Mirjam is tweedejaars student Academische Pabo

Als leerkracht in het basisonderwijs moet je van alle markten thuis zijn. Voldoende basiskennis over rekenen, taal, OJW, kunsten en bewegingsonderwijs is vereist. Maar leerkrachten in spe krijgen in het eerste jaar van hun opleiding ook les over religieuze vorming, schrijven, logopedie, culturele beschouwing, ICT en pedagogiek & onderwijskunde. De scholenbezoeken tijdens de studiereis in Turkije hebben me vooral het belang van het laatstgenoemde vak bevestigd.

Pedagogiek & onderwijskunde in Nederland
Bij onze Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs (ALPO) is pedagogiek & onderwijskunde het domein van Inge Leuverink. Zij leerde ons al in het eerste schooljaar over de basisbehoeften van kinderen, het directe instructiemodel en activerende didactieken. Tijdens de andere lesuren kwam naast basiskennis ook didactiek aan bod. Bij een les taal was dat ter illustratie het aanleren van nieuwe woorden via de fasen voorbewerken, semantiseren, consolideren en controleren. Deze inzichten op het gebied van pedagogiek en didactiek namen we op in onze leerdoelen van de activiteiten die we gingen uitvoeren op onze stageschool. Daardoor konden we leren door uit te proberen en te reflecteren/evalueren.

Pedagogiek & onderwijskunde in Turkije
De situatie in Turkije is anders. Het leven van Turkse leerlingen bestaat uit het maken van examens. Voor het voortgezet onderwijs wordt een examen afgenomen. Ook bij de poort van het vervolgonderwijs vindt een selectie plaats. In 2002 haalde 33% van de 1,9 miljoen deelnemers het toelatingsexamen en de hoogte van het punt bepaalde tot welke studie de leerlingen werden toegelaten. Vervolgens moeten afgestudeerden een kennistoets maken voordat ze mogen beginnen met werken. Voor leerkrachten betekent dit dat een hoog punt op examens het beste is wat ze kinderen kunnen bieden, want alleen dan hebben ze de mogelijkheid om een goede vervolgopleiding te krijgen.

Deze aspecten hebben hun uitwerking op de lerarenopleiding. De studie bestaat vooral uit het opbouwen van voldoende basiskennis. Didactiek en pedagogiek komen nauwelijks aan bod. Bovendien hebben de studenten alleen in het vierde en laatste jaar 2 dagen stage per week die vooral bestaan uit observeren. Dat zorgt ervoor dat de beginnende leerkrachten te weinig ‘know-how’ hebben aan het begin van hun carrière.

Het is zeer persoonsgebonden hoe de Turkse leerkrachten omgaan met hun tekort aan kennis. De bovenstaande foto’s illustreren het contrast. Enerzijds is een leerkracht te zien die tijdens een klassikale les uit alle macht probeert harder te praten dan haar 30 leerlingen bij elkaar. Ze werkt de door de overheid voorgeschreven les af, zonder in te gaan op de behoeftes van de kinderen. Aan de andere kant staat een leerkracht een rekenprobleem met concreet materiaal voor te doen zodat de kinderen de oplossing zelf kunnen bedenken. Er heerst een kalme sfeer en de kinderen zijn betrokken. Deze laatste leerkracht heeft gebruik gemaakt van internet en literatuur om zichzelf te kunnen ontwikkelen. Hij wilde namelijk zo veel mogelijk betekenen voor de kansarme kinderen in het oosten.

Dit alles heeft mij doen beseffen hoe bevoorrecht wij zijn met de kennis en vaardigheden die wij in ons leven mee kunnen nemen vanuit de opleiding. In hoeverre we er later iets mee doen is echter ook in ons onderwijssysteem persoonsgebonden.

Website Academische Pabo