Skip Bentum, vierdejaarsstudent lerarenopleiding geschiedenis

Stop met lezen. Kijk nog een keer naar de titel van deze blog en laat deze gekkigheid even tot je doordringen. Als je de Amerikaanse verkiezingen en haar nasleep hebt gevolgd dan is het vrijwel onmogelijk om dit citaat niet te hebben gezien of gehoord. Een woordvoerder van huidig president Trump gebruikte deze treurige combinatie van woorden als verweer tegen een journalist van een gevestigd nieuwsmedium, die kritiek uitte op het feit dat de persvoorlichter van het Witte Huis leugens verkondigde omtrent de grootte van het publiek tijdens de inauguratie van Trump. De journalist moest lachen, en ik ook toen ik het fragment zag. Maar nu ik mijn lio doe en werk aan mijn onderzoek omtrent bronnenkritiek is de lol er wel van af.

Dit is niet een Amerikaans probleem, maar dit speelt in alle hoeken van de wereld waar men toegang heeft tot het internet. In een recente aflevering van Nieuwsuur komt naar voren dat veel van de ondervraagde leraren het soms oneens met leerlingen zijn over ‘feiten’. Tijdens een aflevering van Lubach op Zondag kwam zelfs naar voren dat docenten soms bang zijn om het over onderwerpen als de Holocaust te hebben. Dat is pas sicke shit, zoals Lubach zelf misschien zou zeggen. Dit ‘feitenprobleem’ is niet alleen herkenbaar in het onderwijs, maar binnen de gehele Nederlandse samenleving.

Oké, ik ga even gevaarlijke uitspraken doen: klimaatverandering bestaat, de Armeense genocide is gebeurd, en we eten in onze slaap jaarlijks gemiddeld 8 spinnen per jaar. Herken alsjeblieft de alom geaccepteerde leugen, en de twee op een of andere manier controversiële feiten.

Informatie is gepersonaliseerd in de digitale wereld waar wij in leven. Voor ieders (complot)theorieën is wel wat te vinden, en dus is het niet gek dat zowel kids als volwassenen zonder kennis van hoe je bronnen kan beoordelen op betrouwbaarheid en representativiteit vinden dat 9/11 een inside job was en mensen per ongeluk geleedpotigen eten (voor degenen die dit niet weten, dit laatste is in 1993 op het internet gezet om aan te tonen dat mensen gemakkelijk ‘feiten’ overnemen).

Sorry, mijn informatieverslaving neemt de overhand, terug naar Hilversum. Een vriend van mij zette laatst op Facebook een artikel van 9 for News waar een hoogleraar beweerde dat het NOS Journaal ‘zonde van je tijd’ is. Hij deed dit voor de gein om enige controverse te veroorzaken, omdat hij zelf als dondersgoed wist dat deze site een onbetrouwbare bron is. Toen ik een opdracht had verzonnen met dezelfde bron voor een vmbo-klas derdejaars waren de resultaten erg teleurstellend en dus moest ik aan de slag met het aanleren van vaardigheden als bronnenkritiek. Ik ga niet te veel verklappen, maar neem een kijkje op de site. Mocht je er niet uitkomen, dan is het handig om een poster in het studiecentrum van I/O op te zoeken over nepnieuws, dat goed in het zicht staat in de buurt van de kopieermachines.

Hopelijk komt deze poster in elke onderwijsinstelling te hangen, of het nou wedverspreid in de uni hangt of in een paar lokalen van een basisschool.

Nu denk je als hbo-er: ‘die poster heb ik dus echt niet nodig.’ Dat valt tegen, studenten lijken ook dergelijke vaardigheden niet in voldoende mate te beheersen, volgens een recentelijk, zeer leesbaar, onderzoek van Stanford University. En dat is best ernstig. Ik ben namelijk van mening dat als mediawijsheid en het aanleren van kritisch denken (op juiste wijze) niet in voldoende mate onderdeel wordt van het onderwijs we een samenleving krijgen waar de leugen regeert.

Doei. Ik ga even 1984 bestellen.