Pjotr Timmerman, begeleidingsdocent Turkijereis HAN PABO

Anno 2014 heeft daar 1% van alle Amerikanen, 40% van alle middelen in zijn ‘pocket’ en leeft óók 40% onder de armoedegrens. In Nederland is dat niet eens zo heel veel anders. Bij ons heeft die ‘1%’ bijna 25% van alle bezit op zijn naam, schreef de Volkskrant afgelopen week. Hebzucht en avontuur. Beide niet bepaald wat je noemt ‘maatschappelijk duurzaam’,

so what’s the difference tussen Mokum en Nieuw-Amsterdam?

Met Turken is het ’t afgelopen millennium niet veel anders gegaan. ‘Go west’ was ook daar het motto. Van oorsprong afkomstig uit Mongolië en omstreken verenigden diverse volkeren zich tot een club met een gezamenlijke taal en cultuur. De Hunnen (450 n. Chr) met hun aanvoerder Atilla, die de zwakte van het Romeinse rijk aan het licht brachten, hoorden tot hen. Ook het grootste deel van de strijders van Genghis Kahn bestond uit Turken.

Op een haar na was Europa al ‘verturkst’ toen in 1241 zijn leger, de Balkan, Polen en Hongarije veroverde. In 1529 en 1683 heeft het Ottomaanse rijk ‘t nog 2 keer geprobeerd en het had toen voor hetzelfde ‘geld’ bij de belegering van Wenen ook anders af kunnen lopen. De blik naar het westen richten, zit duidelijk meer volken in het bloed. Hebzucht, machtshonger en avontuur. So what’s the difference met wat wij met Indonesië, Afrika (slavenhandel) en Suriname hebben uitgespookt? Dat moet duurzamer kunnen …

De afgelopen 50 jaar hebben een miljoen Turken opnieuw hun blik naar het westen gericht. Economische motieven en avontuur trokken hen aan. Onze economie heeft er dik van geprofiteerd en ook de Turkse heeft het geen windeieren gelegd, doordat veel van het hier verdiende geld terugvloeide naar Turkije. Nu groeit de Turkse economie mede vanuit die basis al jaren met een procent of 7. De vorige eeuw keek Turkije naar Europa als het ‘beloofde land’, waar het leven beter en rijker was. Vanuit de EU gezien, vormden de 80 miljoen Turken een mooi afzetgebied voor westerse producten.

Nu Turkije de 15^e economie van de wereld is, komen de zaken zoetjesaan anders te liggen. In ‘delen’ zijn we in de westerse wereld nooit zo heel goed geweest en nu de Turken 20% van alle Europeanen zouden vormen, net zo talrijk als de Duitsers, komen de aarzelingen bij de Unie. Alom wordt door Le Pen en consorten de kaart van de ‘Islamitische-tsunami’ gespeeld, maar zoals altijd als religie in het spel is gaat het zelden over goden, maar meestal over geld en macht. Al 15 jaar zijn we bij de Educatiereis naar West-Turkije getuige van dit geopolitieke getouwtrek. Niet alleen in de EU zijn de gevestigde belangen beducht hun macht te verliezen, ook in Turkije lijkt eigenbelang boven landsbelang niets nieuws onder de zon.

Premier Erdohan en zijn ploeg kon de privéportemonnee niet ongevuld laten en tegelijkertijd doen ze alle mogelijke moeite (lees: ‘exit Twitter’ en ‘geskipte rechters’) om dat te verdoezelen. Godsdienst zorgt weer voor het rookgordijn. De kaart van het ‘behoeden van de zuivere Islam’ wordt gespeeld als de waarden waar het om draait. Feitelijk zijn geld en macht de sleutel. Niet bijzonder duurzaam en gedoemd te mislukken in tijden van Internet, waarin iedereen alles van iedereen weet. Het beslissende verschil qua duurzaamheid, zou zomaar WWW kunnen heten! That’s the difference!

Bijzonder om dat van zo dichtbij mee te mogen maken. Ik verheug me iedere keer weer op de prachtige cultuur en de fantastische mensen in Turkije. Ach en niets menselijk is hun én ons vreemd. Er is veel hetzelfde, maar gelukkig is er ook nog heel veel verschillend! Nog twee weekjes geduld oefenen …