Mijn voornemen deze voorjaarsvakantie: nieuwe energie opdoen. Er lagen genoeg uitdagende klussen en de voorjaarszon zou de hele week schijnen. Maar ondanks het mooie weer bleek het tegendeel waar te zijn: terwijl mijn klussen vorderden, daalde mijn energie. De schuldige? Radio1, die ik de hele week aan had staan, was mijn energielek. Naarmate de berichtgeving over Oekraïne toenam, stegen mijn zorgen. Niet alleen over het lot van de mensen daar, maar ook over mijn eigen aandeel in het geheel. De vraag die mij puzzelt is: ben ik zelf medeplichtig aan deze ellende? En… wat kan ik eraan doen?

Chocoladecrimineel

Inmiddels 18 jaar geleden gaf journalist Teun van der Keuken (bekend van de Keuringsdienst van Waren) zichzelf aan bij justitie, omdat hij met het eten van chocolade medeverantwoordelijk zou zijn voor de slavernij op cacaoplantages. Het lukte hem niet zichzelf veroordeeld te krijgen, zelfs niet in hoger beroep. Toen besloot hij het heft in eigen hand te nemen: zelf slaafvrije chocolade op de markt te brengen. Teun werd Tony, van Tony’s Chocolonely. En Teun werd mijn held.

Dubbel fout

En zo trek ik persoonlijk de parallel: ben ik met mijn eigen gasverbruik ook medeplichtig aan misstanden? Dat vroeg ik mezelf deze zonnige voorjaarsvakantie af. Mijn eerste conclusie is: ja… Want de ellende van aardgas is de CO2 die vrijkomt als je deze fossiele brandstof gebruikt. En dit broeikasgas is de belangrijkste oorzaak van opwarming van de aarde. Kortom: met het gebruik van fossiel gas ben ik medeplichtig aan de klimaatverandering. Fossiel is fout. Geen oorlog die plotseling choqueert, maar een sluipmoordenaar zonder gezicht, die al decennia voortduurt. Dat maakt een klimaatcrimineel. Al jarenlang.

En hoe zit met de ellende in Oekraïne? Mijn gemeente importeert Russisch gas. En mijn eigen groene energieleverancier? Op hun site lees ik: “het is aannemelijk dat de oorsprong van een deel van het gas dat wij afnemen Russisch is.” Maakt mij dat nu ook medeplichtig aan de oorlog van deze grootmacht? Wikipedia leert mij dat de Russische overheid iets meer dan de helft van de aandelen van Gazprom in handen heeft. Daarmee vloeit minimaal 50% van de gaswinst naar Putins staatskas. Mijn CV-ketel voedt daarmee zijn oorlogsmachine. Mijn tweede conclusie is dus wederom: ja! Ik ben dubbel-fout. Niet alleen langdurig klimaatcrimineel, maar sinds kort ook fout als medefinancier aan de Oekraïne-oorlog.

Dief van mijn eigen portemonnee

Mijn knagende geweten heeft mij in actie gezet. En eerlijk is eerlijk: een ander duiveltje heeft mij daarbij geholpen. Sinds het einde van mijn energiecontract ben ik overgeleverd aan een variabele energieprijs en heb ik ook een financieel lek in mijn eigen portemonnee. Gas besparen sust niet alleen mijn geweten, maar komt ook mijn eigen staatskas ten goede. Dus: cv lager, trui aan, slimme thermostaatkranen (sommige ruimtes kunnen 90% van de tijd onverwarmd blijven) en ’s avonds de houtkachel aan. (OK, laten we over dat laatste even geen discussie voeren, het verlaagt in elk geval nu mijn gasverbruik.)

Gasloos?

Als crimineel in gewetensnood wil ik persoonlijk nog verdergaan. Een warmtepomp. Of nog liever: helemaal van het gas af! Elektrisch verwarmen, bijvoorbeeld met infrarood…? Dus nul op de gasmeter. Dat heeft maar één consequentie: de elektriciteitsrekening stijgt. En fors! Met een warmtepomp alleen al een verdubbeling. Maar het doel heiligt de middelen… of niet? Even googlen hielp me uit de droom: bijna 60% van onze stroom wordt opgewekt uit…. gas! Of het nu uit Groningen of Rusland komt. Het is allebei ellende. Dus: zelfs een elektrische kachel draagt nog bij aan de schuld.  Aan scheuren in huizen in Groningen of in Kiev… Fossiel gas is fout. Stroom uit het stopcontact is fout. Er zit maar één ding op: tweemaal zoveel zonnepanelen op mijn dak. Dan weet ik waar de energie vandaan komt.

Nieuwe koers

Ik zie nog een middel binnen mijn cirkel van invloed: mijn werk bij het Centrum voor Ondernemerschap. Daarbij voel ik me gesteund door het nieuwe koersbeeld van de HAN: bijdragen aan een slimme, schone en sociale wereld. Dat geeft mij de schone taak onze studenten aan te moedigen en te ondersteunen om duurzaam te innoveren en te ondernemen. In mijn eerste college deze week heb ik dat heel concreet vertaald. En ik neem het mee in elk coachingsgesprek, dat ik met studentondernemers voer. Zodat er meer Teunen opstaan. Daarnaast wil ik mijn collega’s oproepen om alle kennis en kunde in te zetten om de HAN als onderwijsinstelling neutraal te maken. Klimaatneutraal en oorlogsneutraal. Dat geeft echt nieuwe energie!

Einte Visser