T-shaped jurist
Werken als jurist vereist meer dan alleen juridische kennis. Het vereist ook de vaardigheden om die kennis toe te passen. En omdat juristen steeds meer interdisciplinair (moeten kunnen) werken, het liefst ook kennis van andere vakgebieden. Recent ontstond het beeld van de T-shaped lawyer – de T-gevormde jurist: globaal staan de staander (I) voor de juridische kennis en de ligger (–) voor de vaardigheden en kennis van andere vakgebieden. Dat een jurist T-shaped moet zijn is onomstreden; discussie is er over de vraag of het juridisch hoger (universitair) onderwijs de ligger moet aanbieden of dat dat later in beroeps- en specialisatieopleidingen moet gebeuren.

Verhouding juridische kennis en vaardigheden
Bij de opleiding HBO-Rechten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is deze discussie een al lang gepasseerd station: wij zijn een beroepsopleiding; wij leiden juristen op die direct aan de slag kunnen in de rechtspraktijk. Wij zijn al jaren vertrouwd met juridisch-inhoudelijke vakken én (juridische en niet-specifiek juridische) vaardighedenvakken en dus ook met de T-shaped lawyer. Heel eenvoudig is dat nog niet. Door de veranderende rechtspraktijk verandert ook ons curriculum en moeten we steeds weer een balans vinden tussen juridische kennis en vaardigheden – binnen het vaste kader van 240 studiepunten. Inmiddels worden studenten bij ons bijna hun gehele studie doorlopend getraind, met een gemiddelde verhouding juridische kennis–vaardigheden van 75-25.

Balanceren
Onze grootste onderwijskundige uitdaging zit echter niet in het balanceren tussen juridische kennis en vaardigheden, maar in het combineren van beide. Een los vak argumenteren, met theorie, trainingen en opdrachten (bij ons gegeven door Neerlandici), is relatief eenvoudig opgezet. Maar deze vaardigheden komen pas goed tot hun recht als ze worden gecombineerd met kennis uit de juridische vakken (gegeven door juristen). Alleen met die combinatie wordt de beroepspraktijk het beste benaderd. Zo’n combinatie vereist veel afstemming: welk type training hoort bij welk rechtsgebied? Hevel je een deel van de juridische inhoud over of ‘dubbel’ je bepaalde onderwerpen? En hoe ziet de toetsing van een opdracht er uit als je studenten vanuit twee verschillende perspectieven beoordeelt?

Een voorbeeld
Bij het tweedejaars vak Juridisch argumenteren krijgen studenten les in het opbouwen, schrijven en voordragen van een betoog én moeten ze in een semester vier betogen houden. De betogen gaan over staatsrechtelijke, strafrechtelijke en bestuursrechtelijke onderwerpen. Deze juridische vakken worden parallel in het tweede jaar aangeboden. Soms kiezen we voor verbredende onderwerpen (onderwerpen die niet als zodanig in het onderwijs worden behandeld, maar daar wel op aansluiten, zoals bijvoorbeeld de gekozen burgemeester), soms voor verdieping (zoals bijvoorbeeld een opdracht over het bestuursrechtelijke vertrouwensbeginsel op basis van actuele jurisprudentie). De voorbereiding van de betogen wordt begeleid door twee docenten: een Neerlandicus én een jurist. De voordracht van deze betogen wordt ter plekke door deze twee docenten in onderling overleg beoordeeld. De studenten krijgen direct feedback op beide aspecten en halen uiteindelijk één cijfer voor dit vak. Hoewel dit vak het nodige overleg en (in)regelwerk kost, ervaren studenten deze opzet als heel natuurlijk.

Het nieuwe concept: H-shaped lawyer
Door onze ervaringen ontdekten we dat het beeld van de T-shaped lawyer tekortschiet voor de inrichting van ons onderwijs. De T oogt te veel als een simpele stapeling van juridische vakken en vaardighedenvakken. Daarom hebben wij als opvolger het nieuwe concept van de H-shaped lawyer ontwikkeld. De letter H verbeeldt veel beter waar wij in ons onderwijs naar streven: de eerste staander is de juridische kennis, de tweede staander zijn de vaardigheden. En in de ligger komen beide samen – in de ligger doen studenten wat zij in de praktijk ook zullen doen: het combineren van juridische kennis met (juridische en niet-specifiek juridische) vaardigheden.

HAN
Bij de ontwikkeling van dit nieuwe concept ontstond enige twijfel. Want behalve de H, verbeelden ook de letters A en N goed de drieslag juridische kennis, vaardigheden en de combinatie van beide. En dat deed ons beseffen dat het misschien geen toeval is dat de opvolger van de T-shaped lawyer aan de HAN is ontwikkeld 😉

Het concept H-shaped lawyer is bedacht door Rogier van Dam en wordt verder ontwikkeld en geïmplementeerd door de opleiding HBO-Rechten onder leiding van Jennifer Schutte.

Rogier van Dam, hoofddocent HBO-Rechten
Jennifer Schutte, opleidingscoördinator HBO-Rechten

Meer informatie?
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Rogier van Dam: R.vanDam@han.nl.

Dit blogbericht verscheen eerder (juni 2018) op ‘Vergroot je Wereld’