Nicolette Hendrinks, vierdejaarsstudente lerarenopleiding Nederlands

‘Ladies and gentlemen, thank you for flying with Ryanair.’ We konden ons weer een beetje ontspannen nu we in Dublin geland waren, maar eigenlijk ook weer niet. De spanning voor de komende dagen gierden door ons lijf. Hoe ziet het Ierse onderwijssysteem eruit? Welke dingen doen zij op de scholen wat wij niet doen? Maar vooral: wat kunnen wij meenemen naar Nederland om ons onderwijs te verbeteren? Deze vragen gingen we als honoursstudenten proberen te beantwoorden.

In het kader van internationalisering zijn we met het honoursprogramma naar Dublin gegaan. Een studiereis die we geheel zelf moesten organiseren met als doel dat we in het buitenland scholen gingen bezoeken, zodat we interessante, innoverende zaken mee terug konden nemen om zo ons onderwijs te kunnen verbeteren. Onze groep bestaat uit studenten van de pabo, ILS en Opleidingskunde van de HAN faculteit Educatie in Nijmegen. Hierdoor hebben we vanuit meerdere perspectieven naar de scholen kunnen kijken.

Door open te staan voor nieuwe ervaringen, mee te doen met lessen en in gesprek te gaan met docenten en leerlingen hebben we kunnen ontdekken wat de verschillen tussen het Nederlandse en Ierse onderwijssysteem zijn. In totaal hebben we drie verschillende scholen bezocht: Dublin City University, ook wel DCU genoemd, Darndale National School en DSPNS. De laatste twee scholen zijn basisscholen die beide onder de zogenaamde changemakers scholen vallen. Dit zijn scholen die in Ierland als innovatief gezien worden.

Ons bezoek aan DCU begon met een gesprek met twee docenten. In dit gesprek kwamen we erachter dat docenten in Ierland een hoge(re) status in de maatschappij hebben. Wanneer je in Ierland vertelt dat je docent bent, dan kijken mensen naar je op. Het docentschap wordt gezien als een respectvol en waardig beroep, waardoor er meer aanmeldingen voor de docentopleidingen zijn dan plaatsen. Om precies te zijn: 800 aanmeldingen tegenover 180 plaatsen. De getallen geven aan hoe geliefd deze opleiding is! Bij ons is dit anders. Er wordt niet opgekeken tegen de docenten én we kampen met een groot lerarentekort! Verder leerden we dat Ierse leerlingen op de middelbare school kunnen kiezen voor een tussenjaar waarin ze kunnen uitzoeken wie ze zijn en wat ze willen worden in de toekomst zónder uit het onderwijssysteem te vallen. De leerlingen gaan dan op stages om er achter te kunnen komen wat ze willen gaan studeren. Dit tussenjaar vindt plaats tussen de, wat wij noemen, onderbouw en bovenbouw, en is niet verplicht. Zelfs in de eerste paar weken op de universiteit kunnen de studenten meerdere vakken volgen, ook als ze niet gerelateerd zijn aan hun gekozen studie. Op deze manier kunnen ze makkelijk en snel wisselen van studie mochten ze de verkeerde keuze gemaakt hebben. De leerling vrijheid en houvast geven bij het ontdekken en uitstippelen van hun toekomst in het onderwijs, dat is wat ze bij DCU doen.

Na ons gesprek kregen we een rondleiding door de universiteit. Het mooie aan de bibliotheek was dat het een werkruimte was. Op de onderste verdiepingen was ruimte voor groepswerk tussen de boeken in, terwijl bovenin in alle rust individueel gewerkt kon worden. Het meubilair nodigde uit om te werken, maar ook om ontspannen te zitten. Op de werkverdiepingen stonden zelfs inspirerende kapstokken. Aan deze kapstokken hingen zakken met in elke zak een andere verrassing. In de ene zak zat een spel en in de ander een handpop. Op deze manier konden de studenten inspiratie opdoen voor opdrachten, samenwerken of simpelweg samen plezier maken. Na de rondleiding mochten we een hoorcollege rondom het vak sociale geografie volgen. Het ging over hoe wij mensen naar elkaar kijken, hoe snel we mensen in hokjes stoppen aan de hand van hun uiterlijk en hoe bedrijven hierop inspelen. Het eerste stuk van het hoorcollege was pure informatie, maar daarna werd het pas echt interessant. Een van de (stereo)types waar de docent het over ging hebben, was de dakloze. De docente die zwanger was, speelde een hoogzwangere, drugsverslaafde dakloze in Dublin. Onze eigen Luuk werd uitgekozen om politieagent te spelen. Alle studenten in de zaal werden naar voren gehaald, zodat ze mee konden luisteren en naderhand vragen konden stellen aan de dakloze vrouw zelf. Een hoorcollege is normaal passief en behoorlijk saai, maar nu waren alle studenten geboeid aan het luisteren naar het verhaal van die arme vrouw. Ook werden er vragen gesteld, zoals ‘Hoe raakte u dakloos?’, ‘Wat doet u om te overleven?’ of ‘Hoe komt u hier weer uit?’ Door de stof in een verhaal te stoppen en deze in een actieve zetting te plaatsen, zullen de Ierse studenten, en wijzelf, het geleerde beter onthouden dan dat dit alleen verteld wordt. Een les om nooit meer te vergeten!

