Een HAN lunchbijeenkomst over brede welvaart, impact economy en meervoudige geletterdheid

In gesprek met Werner Schouten door David Roelofs

Laten we zeggen dat je als mens ongeveer veertig vruchtbare arbeidsjaren hebt. Hoe ga je die besteden? Wat is belangrijk werk? Hoe kun je door wat je

doet bijdragen aan een betere wereld van morgen? En hoe zorg je ervoor dat dit soort zinnen geen slogans blijven of greenwashingspreuken, maar daadwerkelijke vragen worden? Tijdens de brede welvaartsestafette op 3 november geeft Werner Schouten als gastspreker het begin van een antwoord op dit soort vragen. Zijn verhaal zet de docenten, studenten en het management aan het denken over de duurzame wegen naar verandering.

Naar een impact economy

Werner Schouten – directeur Impact Economy Foundation, presentator van BNR Koplopers en adviseur bij ASN Bank – verklaart al vroeg in zijn betoog strijdbaar te zijn voor impact economie. Te vaak, stelt hij, leiden innovaties in het bedrijfsleven of binnen overheden niet tot een toename van brede welvaart. Adam Smiths these over de vrije markt die uiteindelijk welvaart voor allen brengt is tot dusver niet bewaarheid. Natuurlijk kan een goed functionerende markt de economische positie van een bevolking verbeteren.

Maar spreken we dan over brede welvaart? Schouten legt uit dat de begrippen ‘welvaart’, maar ook ‘kapitaal’ en ‘prijs’ meerdere definities en connotaties hebben. Wie impact economy wil bestuderen, moet zich bewust zijn van alle vormen van welvaart, prijs en kapitaal.

Kapitaal als verzamelterm

Impact economy bedrijven, vraagt om een nauwkeurige en kritische blik op een hele economie; van productieproces tot consumentengedrag met inbegrip van allerlei soorten impact. Het is niet haalbaar meer om enkel naar financiële stromen te kijken, ook ecologische, intellectuele en sociale kapitalen moeten worden meegenomen als we eerlijk naar een economisch proces willen kijken. Schouten pleit voor een paradigmashift waarin de focus verschuift van ‘business case’ naar ‘value case’. Beleidsmakers, onderzoekers en ook studenten moeten zich bewust zijn van de verschillende soorten kapitalen die zowel gecreëerd, verminderd of vernietigd kunnen worden. Een dergelijke manier van denken zorgt voor een uitgebreide bedrijfsbalans waarin ook de winst- en verliesrekening van bijvoorbeeld human capital is opgenomen. Dat vereist wel een nieuwe vaardigheid. Of, in Schoutens woorden: een nieuwe geletterdheid.

Literacy

Zoals blijkt uit enthousiaste en kritische reacties van het publiek, raakt Schouten een snaar als hij spreekt over systeemveranderend denken. De vraag hoe we samen de omslag gaan maken naar een – in alle opzichten – duurzamere economie, is niet één twee drie beantwoord. Wel is er een begin. Docenten en studenten kunnen aandacht besteden aan de betekenis en handzaamheid van begrippen als ‘environmental literacy’, ‘human literacy’, ‘institutional literacy’, ‘futures literacy’, enzovoort. Met andere woorden: geef studenten toekomstlessen waarin ze – soms letterlijk – gaan rekenen met de soorten impact die niet op de begroting staan, maar wel reëel zijn en meegenomen moeten worden.

Die vorm van geletterdheid liet tijdens de bijeenkomst ook de docenten niet onaangedaan. Je moet van goede huize komen om direct alle terminologie in deze wondere wereld van de impact economy te kunnen plaatsen. Een greep als test voor de lezer: B-corp, United Economy, C02-prestatieladder, CSRD EU, SFDR, The Wellbeing Budget, SFDR, Carbon Border Adjustment Mechanism. Komen meerdere termen je bekend voor? Dan denk je al aardig in de richting van de toekomst. Blijk je na deze test nog onvoldoende geletterd? Dan verdient een lezing van Werner Schouten je aandacht.

Volgende keer: in gesprek met Ruben Jacobs

De volgende spreker in deze serie is Ruben Jacobs – docent, journalist en onderzoeker, auteur van het boek ‘De eeuw van Felix’. Hij praat op 17 januari 2023 met jullie verder over dit thema. Werner is benieuwd welke manieren Ruben ziet om studenten tot inzicht te brengen over het belang van brede welvaart.