Vaak gaan toekomstige docenten regelrecht van middelbare school en lerarenopleiding naar een docentenbaan bij een school. Ze hebben hierdoor weinig kennis van de mogelijkheden in het bedrijfsleven, terwijl ze (vaak ongemerkt) richting geven aan de loopbaan van hun leerlingen. De tweedegraads lerarenopleidingen Natuurkunde, Scheikunde en Wiskunde van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen zijn daarom gestart met bedrijfsstages voor de studenten. Met succes.

Door Tefke van Dijk

Docenten geven vaak richting aan de loopbaan van hun leerlingen, soms zonder het zelf door te hebben. Daarvoor moeten ze wel kennis hebben van de mogelijkheden in het bedrijfsleven. De afstand tot bedrijven is nu vaak te groot, ervaart Jacques de Goede, lerarenopleider en docent Scheikunde bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. “Studenten op onze lerarenopleiding kennen het bedrijfsleven vaak niet. Met bedrijfsstages willen we ze laten zien wat er in het bedrijfsleven gebeurt, zodat ze die kennis het klaslokaal in brengen.”

Volgens De Goede hebben de studenten weinig bijbaantjes waar ze ervaring opdoen bij bedrijven. “Vaak gaan ze van middelbare school en lerarenopleiding naar een docentenbaan bij een school, meer niet. Terwijl zij leerlingen moeten interesseren voor techniek en technische beroepen, en de praktische toepassingen van ‘hun’ vakken.” Om hier verandering in te brengen is in het huidige studiejaar een pilot gestart met bedrijfsstages voor tweedejaarsstudenten van de tweedegraads lerarenopleidingen Natuurkunde, Scheikunde en Wiskunde. De Goede: “Met ervaringen in het bedrijfsleven is het onderwijs voor de studenten meer relevant, actueel en betekenisvol.”

Samenwerking met opleidingsscholen

Sinds februari lopen zo’n acht studenten stage bij bedrijven en bij een van de technasia van de twee deelnemende academische opleidingsscholen. Het gaat hierbij om het Mondial College in Nijmegen en het Candea College in Duiven. Beide deelnemende opleidingsscholen hebben goedlopende samenwerkingen met regionale (technische) bedrijven als AfvalverwerkingRegioNijmegen (ARN), AfvalverwerkingRegio Duiven (AVR) , Smit transformatoren, Oker Development en Royal Haskoning.

De hogeschool regelt drie tot vier stages en de studenten moeten minimaal een bedrijfsbezoek zelf regelen. “Ze gaan een of twee dagen op bezoek bij een bedrijf”, vertelt De Goede. “Van tevoren moeten ze zich voorbereiden met documentatie en informatie die ze via internet vinden. Bij het bedrijf krijgen ze een rondleiding en voeren diverse gesprekken.” Lisa Aleven (19) is tweedejaars HAN-student aan de lerarenopleiding Wiskunde en is erg te spreken over de bedrijfsstages. “Om een goede leraar te zijn moet je stof goed kunnen overbrengen, consequent zijn in je gedrag én zelf concreet materiaal kunnen bedenken. Daar helpen de bedrijfsstages bij.”

Volgens Lisa blijft het bij sommige onderwerpen lastig uitleggen waarom je die kennis nodig hebt, het gaat dan meer om probleemoplossend vermogen. Lisa: “Voor meetkunde is de kennis vanuit het bedrijfsleven vaak direct toepasbaar. Bij een bouwbedrijf moet je immers veel berekeningen uitvoeren voordat je een gebouw kunt bouwen. Voor de onderbouw kun je daarbij leuke dingen doen met de Stelling van Pythagoras. Stel je hebt een dakhoogte van negen meter, dan kun je met de breedte en schuine zijde berekenen hoeveel dakpannen je nodig hebt. In de bovenbouw kun je daar verder op doorborduren. Je kunt iets concreet maken door opdrachten vanuit het bedrijf te koppelen aan een les. Dat geeft duidelijk toegevoegde waarde aan het vak.”

