Innovatie in de driehoek online ondersteunen: complexiteit vraagt om doen

De HAN wil uitblinken! Uitblinken door kwalitatief en intensief te verbinden binnen de driehoek van onderwijs, onderzoek en werkveld. Uitblinken in de manier waarop we die samenwerking vormgeven binnen professionele leergemeenschappen. Er wordt druk geïnnoveerd binnen grensoverschrijdende “driehoeken” en daar hoort passende online tooling en ondersteuning bij. Maar wat en hoe precies? Daarnaar zijn we zoekende. Het vraagt (nieuwe) dingen uitproberen, soms anders dan we gewend zijn binnen de HAN. Het programma DLWO helpt hierbij door samen met de betrokkenen experimenten op te zetten, uit te voeren en evalueren. Uitwisselen en elkaar ontmoeten in deze ambitie was het doel van de rondetafelbijeenkomst Samen richting geven aan de DLWO van 4 juni j.l.

Vorig jaar is er een visie geformuleerd op de Digitale Leer-, Werk, en Onderzoeksomgeving (DLWO). Deze visie is publiek beschikbaar via www.han.nl/dlwo. Er is een HAN breed Programma DLWO gestart dat met betrokkenen uitvoering gaat geven aan de realisatie van die visie en de 9 ontwerpprincipes. Dat programma bestaat uit een 6-tal ontwikkeltrajecten. In dit filmpje van de start van de bijeenkomst legt Esther van Popta uit het programma is opgebouwd.

Oogst vanaf de ronde tafels
Vervolgens zijn we uiteengegaan in ronde tafels waarbij we voor drie ontwikkeltrajecten hebben verkend wat we voor elkaar kunnen betekenen aan de hand van een inhoudelijke vraag. Per ontwikkeltraject stond een inhoudelijke vraag centraal als startpunt van het gesprek. Hieronder volgt een korte weergave van de discussie per traject aan de ronde tafels. Hieraan voorafgaand is er per ontwikkeltraject een korte pitch gegeven. Deze zijn hier terug te kijken: Studentbegeleiding | Samen leren werken en onderzoeken | Toetsen en beoordelen.

De presentaties (ppt) vind je hier: Inleiding Esther | Studentbegeleiding | Samen leren werken en onderzoeken | Toetsen en beoordelen.

Studentbegeleiding
Bij studentbegeleiding werd in de pitch al begeleiding op afstand, op maat en het leerproces in kaart brengen genoemd. Aan tafel werd allereerst ingezoomd op zaken die niet direct met studentbegeleiding te maken hebben. Er bleek vooral een grote behoefte aan een betere communicatiestroom voor studenten. Daarnaast bleek iedereen het eens met de stelling dat ICT de begeleiding van studenten kan bevorderen, mits het een gebruikersvriendelijke omgeving betreft. Vervolgens kwamen er een aantal mooie onderwerpen aan bod die betrekking hebben op de begeleiding van studenten. Hoe zorgen we ervoor dat studenten engaged zijn en hun eigen verantwoordelijkheid pakken? En hoe zetten we ze in de lead? Ook bleek er een behoefte aan een studentendossier. Hoe houden we onze studenten in beeld als ze flexibel onderwijs middels modules volgen? Hoe zorgen we ervoor dat studenten niet iedere keer hetzelfde verhaal hoeven te vertellen? Hoe kunnen we de studenten in beeld krijgen en houden? Als laatste was er een behoefte aan begeleiding vanuit het beroepenveld. Hoe kunnen we meer just-in-time begeleiding geven? Hoe zorgen we voor een begeleiding die HAN-overstijgend kan worden uitgevoerd? Allemaal mooie onderwerpen en vragen waar we graag verder over door willen denken.

