Van over de hele wereld kwamen sociaal werkers in oktober 2025 samen in Oslo om te praten over een nieuwe, bredere toekomstvisie op hun vak. De European Social Work Conference stond in het teken van het ecosociaal werk en werken vanuit gemeenschappen. Vanuit Nederland was ook de Academie Mens en Maatschappij van de HAN vertegenwoordigd. Wat volgde, was een inspirerende ontmoeting tussen wetenschap, praktijk en eeuwenoude inheemse wijsheid, met het Noorderlicht als symbolisch sluitstuk.

Van 6 tot en met 8 oktober vond in Oslo de European Social Work Conference 2025 ‘Bridging Communities: Building Sustainable Futures’ plaats. Deze werd georganiseerd door de International Federation of Social Workers (IFSW), afdeling Europa. De Academie Mens en Maatschappij was vertegenwoordigd vanuit het lectoraat Sociale Duurzame Praktijken en International Social Work.

Ecosociaal werk
Het thema van de conferentie had betrekking op de groeiende aandacht voor ecosociaal werk, een benadering van sociaal werk waarin meer aandacht is voor de bredere natuurlijke en materiële omgeving waarin mensen leven dan traditioneel in de benadering van sociaal werk het geval is. En op een diep besef dat deze omgeving het welzijn van mensen sterk beïnvloedt. Dit betekent dat we ook de sociale kanten van ecologische duurzaamheid tot het werkgebied van het sociaal werk zouden moeten rekenen. De IFSW heeft daar sinds enige jaren beleid en position papers over opgesteld die aansluiten bij het beleid van de VN. Dit haakt onder andere aan bij de alom bekende Sustainable Development Goals (SDG’s). Inmiddels is een 1e publicatie in het Nederlands uitgekomen over ecosociaal werken.

Inheemse groepen en gemeenschappen
Vertegenwoordigers van inheemse groepen van over de hele wereld verzorgden veel van de keynotes. Dit om aandacht te vragen voor de inbreng van inheemse kennisbronnen in het streven naar een ecosociale wereld: een wereld waarin mensen en niet-menselijk leven op een harmonieuze manier samenleven in gezonde en duurzame ecosystemen. Het idee hierachter is als volgt: inheemse bevolkingen hebben vaak een cultuur die diep verstrengeld is met de omgevingen die zij doorgaans vele eeuwen of zelfs duizenden jaren bevolken. Deze culturen worden door de dominante kapitalistisch-economische wereldcultuur vaak weggedrukt. Desalniettemin bevatten ze vaak inspirerende ideeën over hoe je op een harmonieuze en respectvolle manier omgaat met de directe (natuurlijke) wereld om je heen.

Locale ecosystemen
Maar met het verdwijnen van deze culturen verdwijnt ook fundamentele kennis over locale ecosystemen. Zo vertelde Michael Yellow Bird vanuit Amerikaans ‘First Nations’-perspectief, gekoppeld aan wetenschappelijke inzichten, hoe inheemse gebruiken en rituelen een lichamelijk en mentaal gezonde leefstijl stimuleren. En vertelde Miriama Scott vanuit Maori-perspectief wat ‘custodianship’ inhoudt en hoe dat toegepast moet worden in vitale gemeenschappen. Ook was er veel aandacht voor de Sami, de enige overgebleven Europese inheemse groep die traditioneel in de noordelijke gebieden van Scandinavië leeft. Een belangrijke boodschap was: we moeten met 2 ogen kijken om de inheemse inzichten goed te kunnen benutten voor het welzijn van mensen en de planeet. Dit begrip staat in de wetenschap ook wel bekend als Two-Eyed Seeing: met 1 oog door een wetenschappelijke bril en met het andere door een inheemse bril kijken.

Vanuit het lectoraat Sociale Duurzame Praktijken verzorgden Erik Jansen, Karin Landsbergen en Inge Willems presentaties in de parallelsessies.

Sami
Na afloop was er een werkbezoek en symposium georganiseerd in Alta, een stad in het hoge noorden van Noorwegen. Deze bijeenkomst stond in het teken van de Sami en sociaal werk in relatie tot deze groep. Daaruit werd pijnlijk duidelijk dat de Sami zich ook overheerst en begrensd voelen door de structuur van de Scandinavische staten waar hun gebied zich over uitstrekt. En dat hun verzet daartegen zich wel degelijk als een vrijheidsstrijd laat schetsen.

Transformatie naar ecosociaal perspectief
Uiteindelijk liet deze conferentie zien dat het sociaal werk wereldwijd, maar zeker in Europa, een transformatie aan het doormaken is naar een ecosociaal perspectief. En dat is passend in een wereld waarin een waardig en waardevol leven in een houdbare wereld geen vanzelfsprekendheid is. Maar er is hoop als we als mensen en vanuit het sociaal werk de ideeën over goed leven en zorg voor de omgeving durven te omarmen die al eeuwenlang in vele gemeenschappen over de hele wereld rondgaan. Dit werd mooi gesymboliseerd door het Noorderlicht dat na afloop van het symposium in Alta aan de horizon verscheen.