‘Vrij om te kiezen en verantwoordelijk om het goede te doen’

In onze steeds meer verbonden wereld is wereldburgerschap een concept dat in toenemende mate belangrijk wordt. Wereldburgerschap is een ethische grondhouding die onder meer gaat de manier waarop we ons verhouden tot andersheid (e.g., tot mensen die anders denken, anders doen, anders leven, de wereld anders begrijpen).

Ethisch handelen als wereldburger betekent dat we ons bewust zijn van de impact van onze keuzes en acties op anderen en op de wereld om ons heen, en onze handelingen hierop afstemmen. In een wereld waar morele dilemma’s en ethische vraagstukken steeds vaker voorkomen is het echter niet altijd gemakkelijk om ethisch te handelen. Of het nu gaat om beslissingen op de werkvloer, in persoonlijke relaties of in de samenleving als geheel, er bestaat geen vooraf gegeven antwoord op de vraag hoe je behoort te handelen. Antwoord geven op die vraag vereist van mensen dat ze een fris oordeel moeten vellen over hoe te handelen in iedere situatie.

Welke morele verantwoordelijkheid heb je zelf?

Van verantwoordelijkheid nemen naar verantwoordelijk zijn.

Hier geeft Kim Meijer, associate lector Business Ethics van de Academie Financieel Economisch Management en Recht, in dit interview antwoord op;

‘Je wilt professionals aan het denken zetten over hun rol en over de rol van de organisatie in de samenleving. Je gaat in wezen een laag dieper. Wie wil ik zijn als persoon en welke bijdrage kan ik leveren?’

Kim ontwikkelt voortdurend nieuwe, filosofisch geïnspireerde en praktisch toepasbare tools. Deze tools helpen organisaties om ethisch handelen bij managers en medewerkers te stimuleren. Ze vindt het belangrijk dat onze studenten een ethisch bewustzijn ontwikkelen, zodat ze een helder moreel kompas hebben voor hun hele loopbaan.

Het is de bedoeling om transformatief ethiek onderwijs bij de HAN te ontwikkelen, ook als inspiratie voor andere hogescholen en het werkveld. Dit onderwijs, dat specifiek is gericht op het hbo, is gericht op de vorming van de morele identiteit van studenten. Het gaat hierbij dus veel meer om wat studenten kunnen leren van filosofie en ethiek als morele personen, en veel minder over wat ze kunnen leren over filosofie en ethiek. Vanuit de leerlijn Ethics in Education, of ethiekonderwijs, is Kim gestart met het Ethics Education Hub project (Ethics Hub). De Ethics Hub is een  digitale supermarkt voor transformatief ethiekonderwijs waar docenten en professionals gebruik van kunnen maken als ze zoeken naar casuïstiek, didactische werkvormen, leerlijnen, beheersingsniveaus en docentontwikkeling op het gebied van ethiekonderwijs.

In deze ronde tafel zijn we in gegaan op twee vragen;

1. Wat is de huidige stand van zaken van het ethiekonderwijs in jouw academie of opleiding?
   Uit de reacties konden we opmaken dat het ethiekonderwijs, met uitzondering van enkele opleidingen, fragmentarisch wordt ingezet. Tegelijkertijd zijn er mooie voorbeelden waarbij ethiekonderwijs breed wordt ingezet en ook geïntegreerd in de praktijkopdrachten van studenten.

2. Op welke manier zou ethiekonderwijs eruit moeten zijn in jouw academie of opleiding?
   Bij de reacties op tweede vraag lijkt er behoefte aan minder fragmentarisch ethiekonderwijs, en ook ethiekonderwijs wat transformatief wordt ingestoken, dus gericht op de vorming van de morele identiteit van studenten

Wil je meer weten over het inrichten van je onderwijs als het om ethiek gaat, neem dan contact op met Kim.Meijer@han.nl

Wist je al dat de HAN een filosofienetwerk heeft dat verschillende activiteiten organiseert? Je kunt je via deze link aanmelden voor dit netwerk.

Een overzicht van de activiteiten in april 2025:

• Wees welkom bij de lezing van filosoof Ruud Welten over Jean Paul Sartre en Simone de Beauvoir op 1 april, tussen 16:00-17:30 bij de Ruitenberglaan 31 in ruimte C0.09.
• Wees welkom op Durf te Denken, het filosofie symposium van de HAN, Fontys en Saxion op 10 april bij de MindLabs in Tilburg.