Samen Leren Werken en Onderzoeken
Het gesprek aan tafel maakte vooral duidelijk dat je vanuit verschillende perspectieven naar een driehoek kunt kijken en dat dit ook weer specifieke vragen en wensen voor online facilitering. Eén insteek die ter sprake kwam was het deeltijdonderwijs, de ambities op het gebied van werkplekleren en vraagstukken over hoe het werkveld goed te betrekken en informeren over wat er in het onderwijs/curriculum gebeurt. Een andere insteek waren nieuwe initiatieven die de traditionele opleiding overstijgen. Bij SEE (duurzame energie) bijvoorbeeld waar men met het werkveld, studenten, docenten en onderzoekers PLG’s aan het opzetten is rondom grote, langlopende vraagstukken. Kunst is om het onderwijs daarop te laten inspelen (just in time onderwijs). Voor online/ict betekent het ruimte om te experimenteren, waarbij makkelijk informatie kunnen delen en samenwerken over de grens cruciaal is. Die informatie en communicatie moet snel en makkelijk kunnen plaatsvinden. Ruis is funest. Het HAN account wordt daarbij als belemmering ervaren. Maar een andere aanpak betekent ook verandering van hoe we studenten begeleiden.

Toetsen en Beoordelen
In de pitch werd ingezoomd op de ontwikkelingsgerichte functie van toetsen en beoordelen, in formatieve én in summatieve vorm. Dus dat toetsen eigenlijk altijd informatie oplevert voor student, docent en andere betrokkenen in de driehoek, in eerste instantie voor de ontwikkeling en vorderingen van de student. Vanuit het programmatisch toetsen, een concept wat er binnen het ontwikkeltraject Toetsen en beoordelen van het programma DLWO op dit moment wordt verkend, gaat men uit van dit gegeven. Toetsen stuurt het leren. Want toetsen levert informatie op. En op basis daarvan voedt de student zijn of haar leerproces. En op basis daarvan neemt de beoordelaar of begeleider (uit de driehoek) beslissingen. Om op deze manier naar toetsen en beoordelen te kunnen kijken is het belangrijk om toetsen vanuit het geheel te bekijken, het geheel van toetsmomenten bij elkaar. Het toetsprogramma van de opleiding. Omdat je de informatie uit de verschillende momenten gebruikt om beslissingen te nemen over de ontwikkeling van de student.

Reacties uit de ronde tafel waren interessant. Op verschillende plekken is men bezig met ontwikkelingsgericht toetsen en beoordelen en wordt zelfs het eigenaarschap van het toetsprogramma in de driehoek geplaatst. Waarbij beslissingen over de ‘ontwikkelwaarde’ bij de opleiding liggen, beslissingen over de ‘meerwaarde’ bij het werkveld en beslissingen over de ‘kenniswaarde’ bij het lectoraat. Ook wordt er ruimte gezocht voor experimenteren met ontwikkelingsgericht toetsen en beoordelen d.m.v. een ‘hybride’ systeem, waarbij binnen een traditioneel systeem binnen een enkele OWE ‘anders‘ omgegaan wordt met leren en toetsen, met een project en portfolio. De regie van het leerproces ligt bij de student en de student wordt waar nodig geholpen met zelfsturing.

Wat leert het programma DLWO van deze bijeenkomst? En hoe gaan we hier mee verder?
De diversiteit aan deelnemers en daarmee perspectieven, vragen en initiatieven die zij op tafel legden waren zeer divers. Een dergelijk gesprek zou je met iedereen van de HAN willen voeren. Een deel van de vragen richtte zich op ervaren belemmeringen van de huidige systemen. Om te kunnen innoveren en daarvoor ruimte te creëren in de hoofden van mensen, is het belangrijk dat het huis op orde is. Anderzijds, is het ook een kwestie van nieuwe dingen proberen en evalueren. De bijeenkomst leverde hiervoor interessante aanknopingspunten en contacten op! Bijv. binnen de deeltijd of initiatieven binnen leerwerkplaatsen. Het beeld van het programma DLWO wat betreft initiatieven die binnen de HAN worden ondernomen is inmiddels vrij rijk. Het afgelopen half jaar hebben we vele mensen en interessante vragen, ideeën en initiatieven gehoord. Deze gaan we visualiseren in een netwerkkaart om te kijken welke vragen en initiatieven her en der binnen en buiten de HAN we met elkaar kunnen verbinden. We gaan op zoek naar overstijgende (onderwijskundige) concepten die waarde kunnen toevoegen aan de geïnventariseerde initiatieven om daarmee te verkennen of het vormgeven van nieuwe experimenten waarin de DLWO een faciliterende rol heeft mogelijk is. We zullen de gelegde contacten tijdens de ronde tafel daarvoor zeker in het oog houden.