Dat is de stelling in het essay ‘Meer ambitie in de lerarenopleidingen’ dat deze week verschijnt van de hand van Frans de Vijlder (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen). Meer innovatiekracht bij de lerarenopleidingen is cruciaal voor onderwijsprofessionals die de huidige en komende generaties van schoolkinderen en studenten voldoende kunnen uitdagen om al hun talenten te ontwikkelen.

Het essay is bedoeld om de discussie hierover een nieuwe impuls te geven. In het essay ligt de nadruk op drie kernelementen: de nieuwe onderwijsprofessional als een ontwerpopgave, diversiteit en de lerarenopleidingen als spil in innovatie en kenniscirculatie.

Ten eerste: voor de lerarenopleidingen is de professionaliteit van de leraar een kernbegrip: welk type onderwijsprofessional leiden zij op? Het essay stelt dat leraren momenteel onvoldoende ‘professional’ zijn, zoals dat bijvoorbeeld in de medische beroepen het geval is, in de zin dat ze als groep samen met de opleidingen hun eigen ontwikkeling sturen. De beroepsgroep leraren staat voor belangrijke uitdagingen, gelet op de grote – deels onzekere – veranderingen die het onderwijs te wachten staan. Willen de lerarenopleidingen een spil worden in de innovatie van het onderwijs, dan zullen zij de permanente dialoog over kwaliteit en over het ontwerp van de nieuwe onderwijsprofessional moeten regisseren. En zorgdragen voor de (permanente) vorming van deze onderwijsprofessional.

Ten tweede: diversiteit is een grote uitdaging. De diversiteit in de samenleving en in de schoolklas zien we niet terug in de huidige populatie van studenten; meer diversiteit op meerdere dimensies (gender, cultuur, etniciteit, vooropleiding, …) is gewenst. Zorgen voor een meer divers lerarenbestand heeft verschillende consequenties voor de werving en instroom, maar ook voor het hoe en het wat binnen het curriculum van de lerarenopleidingen – waaronder vormen van begeleiding, leren en toetsen die ruimte laten voor diversiteit – en voor het eigen personeelsbeleid van de opleidingen. Je kunt stellen dat de lerarenpopulatie (en dus de studenten in opleidingen) meer divers moet worden, maar een tweede uitgangspunt is dat de leraren in een diversiteit van contexten moeten kunnen functioneren. Als we willen dat iedereen in de klas zich her- en erkend voelt, dan moet dat een opdracht zijn voor elke docent.
Ten derde: scholen worden continu uitgedaagd om te verbeteren en te innoveren. Lerarenopleidingen zouden in de innovatie en kenniscirculatie binnen het onderwijsbestel een spilfunctie kunnen vervullen. Dit vereist dan wel een daarop gerichte samenwerking tussen lerarenopleidingen en scholen. In het essay worden hiervoor een aantal elementen genoemd die voor deze samenwerking noodzakelijk zijn, zoals een gezamenlijke onderzoeks- en innovatie-agenda, maar ook randvoorwaarden op landelijk niveau.

Het essay kon tot stand komen met steun van de Stichting KCE, die in 2015 al een grote conferentie over de kwaliteit van het onderwijs organiseerde. Daardoor was het mogelijk om in 2016 een drietal werkconferenties te organiseren. Het essay is gebaseerd op de resultaten van deze drie werkconferenties, waarvan een over kenniscirculatie in samenwerking met en inhoudelijke inbreng vanuit de NRO is georganiseerd.