In het onderwijs is het essentieel dat toetsen en examens eerlijk verlopen en dat deze een juiste indruk van de kennis, inzicht en vaardigheden van de student weergeven. Hierin speelt de examencommissie een belangrijke rol: zij beoordeelt meldingen van fraude en onregelmatigheden en neemt indien nodig maatregelen. Maar wat doe je als docent of examinator wanneer je een vermoeden hebt van onregelmatigheid — bijvoorbeeld door ongeoorloofd gebruik van AI? 

Wat moet je doen bij een vermoeden van fraude?
Als docent of examinator hoef je niet zelf vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van fraude. Dat is de taak van de examencommissie. Wel ben je verplicht om een melding te maken zodra je een vermoeden hebt van een onregelmatigheid. Dit geldt ook voor situaties waarin AI mogelijk op ongeoorloofde wijze is ingezet, bijvoorbeeld bij schriftelijke producten. Wanneer AI wordt gebruikt op een manier die in strijd is met de toetsregels — bijvoorbeeld bij een opdracht die zelfstandig uitgevoerd moet worden — dan spreken we van ongeoorloofd gebruik. Denk aan teksten die volledig door AI zijn gegenereerd zonder bronvermelding, of antwoorden die niet meer het eigen werk van de student zijn. 

Hoe herken je ongeoorloofd AI-gebruik?
Hoewel het niet altijd eenvoudig is om AI-gebruik te detecteren, zijn er signalen die kunnen wijzen op onregelmatigheden: 

• Een opvallend verschil in schrijfstijl ten opzichte van een eerder stuk in de tekst of een eerder werk (een trendbreuk) 

• Perfecte grammatica en structuur zonder fouten 

• Antwoorden die generiek blijven of opvallend ‘algemeen’ zijn 

• Gebruik van termen of concepten die niet in het lesmateriaal voorkomen 

• Geen bronvermelding of onjuiste bronvermelding (bijv. naar bronnen die niet bestaan) 

Als je een vermoeden hebt van fraude, dan ben je verplicht dit aan de examencommissie te melden. Om je vermoeden te motiveren, mag je als docent zelf een inhoudelijke check doen. Bijvoorbeeld door te vergelijken met eerder ingeleverd werk of door in gesprek te gaan met de student en te checken of hij/zij het stuk inhoudelijk kan toelichten. Deze bevindingen kun je als bewijs toevoegen aan je melding bij de examencommissie. 

Waarom melden belangrijk is
Een melding is geen beschuldiging, maar een signaal. Het stelt de examencommissie in staat om onderzoek te doen naar de aard en omvang van de mogelijke onregelmatigheid of fraude. Zo waarborgen we samen de kwaliteit het onderwijs. De melder gebruikt het meldingsformulier om een onregelmatigheid bij de examencommissie te melden. Als er inderdaad sprake is van fraude of onregelmatigheid dan gebruikt de examencommissie APS een sanctieladder om de sanctie te bepalen.  

De sanctieladder, procedure en het meldingsformulier zijn te vinden op Examencommissie.