‘Hebben we eigenlijk nog wel een school nodig voor goed beroepsonderwijs?’, vroegen enkele deelnemers van de startbijeenkomst Future Center Beroepsonderwijs over ‘Mooier Beroepsonderwijs’ zich af. Op 21 september keken we met een breed samengestelde groep mensen uit het beroepsonderwijs in de School voor de Toekomst in Den Bosch terug en vooruit rond de centrale vraag: hoe maken we nu mooier beroepsonderwijs voor de toekomst?

Aanleiding lag in het feit dat Het Platform Beroepsonderwijs stopt na twaalf jaar lang innovatieprojecten in het vmbo, mbo en hbo te hebben ondersteund en de start van het Future Center Beroepsonderwijs. Doel is te onderzoeken of we kunnen komen tot een facilitaire voorziening waar onderwijsinstellingen meer zelf vorm kunnen geven aan nieuwe ontwikkelingen en beter stappen naar de toekomst kunnen maken. De Hogeschool Arnhem en Nijmegen is gastheer van het nieuwe Future Center Beroepsonderwijs dat zijn bijeenkomsten veelal door het hele land zal organiseren samen met de onderwijsinstellingen in de regio.

In de ochtend werden de bouwstenen voor mooier beroepsonderwijs gezocht in negen succesvolle innovatieprojecten uit de regeling Innovatiearrangementen. Een subsidieregeling waarbij onderwijsinstellingen werden uitgedaagd om het beroepsonderwijs op een bijzondere manier te vernieuwen en waarbij tenminste twee scholen uit twee sectoren, dus vmbo-mbo, mbo-hbo, subsidie konden krijgen. Deze concentreerden zich op de versterking van de relaties met het werkveld en de verkorting van de leerweg van vmbo, via mbo naar hbo. Een mooi voorbeeld van een echte innovatie is het hybride leren, waarbij niet langer de theorie, maar de praktijk leidend is. Op de middelbare hotelschool van het Koning Willem I College in Den Bosch wordt tegenwoordig hybride geleerd. De succesvolle projecten zijn terug te vinden op een speciaal voor deze bijeenkomst gemaakte padlet.

In de middag werden de resultaten van de ochtendsessie meegenomen en werd meer de methodiek van het future center gehanteerd. Er werd associatief en vaak ook letterlijk met lego gebouwd aan nieuwe concepten voor mooier beroepsonderwijs.
Bij de bijeenkomst waren zowel collegevoorzitters, lectoren, projectleiders, docenten als studenten aanwezig. Miriam Ottens zorgde voor een flinke delegatie van studenten van de HAN en ROC Nijmegen. Ook net afgestudeerde studenten van het project Nationale Denktank 2016 die een advies moeten gaan schrijven over het Leren in de Toekomst waren op de bijeenkomst aanwezig.

Het was een multilevel gesprek en dat maakte de sessies interessant. Geen beleidsjargon, maar de echte praktijk in de klas kwam op tafel en dat leverde een ander gesprek op. Misschien ook andere uitkomsten. In de middag deelde de grote groep zich op in kleinere groepjes aan de hand van een aantal zelf gekozen thema’s. Al snel verschenen op de wanden in de School voor de Toekomst de bouwstenen voor mooier beroepsonderwijs.

• Met name de studenten lieten de andere deelnemers zien hoe scherp de tweedeling in onze samenleving zich aandient. Een mbo-student wil lid worden van een studentenverening. Dat mag niet, want zij studeert niet aan een hogeschool of universiteit. MBO-studenten krijgen geen stage, omdat ze maar op het mbo zitten. Vooral vanuit studenten wordt er dan ook op aangedrongen om te ontschotten, waarom niet één studentenvereniging voor iedereen?
• Die ontschotting zou ook in het beroepsonderwijs moeten plaatsvinden. Je studeert in het beroepsonderwijs, werkt aan je eigen leerweg, dat kan zowel vmbo, mbo als hbo zijn. Veel aandacht kortom voor echt doorlopende leerlijnen. Men is al het gedoe met tussenoplossingen zat. ‘De studenten zijn de schakels tussen vmbo, mbo en hbo, niet de programma’s’ stond als hartekreet op één van de vele stick-ups aan de wand.
• In weerwil van twaalf jaar innoveren zijn de relaties met het werkveld nog altijd sterk voor verbetering vatbaar. Hebben we straks nog wel een school nodig voor goed beroepsonderwijs? Waarom moeten we eigenlijk op school zitten? Waarom studeren we in ieder geval voor een deel niet binnen het bedrijf? Voordeel daarvan is ook dat er groepen van ouderen en jongeren ontstaan, want de kennis van de medewerkers moet ook op peil gehouden worden.
• Meer aandacht werd er ook gevraagd voor 21 century skills, creativiteit, maar ook voor burgerschapscompetenties. Ontwikkel een socialere school, was een belangrijke wens voor de toekomst van de studenten van het ROC.

Na de gepassioneerde presentaties van de nieuwe leerconcepten die met bouwstenen van lego werden gevisualiseerd, reflecteerde Ton Bruining, directeur beroepsonderwijs bij KPC en Henk Ritzen, lector en onderzoeker bij veel vernieuwingsprojecten in het beroeps-onderwijs op verzoek van de initiatiefnemers nog eens op de uitkomsten. Ze zijn allemaal terug te vinden op de speciale padlet.

Het gesprek is nog niet af, het mooier beroepsonderwijs nog geen feit, maar een gevarieerde groep deelnemers levert wel een geïnspireerd gesprek op met interessante uitkomsten. Iets om op verder te bouwen.