In februari jl. startten Lily de Mees en Annejes Vonk, twee studenten Verpleegkunde, met hun afstudeeronderzoek bij Kenniscentrum Publieke Zaak. Zij deden onderzoek naar schuivende beroepsbeelden onder verpleegkundestudenten in Nederland en Finland. In deze blog vertellen zij over hun onderzoek en de resultaten.

Lily en Annejes: “Beroepsbeelden bestaan er voor elke beroep. De context van waar je bent en leeft, waar en door wie je bent opgegroeid en de maatschappelijke context vormen deels het beroepsbeeld wat je hebt. Door veranderingen in de maatschappij verschuiven de beroepsbeelden. Wij, Lily en Annejes, hebben ons van februari tot juni 2019 bezig gehouden met een kwaliteitsproject over beroepsbeelden wat wij hebben geschreven voor de HBO-V. Tijdens dit project stond de vraag: Wat zijn de beroepsbeelden van verpleegkunde studenten in Nederland en verpleegkunde studenten in Finland? centraal.

Data voor ons onderzoek hebben we verzameld onder de verpleegkundestudenten van de HAN in Nijmegen en onder verpleegkunde studenten van de JAMK in Jyväskylä, Finland. Om de data van Finland te verzamelen zijn wij een maand in Jyväskylä geweest, waar we meerdere malen de JAMK hebben bezocht. Tijdens onze bezoekjes zijn we in gesprek gegaan met docenten en studenten. We hebben deel mogen nemen aan de lessen en hebben onze vragenlijst kunnen uitdelen. De opleiding tot verpleegkunde in Jyväskylä is veel kleiner dan dat wij dat gewend waren in Nijmegen. Op de JAMK waren er dit schooljaar 42 eerstejaars studenten gestart, tegenover zo’n 280 eerstejaars studenten op de HAN.

De ervaring in Finland was gaaf. We hebben hier veel kunnen zien van de opleiding en veel geleerd over het Finse zorgsysteem. Deze is namelijk weer heel anders dan het zorgsysteem in Nederland en deze contexten zijn van belang om op een juiste manier te kunnen analyseren waarom beroepsbeelden bijvoorbeeld anders zijn.

Tijdens de lessen kwamen we erachter dat in Finland meer nadruk ligt op de communicatie en zorg van familie/naasten en kinderen dan dat wij op de HBO-V in Nijmegen leren. Beide vonden wij dit een waardevolle en mooie meerwaarde van de opleiding. De Skills lessen, lessen waar verpleegkundestudenten de verpleegkundige vaardigheden leren, die op de JAMK worden gegeven, zijn zeer gelijk aan de manier waarop de studenten die op de HAN krijgen. Er wordt veel samengewerkt met andere opleidingen binnen de JAMK. Samenwerking tussen verschillende opleidingen op de HAN vinden, in onze ervaring (en vanuit het oude curriculum van de HBO-V) nauwelijks plaats. Daarnaast is een groot verschil dat verpleegkundestudenten van de HAN al in hun eerste jaar stage lopen en de verpleegkundestudenten van de JAMK pas in hun tweede jaar. Wat je ziet is dat het erop lijkt dat de studenten van de JAMK daarom meer waarde hechten aan de praktijklessen en aangegeven dat deze lessen hun beroepsbeeld beïnvloeden. Verpleegkundestudenten van de HAN hechten veel waarde aan de stages waar hun beroepsbeeld wordt gevormd/veranderd, dit gebeurt niet zozeer tijdens de praktijklessen die door de opleiding worden verzorgd.

De resultaten van het onderzoek gaven aan dat zowel de verpleegkundestudenten van de HAN als de verpleegkundestudenten van de JAMK zich bewust zijn van het belang dat verpleegkundigen over voldoende kennis moeten beschikken en deze kennis bijgehouden moet worden in verband met de gaande en snelle ontwikkelingen die zich voordoen in de gezondheidszorg. Studenten geven aan dat communicatie een belangrijke factor is en er samenwerking wordt vereist tussen de verschillende zorgverleners. Samenwerking wordt erg belangrijk gevonden door de studenten en dit wordt ook ervaren in de praktijk en onder professionals. Wat opviel was dat de verpleegkundestudenten niet in zijn gegaan op de technologie in de zorg. Wat we echter niet weten is of ze dit zo vanzelfsprekend vinden dat ze het hier niet over hebben gehad, dat ze het niet als belangrijk achten of dat ze er zich niet van bewust zijn dat de technologie een grote rol speelt in de gezondheidszorg.

Beroepsbeelden blijven verschuiven door de veranderingen die plaatsvinden binnen de praktijk. Wij hebben de HAN en de JAMK geadviseerd onderzoek te blijven doen naar de beroepsbeelden en op zoek te gaan naar mogelijkheden om de opleiding zo dicht mogelijk te laten aansluiten aan de beroepspraktijk om op die manier goed voorbereide verpleegkundige op te leiden.”