Naar duurzame businessmodellen? Allesbehalve een big bang

Henk Ruiter

“Als je als ondernemer de omslag naar ‘duurzaam’ wil maken, is het niet een kwestie van op een dag uit je bed stappen en zeggen: ‘Vanaf nu doe ik alles anders’. Zo’n omslag gaat werkelijk met hele kleine stappen. Het is àllesbehalve een Big Bang.” Aan het woord is Henk Ruiter (39), docent-onderzoeker aan het Lectoraat Financial Control van de HAN.

Onderwerp van ons gesprek is het tweejarige EFRO-project van de Hotspot Circulaire Weginfrastructuur, dat in januari van dit jaar werd afgerond. Het project werd uitgevoerd in een samenwerkingsverband tussen een heel aantal bedrijven, overheidsorganisaties en onderwijsinstellingen, onder andere de HAN. Dit laatste is niet verwonderlijk, want het Lectoraat Financial Control is actief in de bouwsector, ook in de grond-, weg- en waterbouw (GWW). Financiële ondersteuning kreeg het project vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) van de Europese Unie, en de provincies Gelderland en Overijssel.

Positief én realistisch
Henk is positief over de duurzaamheidsprojecten waaraan het lectoraat de afgelopen jaren heeft kunnen bijdragen. Over de kennis die al ontsloten is. En tegelijk heeft hij ervaren hoe weerbarstig de werkelijkheid kan zijn. Hoeveel geduld er nodig is, vindingrijkheid en moed. Ook een scherp inzicht, want de duurzaamheid van een product kent veel aspecten: levensduur, recyclebaarheid en de wijze van productie en vervoer.

Businessmodel
Henk: “Wat we gaandeweg het EFRO-project ook ontdekten, is dat je er niet komt met uitsluitend technische innovaties. Net zo belangrijk zijn de innovaties in je businessmodel. De drive en visie van een onderneming om anders te gaan werken, daar begint het mee. Neem de directeur van GWW-bedrijf NTP te Zevenaar, ook betrokken bij het EFRO-project. Hij zegt: ‘We willen niets maken wat we niet zelf terug zouden willen hebben.’ Dat is visie. En dan begint het pas. Want je businessmodel heb je niet één, twee, drie gewijzigd. Dat vraagt dus óók om innovaties, net zo goed als het ontwikkelen van grasfalt als circulair asfalt voor fietspaden, wat NTP heeft gedaan.”

Allianties
De resultaten van het EFRO-project zijn door de Hotspot Circulaire Weginfrastructuur gepubliceerd in een 52 pagina’s tellende brochure. Henk nam het hoofdstuk ‘Financiën en businessmodellen’ voor zijn rekening. Hij licht toe: “Circulair werken kan betekenen dat er een verschuiving optreedt van bezit naar gebruik – en daar hoort een ander businessmodel bij. We zien hier veel mogelijkheden en kansen. Tegelijk zijn er stevige hindernissen te nemen, zoals tegengestelde belangen bij verschillende partijen, bijvoorbeeld overheden en bedrijfsleven. Wat we elke keer weer vaststellen, is dat het aangaan van allianties een belangrijke succesfactor is voor het vernieuwen van businessmodellen.”

Wisselwerking
Het was bij NTP dat HAN-student Faisal Furmoli zijn afstudeeropdracht uitvoerde in het kader van het EFRO-project. Op de resultaten van zijn onderzoek borduren Henk en lector Koos Wagensveld voort. Ze publiceren binnenkort een artikel over nieuwe, duurzame businessmodellen. Henk: “Ook in onze HAN-master Circulaire Economie zullen we de inzichten meenemen die we al onderzoekend opdoen. De studenten passen deze weer toe in de projecten die ze uitvoeren bij bedrijven. Het is een hele mooie wisselwerking tussen lectoraat, studenten en werkveld. En hoe lastig de praktijk soms ook is, we komen absoluut verder. Geen big bang, wel een gestage vooruitgang!”

Janet Steenhuis
Arnhem, 3 maart 2020