Afgelopen jaar heb ik mijn proefschrift: ‘Het voelt tóch als falen’ afgerond (via de link onderaan het artikel te bestellen of gratis te downloaden). Het gaat over hoe mensen die niet vanzelfsprekend kunnen werken of naar school gaan, denken over wat een goed leven is en hoe ze erin slagen dat te realiseren. Wat is daarbij de invloed van de moraal van de neoliberale participatiesamenleving? Hoe denken mensen die naar dagbesteding gaan op zorgboerderijen erover? En wat kunnen we leren vanuit de filosofie over het moderne goede leven? De titel van het werk verraadt al een beetje het opgedane inzicht, dat voor een deel van de mensen die naar dagbesteding gaan het tóch niet voelt als erbij horen en gewaardeerd worden, ook al vinden ze het fijn dat er dagbesteding is. Dit komt omdat de dominante normen voor een goed en gelukkig leven in onze samenleving bestaan uit: productief zijn door werk en persoonlijke groei, en een gezinsleven opbouwen (al dan niet met kinderen). Moderne mensen in een seculiere samenleving ontlenen daar hun zingeving voornamelijk aan. Dus als je daar niet in slaagt, maar je voelt wel dat je dat zou moeten bereiken, gaat dat ten koste van de ervaring van en zinvol bestaan. Ook valt op dat de focus (politiek, maatschappelijk en binnen sociaal werk) sterk ligt op zoveel mogelijk kunnen voldoen aan die eisen – dán ‘participeer’ je, is de ondertoon. Vervolgens heb ik een pleidooi gehouden om dat ‘participatieparadigma’ wat los te laten en toe te bewegen naar een ‘waardigheidsparadigma’. Want de ervaring van waardigheid, dus respect krijgen van anderen omdat je mens bent en niet louter om wat je kunt presteren, blijkt een groot verlangen van alle mensen. Als je door die bril kijkt naar de samenleving als geheel, het sociale domein en praktijken van dagbesteding, liggen er nog mooie uitdagingen voor ons. Met als doel: diversiteit in een samenleving, waar ook andere vormen van productiviteit en gezinsleven als inclusief gezien worden – en niet als erbuiten. Via onder andere SPRONG-project ‘Betekenisvol Samenwerken’ zet ik mijn werk voort.

Boek: Het voelt tóch als falen – Geschreven door Dries de Moor