Geschreven door Simone Beljaars, stagiaire op de HAN Pabo, vanuit masteropleiding Onderwijskunde (RU).

… Als toekomstige leraar of lerares ben je nooit uitgeleerd. Iedere dag krijg je te maken met nieuwe situaties in je lespraktijk. Dat maakt het onderwijs zo interessant! De ene keer is het een leerling die niet goed mee kan met de rekenles, de andere keer is het een collega die advies vraagt over het verhogen van de motivatie van haar leerlingen tijdens een les wetenschap en technologie. Naast deze problemen uit de praktijk krijg je ook te maken met onderwijsinnovaties vanuit de overheid of vanuit het schoolbeleid. Deze veranderingen in het onderwijs vragen van jou als toekomstige leraar of lerares om flexibel en verantwoord te reageren en je onderwijs erop aan te passen. En daarbij komt onderzoek doen goed van pas! …

Onderzoek tijdens de opleiding
Tijdens je opleiding leer je onderzoek doen naar de onderwijspraktijk, door middel van de leerlijn ‘onderzoekende leraar’. Een leerlijn is een reeks onderwijseenheden op de opleiding en opdrachten op je stage met als doel het ontwikkelen van een onderzoekend vermogen. Ik hoor je denken ‘wat houdt dat in?’… Een onderzoekend vermogen houdt in dat je straks na afloop van je opleiding op een verantwoorde manier onderzoek kunt doen naar de onderwijspraktijk. Dit kan je eigen lespraktijk zijn, maar het kan ook om een schoolbreed project gaan, zoals een pestprotocol of de invoering van een manier van differentiëren die de school graag wil hanteren. Wanneer je beschikt over een onderzoekend vermogen, heb je allereerst een onderzoekende houding. Je bent nieuwsgierig en wil je graag verdiepen in problemen waar je tegenaan loopt. Daarnaast heb je kennis over het doen van onderzoek. Dit wil zeggen dat je weet welke soorten onderzoek er zijn en dat je onderzoek van anderen kunt lezen en toepassen. Als laatste beschik je over vaardigheden om het onderzoek uit te voeren. Je kunt relevante achtergrond informatie opzoeken, gegevens verzamelen en een goede conclusie trekken. Waarschijnlijk beschik je al over een aantal van deze kwaliteiten. Die kun je dan al goed toepassen tijdens je studie. Alle andere vaardigheden leer je vanzelf bij tijdens de opleiding.

In het eerste studiejaar voer je met een groepje medestudenten een mini-onderzoek uit naar een actueel onderwerp, bijvoorbeeld pesten, ouderbetrokkenheid of Engels in de klas. Ook leer je in het eerste studiejaar om een goede onderzoeksvraag op te stellen en hierbij achtergrond informatie op te zoeken. In de rest van de opleiding breid je je vaardigheden en kennis over onderzoek steeds verder uit. Je zult hierbij steeds zelfstandiger te werk gaan. In het afstudeerjaar van de opleiding voer je zelfstandig een onderzoek uit. Met dit onderzoek verdiep je je in een interessant onderwerp en toon je aan dat je beschikt over de benodigde vaardigheden om aan de slag te gaan als onderzoekende leraar of lerares.

Studentenversie leerlijn ‘onderzoekende leraar’
Ik heb tijdens mijn stage op de HAN Pabo een studentenversie geschreven van de leerlijn ‘onderzoekende leraar’, om eerstejaars pabostudenten te informeren over het doen van onderzoek tijdens de opleiding. Ik ben ik de huid gekropen van een pabostudent en ben nagegaan welke informatie ik zelf nodig zou hebben bij de start van de opleiding. Ik zou graag antwoord willen op vragen als: ‘Waarom is het belangrijk dat ik onderzoek leer doen?’, ‘Wat onderzoekt een onderzoekende leraar allemaal?’, ‘Welke vaardigheden heb ik nodig als onderzoekende lerares?’ en ‘Hoe ga ik dat leren tijdens de Pabo opleiding?’. Om antwoord te krijgen op deze vragen heb ik met een aantal docenten gesproken en heb ik mijn ideeën voorgelegd aan de opleidingscommissie. Dat is een commissie die o.a. bestaat uit een aantal studenten. Zij hebben mij antwoord gegeven op een aantal vragen en bovendien verteld welke informatie zij zelf graag in de studentenversie terug zouden willen zien. Met deze informatie heb ik antwoord kunnen geven op mijn vragen over onderzoek doen op de Pabo. Deze antwoorden en nog veel meer kun je terugvinden in de studentenversie van de leerlijn ‘onderzoekende leraar’!

Ik hoop jullie met deze studentenversie van de leerlijn ‘onderzoekende leraar’ voldoende te informeren over het doen van onderzoek in de onderwijspraktijk. Ik wens jullie veel plezier en succes met jullie ontwikkeling tot onderzoekende leraar of lerares de komende jaren!