Nieuwsbericht vanuit de Academie Gezondheid & Vitaliteit:

Burgers en professionals die in lokale netwerken samen de gezondheid en vitaliteit van inwoners in een wijk centraal stellen… Hoe organiseer je dat?
Afgelopen drie jaar heeft het Lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening participatief actieonderzoek gedaan naar wat er nodig is om burgers, vrijwilligers, professionals en beleidsmakers te ondersteunen in het opzetten en vormgeven van ‘een sterk wijknetwerk’ en kennis te genereren over de inrichting ervan. Dit onderzoek is vormgegeven in het project ‘Een Sterk wijknetwerk: burgers, professionals en onderwijs SAMEN!’

Dichtbij de burgers
Zorg en welzijn worden steeds meer dichtbij burgers georganiseerd, in lokale wijknetwerken. Een wijknetwerk is een breed netwerk van burgers, vrijwilligers, professionals, beleidsmakers en financiers in een wijk, buurt of dorp. Samen organiseren zij activiteiten om het welbevinden en de gezondheid van de bewoners te bevorderen. Bekwaamheden van professionals, burgers en vrijwilligers zijn daarop afgestemd.

Behoefte en zorgvragen van burgers zijn het vertrekpunt
Een belangrijke uitkomst is dat in een sterk wijknetwerk de (zorg)vragen en behoeften van burgers het vertrekpunt zijn. Daarnaast wordt zorg geboden volgens het concept Positieve Gezondheid.
Ook zijn er waardevolle inzichten ontstaan die een bijdrage kunnen leveren aan Succesvol Wijkgericht Samenwerken. Er zijn twaalf succesfactoren die bijdragen aan een succesvol samenwerken (zie onderaan dit blog).

Vier V’s
Netwerkontwikkeling onderscheiden wij in 4 fasen: verkennen, vormgeven, verdiepen en verankeren. Een wijk, buurt of dorp hoeft deze fasen niet chronologisch te doorlopen, het is geen blauwdruk want geen enkele wijk of situatie is hetzelfde. Deze fasen kun je als leidraad gebruiken om een wijknetwerk op te bouwen. Bij iedere fase kunnen een aantal vragen worden gesteld die stakeholders kunnen helpen bij de ontwikkeling van het netwerk.

Onderwijs
Het samenwerken in netwerken van informele en formele zorg is een belangrijke (toekomstige) ontwikkeling waar de professionals die wij opleiden mee te maken zullen krijgen. In de toekomst worden aan de website ook onderwijsproducten toegevoegd. Een van de onderwijsproducten die nu al ingezet kan worden is het boek Gezondheid Organiseren: leerboek voor verpleegkundigen van Miranda Laurant & Hester Vermeulen. Houten: BSL.

Wil je meer weten?
Bezoek dan de website Een sterk wijknetwerk: burgers, professionals en onderwijs SAMEN! Je vindt hier een inspirerende online Toolbox vol interessante instrumenten, handreikingen en voorbeelden. Voor professionals én burgers. En uiteraard alle resultaten van het project ‘Een Sterk wijknetwerk: burgers, professionals en onderwijs SAMEN!’. De producten die op deze website worden aangeboden, zijn niet alleen relevant voor burgers en professionals, maar kunnen ook ingezet worden in het onderwijs.

Samenwerking
Dit project is een samenwerkingsproject tussen Stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huisartsenzorg (KOH), HAN University of Applied Sciences (Lectoraat Organisatie Zorg en Dienstverlening) en Radboudumc (IQ healthcare en Eerstelijnsgeneeskunde) en gefinancierd door het ministerie van VWS. Het project is uitgevoerd in de periode januari 2017 tot juni 2020.

Succesfactoren voor een succesvol netwerk:

1. Neem de tijd: het opzetten van een netwerk is een langdurig
proces.
2. Begin klein met mensen die er echt voor willen gaan en
zorg voor een goede voorbereiding.
3. Betrek burgers, de gemeente en professionals in een vroeg
stadium en creëer draagvlak.
4. Kies prioriteiten vanuit een gezamenlijke ambitie van de samenwerkingspartners in het wijknetwerk.
5. Zorg voor een stip op de horizon en spreek concrete doelen af.
6. Sluit aan bij wat burgers als ‘wijk’ ervaren: een wijk van 5.000 tot 10.000 inwoners werkt het beste.
7. Houd de samenwerkingspartners betrokken en communiceer op een open en duidelijke manier.
8. Zorg voor een professionele, onafhankelijke kartrekker als verbinder.
9. Zorg voor goede ondersteuning van de kartrekker en draagvlak voor de trekkersrol.
10. Sluit aan bij de wensen en behoeften van burgers: zorg dat zij de regie blijven houden.
11. Zorg voor continuïteit: actualiseer de actieplannen elk jaar.
12. Zorg voor flexibiliteit: stuur bij als dat nodig is.

Miranda Laurant, Saskia Sleijster