Dit model gebruik je om te bepalen in hoeverre er draagvlak is ten aanzien van een specifiek onderwerp of issue. Het is een analysetool, die ook vaak de naam stakeholdersanalyse krijgt. Hiermee breng je de projectomgeving van een onderwerp of issue in kaart, bepaal je voor- en tegenstanders, maar ook hun betrokkenheid en wie er invloed hebben. Op basis hiervan bepaal je je (PR)strategie.

Beschrijving

Met het overeenstemmingsdiagram breng je in kaart wie je (belangrijkste) stakeholders zijn en je schat de invloed en de relatie van de stakeholders in ten opzichte van het project. Dit doe je op basis van de volgende twee aspecten:

• Inhoud: in hoeverre is de stakeholder het eens met de doelen van het project of issue
• Relatie: wat is de vertrouwensband met de stakeholder en welke mate van openheid in de communicatie kun je verwachten

Hoe deze aspecten scoren ten aanzien van het vraagstuk bepaalt de rol die je kunt toekennen aan de stakeholder. Er zijn zes rollen:

• Vijanden: zijn het oneens met de inhoud en hebben weinig vertrouwen in de relatie.
• Opportunisten: er is geen goede relatie en het is niet duidelijk welk standpunt ze innemen; ze houden hun opties open.
• Coalitiepartners: staan achter de inhoud, maar hebben nog weinig vertrouwen in de relatie.
• Tegenstanders: er is sprake van een goede relatie, maar men is het oneens over de inhoud. Je weet bij een tegenstander wél waar je aan toe bent.
• Twijfelaars: zij hebben nog geen standpunt ingenomen maar je kunt goed met elkaar praten omdat de relatie goed is.
• Bondgenoten: zijn het eens met de inhoud én er is sprake van een goede relatie.

Voorbeeld

Stel je wilt als gemeente een groot retailpark aanleggen buiten de binnenstad vanwege de goede bereikbaarheid voor bezoekers van buitenaf. De gemeente is ambitieus en verwacht één miljoen bezoekers per jaar. Je krijgt bij dit vraagstuk te maken met voor- en tegenstanders. Denk hierbij aan winkeliers in de binnenstad, de winkeliersvereniging, omwonenden, natuur- en leefbaarheidsorganisaties, politieke partijen, Rijkswaterstaat, concurrenten en de pers. Iedereen heeft andere belangen en de gemeente moet een PR-strategie opstellen.

Wanneer je kijkt naar het overeenstemmingsdiagram kun je de stakeholders als volgt indelen:

• Vijand: winkeliers binnenstad. Ze zijn bang dat ze omzet verliezen. In het verleden is de relatie verstoord doordat er een conflict met de gemeente was in het kader van het gevelreclamebeleid. Naar de mening van de winkeliers gaat het hier om ‘winkeliertje pesten’ en zijn er absurde kosten mee gepaard gegaan.
• Opportunist: een lokale krant. Deze heeft voor haar nieuws een afhankelijkheidsrelatie met de gemeente, maar is niet per se voor of tegen in haar berichtgeving. Er is recent een vertrouwensissue geweest; de krant heeft suggestief nieuws gebracht.
• Coalitiepartner: projectontwikkelaar. Ziet kansen maar maakt zich ongerust over de manier waarop de gemeente dit wil aanpakken.
• Tegenstander: omwonenden. Maken zich ongerust over de leefbaarheid in hun wijk. De wijkvereniging heeft goede contacten met de gemeente en men overlegt regelmatig.
• Twijfelaar: de lokale fractie van GroenLinks. Het beoogde retailpark vraagt om aanpassingen aan het wegennetwerk, dat ten koste gaat van een gedeelte van een natuurgebied. Ze staan echter ook voor het creëren van banen in de regio, waar het retailpark een boost aan geeft. Ze durven zich niet uit te spreken om zo het vertrouwen van de kiezer te verliezen.
• Bondgenoot: Provinciale Staten. De provincie erkent dat de regio een boost in toerisme nodig heeft. zijn het eens met de inhoud én er is sprake van een goede relatie.

Toepassing / Tips

• Het indelen van de stakeholders in het diagram is een momentopname. Door welke interne of externe ontwikkeling kan de situatie veranderen, waardoor ook een stakeholder in een andere categorie valt.
• Kijk kritisch naar de stakeholders. Wie zegt wat? Kun je dit onderbouwen? Over het algemeen blijft de analyse vaak wat oppervlakkig. Wees concreet, dat maakt het adviseren gemakkelijker en scherper.

Meer weten?

https://youtu.be/1ncUD4thriI

Bronnen

Een blogje om (2013, 13 oktober). Stakeholderanalyse. Geraadpleegd op 8 juli 2019, van http://www.raamstijn.nl/eenblogjeom/index.php/lean-six-sigma/2134-lss-stakeholderanalyse