Onderwijs is onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van een beroepsspecialisatie. Volgens L’Etang (2008) speelt onderwijs een belangrijke rol in het professionaliseren van het vak. Niet alleen draagt onderwijs bij aan kennisontwikkeling, maar het vormt ook de basis voor de ontwikkeling van de benodigde kwalificaties van aanstaande professionals (p.40).

Samen met Marjon Elshof doe ik een onderzoek naar de verbinding tussen onderwijs en beroepenveld op het gebied van interne communicatie (IC) in hoger beroepsonderwijs (HBO) in Nederland.

Onder interne communicatie verstaan wij het proces van verbinding leggen tussen interne stakeholders via formele of informele weg om het doel van de organisatie te bereiken (Quirke, 2008), waarbij het informeren van medewerkers over beleid en strategie van de organisatie en over wat van hen verwacht wordt, en het creëren en vergroten van betrokkenheid en motivatie bij interne stakeholders centraal staan (Welch and Jackson, 2007).

Interne communicatie als een specialisatie
In de afgelopen decennia heeft interne communicatie veel aandacht gekregen in zowel wetenschappelijk onderzoek als in de beroepspraktijk. Het wetenschappelijke tijdschrift Public Relations Review heeft in 2012, bijvoorbeeld een speciale issue uitgegeven over interne communicatie. Op basis van hun Delphi Studie naar de perceptie over interne communicatie onder vertegenwoordigers van de nationale associaties die zijn aangesloten bij the Federation of European Business Communicators Associations (FEIEA ) hebben Verčič et al (2012) gevonden dat hoewel interne communicatie als een specialisatie nog in kinderschoenen staat, dit onderzoeksveld door de respondenten als volwaardig gezien wordt.

Binnen het beroepenveld zijn er ontwikkelingen die wijzen op het toenemende belang van interne communicatie als een specialisatie binnen organisaties. Volgens onderzoek van Barenschot naar de communicatietrends in 2016 in Nederland hield 25% van de communicatieprofessionals zich bezig met interne communicatie, een stijging van bijna 10% ten opzichte van vorig jaar (Sander, 2017).

Ook zien we aandacht voor ontwikkelingen en nieuwe rollen binnen de interne communicatiefunctie (Involve, 2017). Deze trend manifesteert zich ook in het ontstaan van verschillende vakgroepen interne communicatie professionals in verschillende landen in Europa (Verčič et al., 2012). Dit heeft de aanleiding gevormd voor een Europees onderzoek naar interne communicatie door de Europese Associatie van Interne Communicatie dat gestart is in maart 2017 (FEIEA, 2017).

De rol van onderwijs
Er zijn onderzoeken naar de ontwikkelingen van interne communicatie als een specialisatie binnen het communicatieveld (bijvoorbeeld Verčič et al. 2012, Ruck en Yaxley 2016). Er is echter weinig onderzoek gedaan naar de relatie tussen ontwikkelingen in het veld en het onderwijs. Deels kan dit verklaard worden door de ontwikkeling van interne communicatie als een discipline binnen het communicatieveld. Volgens Ruck en Yaxley (2016) is interne communicatie een nieuwe discipline die zich pas in de afgelopen twintig jaar heeft ontwikkeld (p.3). Volgens hen is er behoefte aan een consistente formele opleiding om interne communicatie verder te professionaliseren (p.12).

Welch (2013) heeft een onderzoek gedaan naar kennisbehoefte onder interne communicatieprofessionals in Europa en pleit voor meer gespecialiseerd onderwijs opdat interne communicatie zich verder kan ontwikkelen als een waardig discipline binnen het communicatieveld. Er is echter nog nauwelijks onderzoek naar hoe interne communicatie vorm wordt gegeven in het onderwijs. Hoe zit het curriculum in elkaar? Hoe wordt dit verbonden aan de ontwikkelingen in het beroepenveld? En hoe draagt onderwijs aan bij het ontwikkelen van interne communicatie als een specialisatie binnen het communicatieveld?

Welke plaats neemt IC in het curriculum van communicatieopleidingen in?
Om inzicht te krijgen in bovengenoemde vragen zijn wij bezig met het onderzoek naar interne communicatie als een onderdeel van het curriculum van de communicatieopleidingen in het hoger beroepsonderwijs in Nederland. Er zijn 18 communicatieopleidingen in 14 hogescholen die aangesloten zijn bij Landelijk Overleg Communicatie Opleiding (LOCO).

Bij alle 14 hogescholen is interne communicatie onderdeel van het curriculum. Dit vormt een interessante invalshoek om de verbinding tussen onderwijs en beroepenveld nader te onderzoeken. In ons onderzoek doen wij dit door de ontwikkelingen binnen deze twee velden in Nederland in kaart te brengen. Figuur 1 geeft het onderzoeksdesign weer.

Figuur 1 Onderzoeksdesign

Het onderzoek bestaat uit twee delen. Het eerste onderdeel betreft het onderzoek naar de ontwikkelingen van interne communicatie binnen het beroepenveld. Hierbij kijken wij naar de praktijk van interne communicatie binnen het midden en groot bedrijf in Nederland. Door middel van een survey onder communicatieprofessionals en leidinggevenden willen wij inzicht krijgen in de aard van interne communicatie. Hoe wordt interne communicatie vorm gegeven in deze organisatie? Wat zijn de rollen van communicatieprofessionals? Welke kennis, vaardigheden en competenties worden van hen gevraagd om deze taak goed te kunnen vervullen?

Het tweede onderdeel gaat over de vraag hoe interne communicatie als een onderdeel van het curriculum wordt gegeven in het hoger beroepsonderwijs in Nederland. Hoe sluit dit aan bij de ontwikkelingen in het beroepenveld? Hiervoor analyseren wij de modules interne communicatie van 14 communicatie opleidingen. Dit combineren wij met  interviews onder opleidingsmanagers en docenten.

Wij zullen de resultaten van dit onderzoek presenteren in onze volgende bloggen.

Bibliografie

FEIEA, (2017). 2017 European Internal Communication Research. Opgeroepen op 20 october 2017 van http://feiea.eu/?p=3742

L’Etang, J. (2008). Public relations: Concepts, practice and critique. Thousand Oaks: Sage Publications.

Involve (2017) Trendonderzoek 2017: IC wint aan belang in organisaties. Opgeroepen op 20 october 2017 van https://www.involve.eu/Kennis-delen/Trendonderzoek-IC-2017-IC-wint-aan-belang-in-organisaties_1

Mulder, J. (2017) Interne communicatie groeit in razend tempo ten koste van ‘extern’. Opgeroepen op 20 october 2017 van https://www.communicatieonline.nl/nieuws/onderzoek-interne-communicatie-groeit-razend-tempo-ten-koste-van-extern

Quirke, B. (2008). Making the connections: Using internal communication to turn strategy into action (2nd ed.). Hampshire, England: Gower.

Ruck, K., & Yaxley, H. (2016). Tracking the rise and rise of internal communication from the 1980s. In Kevin Ruck (ed.) Exploring Internal Communication: Towards Informed Employee Voice (3rd ed.). New York: Routlage, pp. 3-13.

Verčič, A. T., Verčič, D., & Sriramesh, K. (2012). Internal communication: Definition, parameters, and the future. Public relations review, 38(2), 223-230.

Welch, M., & Jackson, P. R. (2007). Rethinking internal communication: a stakeholder approach. Corporate Communications: An International Journal, 12(2), 177-198.

Welch, M. (2013). Mastering internal communication: Knowledge foundations and postgraduate education. Public Relations Review, 39(5), 615-617.