Het tweede schoolbezoek was aan Darndale National School, een basisschool. Dit was een basisschool waar leerlingen tot en met acht jaar op zaten. Wat deze school innovatief maakte, was dat ze meditatielessen verzorgden en de ouders betrokken hielden bij de leerlingen en de school. De leerlingen waren respectvol naar de meditatieleraar toe. Een oudere man die door de school ingehuurd werd om alleen meditatielessen te geven. De docenten deden met de leerlingen mee. De docent die de les verzorgde, vertelde dat niet iedere docent geloofde in de kracht van meditatie. Hij merkte dat het mediteren sommige leerlingen hielp bij het verwerken van de trauma’s die zij thuis opdeden. Veel leerlingen hadden te kampen met armoede en alcoholverslaving bij ouders, en andere problematieken die je terugvindt in achterstandswijken. Door te mediteren kon de leerling zijn emoties uiten, tot zichzelf komen en rust creëren, waardoor hij zich in de klas weer beter kon concentreren. De ontspannen sfeer in het lokaal droeg hieraan bij. Aan de muren hingen kleden in allerlei kleuren en kleine lampjes. De stoeltjes waren in een kring gezet om een gevoel van samenzijn te creëren. In het midden van de kring stond een kleine tafel met daarop een rozenkwarts: een steen die staat voor liefde en geborgenheid. Deze steen helpt je om van jezelf te houden en dicht bij jezelf te blijven. Naast deze steen stonden een soort van kleine kommen waarmee geluid gemaakt kon worden die tijdens het mediteren gebruikt werden door de leraar.

Naast de meditatielessen staat de school bekend om de betrokkenheid van de ouders. Zij geloven in de dynamische driehoek: school, ouder en leerling. De school organiseert meerdere projecten die door de ouders van de leerlingen bezocht kunnen worden. Zo organiseren zij poëzieavonden waar ouders heen kunnen gaan. Op deze manier zien of horen de ouders wat hun kind allemaal doet en maakt op school, waardoor de betrokkenheid met het leren van hun kind maar ook met de school zelf vergroot wordt.

Het laatste schoolbezoek was aan de basisschool DSPNS. Het bijzondere aan deze school was dat leerlingen met allerlei geloven, of zonder geloof, aangenomen werden. Iets wat in Ierland zelden voorkomt, aangezien de meeste scholen katholiek zijn. Wat opvallend was, was dat deze school in elke klas een docent en een special needs assistent had: een soort onderwijsassistent die de leerlingen met extra behoeften ook extra aandacht kon geven. We kunnen stellen dat Ierland wat betreft Passend Onderwijs verder is dan Nederland. Deze school had ook een apart lokaal waar de special needs assistent met de leerlingen kon gaan zitten, zodat ze meer rust hadden tijdens de extra uitleg of hulp. Naast de assistent had elk lokaal een wasbak en ruimte met knutselmateriaal, zoals gekleurd papier en verfspullen. In de klassen werden veel projecten gedaan die overal in het lokaal en door de school heen hingen. Creativiteit stond centraal op deze school. Dit zag je terug in de werken van de leerlingen, maar ook in het schoolprogramma. Tijdens en na schooltijd was er veel ruimte voor creatieve vakken en verschillende sporten, denk aan yoga en taijutsu.

Nu we weer in het vliegtuig zaten op weg naar Nederland toe, dachten we na over onze fantastische reis: wat hadden we geleerd en wat nemen we mee om ons eigen onderwijs te verbeteren? Vol energie en ideeën gaan we dit in ons eigen onderwijspraktijk proberen te bewerkstelligen. Op naar nieuwe uitdagingen!

Honoursstudenten en –docenten die mee op reis zijn gegaan:

-Elise Franken

-Nieske Coetsier

-Tamara Cop

-Anne Scholten

-Sanne Festen

-Charlot Stensen

-Lara Mommersteeg

-Yentl Minkman

-Sharon Stauber

-Nicolette Hendriks

-Rick van Hoeij

-Luuk Könning