Marieke Peeters, programmaleider onderwijs en onderzoek HAN Pabo

Hoe kunnen gewone mensen buitengewoon presteren? Wat is talent en bestaan er echte wonderkinderen? In het boek ‘Piek’ bundelen Anders Ericsson en Robert Pool (2016) inzichten van jarenlang onderzoek en laten ze zien hoe rekbaar ons lichaam en onze hersenen zijn als ze op specifieke manieren worden getraind.

Volgens Ericsson is de rol van aangeboren talent verwaarloosbaar maar bezitten mensen die topprestaties leveren een gemeenschappelijke eigenschap: het doelbewust ontwikkelen van vaardigheden. Ook tienduizenden uren oefenen is geen garantie dat je ergens heel goed in zult worden. Het voortdurend herhalen van een activiteit in de verwachting dat die herhaling vanzelf zal leiden tot verbetering van je prestaties werkt niet. Het verschil tussen een amateur en een grootmeester is hoe je die uren besteedt. Wat kunnen studenten en leraren hiervan leren?

Doelbewuste training

Bij doelbewuste training staat het besef wat het doel is en hoe daarnaartoe gewerkt moet worden voorop. Eigenschappen van doelbewuste training zijn:

• Het ontwikkelt vaardigheden waarover anderen al beschikken en waarvoor effectieve trainingstechnieken bestaan.
• Het vindt plaats buiten iemands comfortzone.
• Het gaat uit van een duidelijk gedefinieerde doelstelling en draait om het verbeteren van een bepaald aspect van de beoogde prestatie en niet om een vage of algehele verbetering.
• Het is doel-bewust. Dat betekent dat het iemands volle aandacht en bewuste inspanning vergt.
• Commentaar op en bijstelling van de training als reactie op dat commentaar vormen een essentieel kenmerk van doelbewuste training. Feedback is dus zeer wezenlijk.
• Het leidt tot de ontwikkeling van effectieve mentale voorstellingen en zijn daar op haar beurt weer afhankelijk van.

Hoe kunnen wij samen elke dag een beetje beter worden?

Lesgeven is een zeer complexe vaardigheid en bestaat uit diverse onderdelen, waar we steeds een beetje beter in kunnen worden. Dit gebeurt niet vanzelf. Ericsson geeft in zijn boek een stappenplan dat we als leidraad kunnen hanteren.

• Zoek een leraar
• Wie kan jou voorzien van feedback? Is er iemand die expert is op het gebied waar jij je in wilt verbeteren?
• Concentratie

Focus je op het aanleren van een specifiek onderdeel. Zeg bijvoorbeeld niet dat je beter les wilt geven, maar oefen specifiek op een onderdeel. Waar wil jij je op concentreren als je een mentale voorstelling maakt van de les die je aan het voorbereiden bent?

• Stap uit je comfortzone

Iedereen die aan iets nieuws begint zal in het begin snel vooruitgaan. Maar naarmate we meer ervaring hebben wordt het steeds lastiger om vooruit te gaan. We bereiken een plafond. Wat we dan moeten doen zijn de hersenen of het lichaam op een nieuwe manier uitdagen.

• Houd de motivatie vast

Ga bij jezelf na hoe jij gemotiveerd kunt blijven. Welke intrinsieke prikkels helpen jou daarbij?

Het volledige artikel verscheen in december 2016 in het Cronosnummer ‘Interactie’ van HAN Pabo

Bron afbeelding en boek:

Ericsson, A., & Pool, R. (2016). Piek: Hoe gewone mensen buitengewoon kunnen presteren. Houten: Het Spectrum b.v.