groot belang.” Ze tipt studenten die straks een leidinggevende rol, zoals de studenten van de deeltijdopleiding Management in de Zorg, gaan vervullen: “Mensen luisteren graag naar een goede manager. Het is de kunst om anderen mee te krijgen. Niet vanuit autoriteit, maar vanuit verbinding. Geef daarbij je grenzen aan. Iets waar vrouwen over het algemeen minder goed in zijn dan mannen.” Zelf kreeg ze de kans om bij zorginstelling Malderburch haar eigen collega’s leiding te geven. Schaap: “Steeds ging ik een stapje hoger en dat werd geaccepteerd. Transparantie en eerlijkheid is van groot belang. Ik heb al snel geleerd dat ‘Nee’ ook een antwoord is, maar argumenten geven is van belang.”

Ze adviseert: “Durf naar voren te stappen. Geloof in jezelf en leer van andere vrouwen. Trek elkaar niet naar beneden, maar help elkaar! Vrouwen onder elkaar, maar net zo goed mannen en vrouwen onderling. We moeten het tenslotte allemaal sámen doen,” besluit de burgermoeder.