Fijn, een blog over Methodisch Samen Werken,

Net op de valreep voor de vakantie. Een periode waar we vooral heel methodisch onze strandspullen inpakken en natuurlijk ook methodisch in gesprek zijn over een zeer geschikt eettentje voor deze mooie zomeravond.
Hopelijk kun je de verleiding niet weerstaan om toch even door te lezen?

ZonMW heeft een subsidie toegekend voor Methodisch samen Werken (afgekort MSW) als doorontwikkeling op Interpersoonlijke Sociaal Psychiatrische Begeleiding (ISPB) https://www.han.nl/onderzoek/werkveld/onderwerpen/psychiatrische-zorg/interpersoonlijke-sociaal/. MSW is een methode voor cliënt-professional situaties met generieke, doelgerichte en regie bevorderende interventies, waarbij de samenwerking het centrale uitgangspunt is. Er heeft inmiddels een praktijkonderzoek plaatsgevonden bij Lister en RIBW AVV.

In deze blog wil ik graag inzoomen op één aspect van MSW, want MSW werkt wanneer er sprake is van structuur in de gesprekken. Die structuur is in de vorm van een gespreksagenda. Zodoende is er doelgerichte afstemming tussen de cliënt en professional over het hulpverleningsproces. Bovendien is er volledige regie bij beide gesprekspartners om het gesprek samen vorm te geven.
“Voorheen was het gesprek met mijn begeleider vaak wat losjes. Ik kreeg de vraag hoe het met mij ging, we praatte vaak door op het antwoord dat ik dan gaf. Soms waren er wel dingen die ik wilde bespreken, maar ineens was de tijd dan voorbij. Nu bespreken we samen wat we binnen het uur in ieder geval aan bod willen laten komen. Het helpt echt, daar waar eerst het ‘water stroomde zoals het stroomde’, kan ik nu beter sturen en praten we meer gericht over thema’s die we beiden belangrijk vinden.”

De gespreksagenda ziet er bij de start van een methodische samenwerking anders uit dan wanneer een cliënt en hulpverlener meer doel- en taakgericht gaan werken. Bij de start van een hulpverlening bevinden de cliënt en hulpverlener zich in de contactfase. Agendapunten voor op de gespreksagenda zijn dan onder andere:
1. Ruimte maken voor ideeën over de samenwerking,
“wat vind jij belangrijk in deze samenwerking?”
2. Samen vaststellen van kaders en omgang met elkaar,
“welke structuur is passend en welke afspraken vinden we belangrijk?”
3. Bespreken van de ‘klik’ en keuze om met elkaar samen te willen werken,
“wat is je eerste indruk bij deze samenwerking?”
4. Verbinding met het netwerk,
“wie zijn in jouw leven belangrijk en hoe kunnen we met hen een samenwerking aan gaan in ons contact?”

Wanneer er voldoende diepgang bestaat in het contact, afstemming is over bovenstaande agendapunten krijgt de agenda als volgt vorm:
1. Terugblik op vorige gesprek & terugblik op (langer) lopende thema’s,
“hoe is de afgelopen periode gegaan en zijn er onderwerpen van de vorige keer of lopende thema’s waarop je terug wil komen?”
2. Inventariseren en formuleren gespreksonderwerpen,
“waar gaan we het over hebben?”
3. Prioriteren van gespreksonderwerpen,
“wat doen we eerst?”
4. Bewaken van de tijd gedurende gesprek,
“hoeveel tijd besteden we daaraan?”
5. Evalueren van gespreksonderwerpen/band,
“in welke mate hebben we alles besproken? in welke mate waren we op elkaar afgestemd?”
6. Vooruitkijken,
“wat onthouden we voor volgende keer?”

Het fascineert me hoe belangrijk het blijkt in een cliënt-hulpverlener situatie om met elkaar de gesprekken te structureren, maar hoe onuitgesproken- ongestructureerd sommige andere gesprekken in mijn professionele leven verlopen bijvoorbeeld in acquisitiegesprekken of (tussentijdse) overleggen. Vaak ook door mijzelf, moet ik eerlijk bekennen. Het gevolg? Er blijven agendapunten liggen omdat de tijd ‘ineens voorbij is’, er is te weinig sprake van prioritering of gesprekspartners brengen verschillende prioriteiten aan, er is onvoldoende wederzijdse afstemming over een gezamenlijk doel, of dat er iets niet lekker zit in het contact waar een gesprekspartner de ruimte niet voelt om dit uit te spreken.

Bovenstaande opsomming blijkt dus niet alleen over methodisch samenwerken in hulpverleners situaties te gaan, maar volgens mij over alle overleg situaties. Een korte duidelijke afstemming aan het begin van het gesprek waarin alle gesprekspartners thema’s inbrengen en hier samen een prioritering in aanbrengen, inclusief een methodische afsluiting zal een efficiënte samenwerking ten goede komen.