Stel je voor: je begint een opleiding en op de eerste dag ontvang je al je diploma. Is dat waanzin? Of waanzinnig? Het overkwam mij in elk geval bij aanvang van de HAN-docententraining ‘leren met hart, hoofd en handen’.

Een half uur na de start van de training ontving ik niet alleen een diploma. Nee, er was een complete diploma-uitreiking georganiseerd. Met applaudisserend publiek, ballonnen, champagne (serieus, om half tien ‘s ochtends), taart en bloemen. En: de bestuursvoorzitter van de HAN, Kees Boele, die ons persoonlijk de hand schudde en in een prachtig verhaal het belang van ons werk onderstreepte. Ik was trots tot in mijn tenen. En… het avontuur moest nog beginnen!

In mijn rol als docent en coach op de HAN merk ik dat 80% van de vragen van de studenten gaan over het behalen van het eindresultaat, het eindverslag of tentamen. Het is de hoepel die we zelf hebben opgehangen. Hoe hoog hangt de hoepel? Hoe groot is de hoepel? Hoe lang is de aanloop? Mag je er achterwaarts doorheen springen? En wat… als het niet lukt?

Het bereiken van het doel (of het nu gaat om een tentamen of de hele opleiding) is van oorsprong natuurlijk niet de bedoeling. Het gaat om de reis erheen, het leren onderweg. Met aan het eind een proeve van bekwaamheid, om te toetsen of er voldoende is geleerd. Met het omdraaien van deze reis, starten op het eindpunt, voorkom je een hoop gedoe en begin je met het einde voor ogen. Het echte leren kan dan vanaf de tweede dag beginnen. Ik heb gevoeld dat dat kan.

Of niet? Ik stelde aan een medecursist voor dat we dit HAN-breed zouden kunnen doorvoeren: de propedeuse-uitreiking op de eerste schooldag. “Dan komt er de rest van het jaar geen student meer naar school!” riep hij lachend uit. Toch was hijzelf niet dezelfde ochtend naar huis gegaan, na het in ontvangst nemen van het diploma. Waar zit dan het verschil? “Wij hebben er bewust voor gekozen en hebben het nodig voor ons werk,” legde hij uit. En die student dan: die heeft toch eindelijk zijn studierichting gekozen waar zijn hart naar uitging? Komt die uiteindelijk voor het papiertje of toch… om een vak te leren?

Ik weet zelf hoe groot de uitdaging is om studenten dagelijks te blijven boeien, uit te dagen en te motiveren. Genoeg studenten die fysiek aanwezig zijn, maar mentaal elders lijken. Maar toch… ik wil geloven dat wij, hun docenten, veel meer hun leergierigheid kunnen aanboren. Dat studenten naar school komen om te leren en niet voor de punten. En dat wij met hen kunnen mee-reizen in plaats van hen de maat te nemen.

Maar… hoe doe je dat? Hoe organiseren we dat? Hoe maken we de switch van leer-doel naar leer-bedoeling? O ja… dat was de reden waarom ik deze training ben gaan volgen. Kom op: aan de slag. Mijn handen jeuken!