De zon lijkt dé energiebron van de komende generatie te gaan worden. Kijk eens naar de cijfers. Neem de energiebehoefte van de hele wereldbevolking over een periode van één jaar. Deze staat gelijk aan de zonne-energie die in slechts een paar uur op onze hele planeet terechtkomt. Natuurlijk moeten we die energie goed gaan opvangen, transporteren en vervolgens opslaan voor die momenten dat het nacht is of zwaar bewolkt.

Opwekking en gebruik vinden steeds vaker lokaal of regionaal plaats, waardoor transport steeds minder een issue wordt. Dat komt mede door de snelle voortgang in de techniek, waardoor het rendement van zonnepanelen nog steeds flink aan het toenemen is. Ook met bewolkt of regenachtig weer is er een redelijke opbrengst. Tegelijkertijd dalen de kosten sterk en sneller dan verwacht, door het gebruik van innovatieve productietechnieken en schaalvergroting. Iets minder snel gaan de ontwikkelingen wat betreft het opslaan van energie, ook al wordt er hier ook voortgang geboekt. Denk hierbij niet alleen aan accu’s, maar ook aan opslagtechnieken met gebruik van bijvoorbeeld waterstof.

Mooie technische ontwikkelingen
Zowel bij de TU Eindhoven, de TU Delft als de Radboud Universiteit (1) wordt onderzoek gedaan naar nieuwe manieren om zonne-energie op te vangen. Physee, een start-up uit Delft (2), heeft enkele maanden geleden de Postcode Loterij Green Challenge gewonnen met hun product PowerWindow. Dat is een onzichtbare coating die op ruiten aangebracht kan worden en waarmee energie kan worden opgewekt. Voor kantoren, ziekenhuizen en andere grote gebouwen met flinke ruit-oppervlakten zoals onderwijsinstellingen liggen hier mooie kansen. In Nijmegen is dit product in een kantoorpand al als proef aangebracht.
Aan de TU Eindhoven heeft men Smart Energy Glass ontwikkeld (3). Dat is schakelbaar glas, van transparant tot getint en is daarmee ruit en zonwering ineen. Het slimme glas kan zijn eigen stroom opwekken en biedt interessante voordelen voor het beheersen van het binnenklimaat in gebouwen. Het energieverbruik voor koeling, verwarming en verlichting kan hierdoor aanzienlijk worden verlaagd.
Binnen de HAN speelt SEECE (4) een belangrijke rol, het centre of expertise voor duurzame elektrische energie. Diverse lectoraten werken hier samen met het bedrijfsleven aan innovatie en onderzoek. Hetzelfde gebeurt in het icoonproject Duurzaam renovatiedak (5), waar gewerkt wordt aan praktische, schaalbare oplossingen voor bestaande woningen. Het SolarDemoLab (6) is een plek waar prototypes worden gebouwd en getest.

Samenwerking
Of het nu gaat om energieopwekking, afvalbeheer of duurzaam bouwen: technisch kan er al heel veel. Het is zaak om in een vroeg stadium multidisciplinair te gaan samenwerken met economen, juristen, managers, accountants, bedrijfskundigen, communicatieadviseurs, marketeers en logistieke specialisten om alles op een goede manier te organiseren en te implementeren en nieuwe markten en business modellen te ontwikkelen. Het Expertisecentrum Circulaire economie voor bedrijven en bedrijventerreinen (CEBB) is binnen de HAN hiervoor een belangrijke ingang (7). Hier wordt structureel gewerkt aan een langdurige verbinding met het bedrijfsleven en integratie van duurzaamheid in het onderwijs en onderzoek. In breder verband is de HAN partner in het programma Circles (8).

Bewustwording
Vanaf 2020 moeten alle nieuwe gebouwen volgens Europese regelgeving (bijna) energieneutraal zijn, overheidsgebouwen zelfs al vanaf 2018. Je kunt je nu al geen huis meer voorstellen zonder muur- en dakisolatie of dubbel glas. Straks kun je je ook geen gebouw meer voorstellen zonder energieopwekkend dak. Hier liggen kansen voor de HAN: in ons onderwijs en onderzoek en natuurlijk ook in de eigen bedrijfsvoering. Twee benaderingen komen hier samen en sluiten naadloos op elkaar aan. Naast de structurele aanpak vanuit het CEBB is er het HAN-duurzaamheidsnetwerk (9). Dat neemt inmiddels een steeds centralere plek in als het gaat om het creëren van bewustwording van onderop bij docenten en studenten en is op weg om uit te groeien tot een professionele leergemeenschap (PLG). Thema’s als circulaire economie, duurzaamheid, Bildung en onderwijsvernieuwing gaan hier hand in hand.
(1) www.ru.nl/onderzoek/over/wetenschappelijke-topgebieden/vastestoffysica/meer-info/betere-zonnecellen/
(2) www.youtube.com/watch?v=khJrzEzZc9c
(3) www.youtube.com/watch?v=a9ARwlVSeh0&feature=youtu.be
(4) specials.han.nl/sites/seece/
(5) www.han.nl/onderzoek/kennismaken/technologie-en-samenleving/lectoraat/meet-en-regeltechniek/projecten/duurzaam-renovatiedak/
(6) specials.han.nl/themasites/solardemolab/
(7) blog.han.nl/fembusiness/duurzaamheid-en-circulaire-economie/
(8) www.circles.nu
(9) blog.han.nl/duurzameontwikkeling/