Welke ontmoetingsplek ken jij in jouw buurt of wijk? En wat maakt deze plek betekenisvol? Dat vroegen we professionals van diverse maatschappelijke organisaties tijdens de bijeenkomst ‘Dit is ónze plek!”. De bijeenkomst werd georganiseerd vanuit de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen.

Welke ontmoetingsplekken zijn betekenisvol?

De professionals noemen georganiseerde, maar ook meer natuurlijke ontmoetingsplekken:

• buurt- en gemeenschapshuizen
• wijkateliers
• bibliotheken
• het stadhuis van Nijmegen (voor wie het nog niet wist: zij bieden een plek voor inwoners waar men kan werken en ontmoeten onder het genot van een kopje koffie)
• buitenplekken (‘nu de zon weer gaat schijnen’), zoals parken, speelplekken, schoolpleinen en het bos.

Een plek hoeft niet groot te zijn om betekenis te geven aan het leven van mensen. Soms is die plek wel eens dichterbij dan je denkt: bijvoorbeeld je werkplek, een gezamenlijke groene plek in de straat of de oprit van je eigen huis waar je aan de praat raakt met buren.

Wat maakt deze plekken betekenisvol?

De genoemde antwoorden hebben één ding gemeen: ze gaan allemaal over de waarde van ontmoeten. Ontmoeting geeft reuring in de wijk: ‘Er komt van alles voorbij, dat is zó superleuk om te zien!’ ‘Het is gewoon een stukje leven dat bijeen wordt gebracht’. En dan gaat het niet alleen om het ontmoeten van mensen die je al kent; wanneer op die plekken juist verschillende mensen komen, leer je anderen kennen. Je voelt je sneller thuis in de buurt. De verbondenheid tussen inwoners neemt toe. Of toch niet?

Drempels voor ontmoeting

De uitdaging is om ontmoetingsplekken zo in te richten, dat iedereen zich uitgenodigd voelt om er te komen. De presentatie van de twee onderzoeken naar betekenisvolle plekken in Velp bij Grave en het Rentmeestercomplex in Nijmegen laat zien dat dit niet altijd het geval is. Een belangrijke conclusie is, dat het ontmoeten van anderen voor mensen in kwetsbare situaties niet vanzelfsprekend leidt tot informele steun. Inwoners voelen zich soms niet welkom omdat er sprake is van negatieve sociale verhoudingen, bijvoorbeeld door onderlinge conflicten. Sommige inwoners werpen zich op als ‘burgemeester’ en bieden anderen te weinig ruimte om mee te denken en te beslissen. Of er is sprake van geroddel. Ook andere aspecten spelen een rol: een slecht toegankelijke, minder centrale plek maakt het lastig voor inwoners die minder mobiel zijn om er gebruik van te maken. Ook kan het vragen van een financiële bijdrage een drempel opwerpen.

Succesvol samenwerken

Het succesvol inzetten en gebruik maken van ontmoetingsplekken vraagt om samenwerking tussen inwoners, maar ook tussen inwoners en professionals. Het eigenaarschap ligt vaak bij een kleine groep vrijwilligers. Continuïteit en stabiliteit van initiatieven dreigt weg te vallen wanneer vrijwilligers afhaken. Veel professionals vinden dat het eigenaarschap bij de inwoners moet (blijven) liggen. Maar in de praktijk kan het verschil maken wanneer de aansturing ondersteund wordt door professionals. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ontmoetingsplekken beter worden benut, zodat ze van waarde zijn voor alle inwoners? Professionals geven de volgende tips en ideeën:

• Zorg dat meerdere partners zich ontfermen over een plek: werk daarbij niet alleen samen met inwoners, maar ook met professionals van verschillende organisaties.
• Ga op zoek naar andere maatschappelijke initiatieven in de buurt of wijk en verken welke vormen van samenwerking mogelijk zijn: nieuwe initiatieven zijn vaak op zoek naar een plek.
• Ontwikkel andere zoek- en wervingsstrategieën voor vrijwilligers: niet iedere vrijwilliger is hetzelfde. Houd dus rekening met die verscheidenheid door in gesprek te gaan en inwoners te vragen wat zij graag zouden willen bijdragen en in welke vorm zij dat willen doen. Bouw op die manier aan een vrijwilligersbestand.

Houd jij je bezig met samenwerken aan een leefbare buurt of wijk? En heb je behoefte om hierover met anderen van gedachten te wisselen? Stuur dan een mail naar nicole.moorman@han.nl. Je ontvangt dan de nieuwsbrief van de werkplaats en uitnodigingen voor bijeenkomsten.

Op de foto drie ontmoetingsplekken uit de onderzoeken: De Blikvanger in Nijmegen en Ons Trefpunt en De Kinderboerderij in Velp.