Juridische teksten zijn voor niet-juristen vaak lastig te volgen. Dat geldt ook voor rechterlijke uitspraken. Het lectoraat HBO-Rechten van de HAN onderzoekt samen met de rechtbank Gelderland hoe het beter kan.

Belang van klare taal

Binnen de rechtspraak is steeds meer aandacht voor de begrijpelijkheid van rechterlijke uitspraken. Rechter Esther de Boer (rechtbank Gelderland, team jeugdrecht) is groot voorstander van klare taal: “Het recht is een complex systeem, met veel specifieke begrippen – voor een niet-jurist vaak moeilijk te begrijpen. Dat geldt logischerwijs ook voor veel rechterlijke uitspraken. Het is nog niet eens zo eenvoudig om die taal toegankelijker te maken.” Dat het wel kan, bewijst De Boer zelf: twee van haar uitspraken waren genomineerd voor de Klare Taalbokaal 2017.

Onderzoek: begrijpelijkheid van rechterlijke uitspraken

Amber Oomen-Delhaye, als Neerlandica verbonden aan het lectoraat: “We gaan op zoek naar het antwoord op de vraag: welke tekstkenmerken bepalen de begrijpelijkheid van een uitspraak? Dat doen we door een kwalitatieve analyse uit te voeren bij een reeks uitspraken, waarbij we de verschillende tekstkenmerken in kaart brengen. Als eenmaal duidelijk is welke tekstkenmerken de begrijpelijkheid beïnvloeden, bekijken we hoe de rechtbank daar verder mee kan.”

Eerste stap

Rogier van Dam, onderzoeksleider a.i. van het lectoraat: “Het is een bescheiden en overzichtelijk onderzoek. Maar ik verwacht dat dit onderzoek wel degelijk kan helpen de begrijpelijkheid te vergroten.” Ideeën over vervolgonderzoek zijn er ook. Van Dam: “Het is denkbaar dat we de doelgroep, rechtsbijstandverleners en burgers, inschakelen om de begrijpelijkheid te meten. Maar eerst maar eens afwachten wat dit onderzoek oplevert.”

Nuttig voor het onderwijs

Het onderzoek is ook nuttig voor het onderwijs van HBO-Rechten. Oomen-Delhaye: “We trainen onze studenten al in het schrijven van toegankelijke juridische teksten. De onderzoeksresultaten kunnen we direct meenemen in het onderwijs.”

Voorbeeld van een uitspraak in klare taal van De Boer: klik hier.

Meer over het taalgebruik door juristen: klik hier.