Van stinkende casus tot fraai tijdschrift

De studenten krijgen ook als opdracht om bij ieder bedrijf minstens één ‘stinkende casus’ naar boven te halen. Dat is een probleemstelling die ze op het technasium kunnen oplossen. Verslagen van de verschillende bezoeken bundelen de studenten gezamenlijk in een tijdschrift dat ze zelf maken via de online applicatie Jilster.nl. Dit magazine gaat vervolgens naar de deelnemende bedrijven en naar de studenten, zodat iedereen kennis kan nemen van de bevindingen en ervaringen. “Het idee om een magazine te maken van ons stageverslag is erg leuk”, vertelt Lisa. “We zijn kort geleden begonnen met Jilster en na een kwartier hadden we al door hoe het werkt. We hebben eerst de opmaak gemaakt en zijn nu bezig met het schrijven van passende teksten. Een magazine maken is leuk omdat je echt een product maakt, niet zomaar een papieren verslag. Je moet nadenken over de opmaak. Het moet leuk zijn om te lezen.”

Door de stageperiode op deze manier in te richten maken de studenten kennis met het bedrijfsleven, ervaren hoe ze de koppeling kunnen leggen naar de onderwijspraktijk én leren de opgedane kennis en ervaring in te zetten voor hun leerlingen. In het project werken de lerarenopleidingen, technasia en bedrijven nauw met elkaar samen, met als doel dat leraren in spé meer kennis verwerven over het (technische) bedrijfsleven. De Goede: “Hierdoor kunnen zij het onderwijs beter afstemmen op leerlingen in het voortgezet onderwijs en de samenwerking met het bedrijfsleven in de klas meer vorm geven. Het gaat erom dat ze de kennis uit het bedrijfsleven integreren in het onderwijs.”

Kennis integreren in het onderwijs

Studenten zien het duidelijk als een pluspunt kennis te vergaren over de werkzaamheden van technische bedrijven. Wel geven ze aan dat de druk behoorlijk hoog is omdat de bedrijfsstages bovenop de gewone stages komen. “Dat is nog een punt van aandacht”, zegt De Goede. “Studenten willen graag iets meer rust en meer ruimte voor didactische vaardigheden als klassikaal lesgeven en klassenmanagement. Komend jaar gaan we de stages waarschijnlijk spreiden over het tweede en derde studiejaar. Ook willen we kijken hoe de studenten een les kunnen maken vanuit de ervaringen bij een bedrijf. Dan is het meer gelinkt aan didactiek.”

Als het pilotproject succesvol is, willen andere tweedegraads lerarenopleidingen van de HAN in de toekomst mogelijk ook gaan werken met bedrijfsstages. Lisa: “Ik vind het heel leuk om te doen en zou het iedereen aanraden. Door de bedrijfsstages zie ik waar de leerlingen later naartoe gaan en kan ik ze helpen bij de voorbereiding op het bedrijfsleven.” Wil ze nu zelf ook bij een bedrijf gaan werken? Lachend: “Nee hoor, het heeft eerder versterkt dat ik leraar wil worden. Na een dag bij een bedrijf kijk ik uit naar de interactie met leerlingen. Het is ontzettend leuk om ze te vertellen over de ervaringen bij een bedrijf. Dat spreekt enorm tot de verbeelding.”

Verduurzaming

Maandagmiddag 4 juli presenteerden de deelnemende studenten hun ervaringen en opgedane kennis met medestudenten, lerarenopleiders, vertegenwoordigers van β-platform (Stem Teacher Academy), begeleiders vanuit de Technasia, bedrijfsleven en Stichting Technasium. Zowel het bedrijfsleven, studenten, lerarenopleiders en technators staan positief tegenover voortzetting van de samenwerking. Aankomend studiejaar is daarom ook een vervolgproject aangevraagd waarbij aansluiting wordt gezocht met meerdere technasia, vmbo, ROC’s en AOC’s. Het geheel moet leiden tot een verduurzaming van bedrijfsstages in het curriculum van de lerarenopleidingen.