Vlnr: Nathalie Uittenhout, Yvette van ’t Veer, Roosmarijn Saat, Daisy Alsemgeest

Interview | 

Ontwerpgericht onderzoek, met daarin geïntegreerd Design Thinking, is een essentieel onderdeel van de HAN-master Circulaire Economie. Studenten van de voltijdvariant voeren dit uit in duo’s en ze pakken de meest uiteenlopende, doorgaans complexe vraagstukken bij de kop voor opdrachtgevers in het hele land.

Yvette van ’t Veer en Nathalie Uittenhout doen onderzoek voor de Biowinkelvereniging. Op locatie van biologische winkel Gimsel te Rotterdam spreken we hen erover (op 13 april 2022). Als opdrachtgevers nemen Daisy Alsemgeest, verenigingsmanager Biowinkelvereniging en Roosmarijn Saat, eigenaar van de Rotterdamse Gimsel, ook deel aan het gesprek. Ze geven op sommige punten een toelichting en vertellen hoe het traject met de twee studenten voor hén uitpakt.

Aan de oplossing van welk vraagstuk hopen jullie bij te dragen?

Nathalie: “We onderzoeken hoe we true price optimaal kunnen implementeren bij biologische speciaalzaken die aangesloten zijn bij de Biowinkelvereniging.” Roosmarijn: “Onder de biologische speciaalzaken vallen behalve biologische supermarkten onder andere ook de biologische slagers en bakkers.”

Yvette: “Hierachter ligt dat we willen bijdragen aan een toekomstbestendige wereld. True price – in de hele keten – kan hier volgens ons bij helpen. Deze manier van beprijzing laat zien wat de werkelijke kosten zijn van een product: de marktprijs plús de sociale en milieukosten. We praten dan over de zogenaamde verborgen kosten, bijvoorbeeld de onderbetaling van een werknemer ergens in de keten.”

Roosmarijn: “Die verborgen kosten zijn ook in de biologische ketens niet volledig gedekt. Zeker is dat een biologische boer de milieuschade beperkt door geen chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken en door de biodiversiteit op zijn land te stimuleren en die op peil te houden. Ook zie je in de keten een redelijk bewustzijn van een eerlijk loon voor iedereen. Toch zijn er effecten op de leefomgeving die nog niet in de prijs verdisconteerd zijn, denk aan watergebruik, effecten op het land en impact op de sociale leefomgeving.”

Wat is het meest veelbelovende of verrassende resultaat tot nu toe?

Nathalie: “Wat mij het meest verrast heeft, en wat ik ook veelbelovend vind, is dat er veel behoefte blijkt te zijn aan transparantie.” Yvette: “Dit hebben we onderzocht onder met name de groene consument. Deze transparantie – dus als je voor de consument inzichtelijk maakt wat de werkelijke kosten van een product zijn – vergroot het vertrouwen, hebben we gemerkt. Ja, producten worden wel duurder met true price.” Nathalie: “Dan moet je niet aan een verdubbeling van de prijs denken, hoor.”

Roosmarijn: “We spreken inderdaad over centen die extra doorberekend worden op de prijs van het biologisch product. Wat zou het mooi zijn als ook bij gangbare producten en verswaren de echte prijs getoond wordt! Dan pas kun je echt de vergelijking maken, want de verborgen kosten zijn daar hoger; er is een groter negatief effect op de leefomgeving. Wij lobbyen hiervoor richting overheid.”

Jullie werken nu via Design Thinking aan het ontwerp voor een oplossing. Wat is hierbij het meest uitdagend? En wat is eigenlijk Design Thinking?

Nathalie: “Design Thinking is een creatieve methode om complexe vraagstukken aan te pakken. Je kijkt vanuit verschillende, minder voor de hand liggende perspectieven; je versmalt en verbreedt je blik in de diverse stadia van het proces, én je doet het met elkaar: co-creatie dus.”

Yvette: “Uitdagend was dat we ‘out of the box’ moesten gaan denken. We zijn heel doelgericht en we wisten vanaf het begin al wat we wilden. Het proces van Design Thinking bleek dat aardig te doorkruisen!”

Daisy: “Tegelijk vind ik veelbelovend wat er bij ons op gang komt bij het doorlopen van die verschillende fasen bij Design Thinking. Het hielp mij enorm om uit vastgeroeste denkpatronen te komen en vanuit andere perspectieven te kijken. Doordat Nathalie en Yvette hiermee bezig zijn, gaan wij veel meer de diepte in.”

Wat heeft jullie, Roosmarijn en Daisy, als opdrachtgevers getroffen in het traject dat jullie aangingen met Yvette en Nathalie?

Roosmarijn: “Mij heeft verrast hoe Nathalie en Yvette te werk gaan: ze zijn heel enthousiast, zo enorm dedicated, echt gegrepen door het onderwerp. Ze hebben een hands-on-mentaliteit die heel plezierig werkt voor ons. Het hele true price-verhaal is nu veel tot ons beter doorgedrongen en dat motiveert ons om er straks concreet invulling aan te geven.”

Daisy: “Op een goed moment namen wij de tijd om te herijken. Nathalie en Yvette incasseerden dat heel goed, sterker nog: ze gebruikten die tijd om verdere verdieping te geven aan het project.”

Nathalie en Yvette, wat heeft jullie geraakt in het proces tot nu toe?

Nathalie: “Ik ben erg gestructureerd en doelgericht. Maar ‘rechtstreek op mijn doel af’, dat ging hier nou net niet. Dit traject liep via kronkelende en onverwachte wegen; het vroeg aanpassing en flexibiliteit van ons.”

Yvette: “Ja, zo heb ik het ook ervaren. Wij wisten in fase 1 al wat we in fase 2 wilden doen. Maar dat ging niet door. De werkelijkheid bleek heel anders dan het plaatje.”

Nathalie: “We zijn hierin goed begeleid vanuit de opleiding.” Yvette: “En wat ook heel fijn is, is de ruimte die we die we van onze opdrachtgevers krijgen en de verantwoordelijkheid. Dat werkt heel stimulerend op ons.”

Tot slot!

Roosmarijn: “We merken aan alles hoezeer Yvette en Nathalie geïnteresseerd zijn in het onderwerp.” Yvette en Nathalie: “Ja, we willen graag op deze manier bijdragen aan de bewustwording van de consument en zo de keten helpen om schoon en eerlijk te produceren.”

Redactie: Illustrerend bij dit artikel is ons interview met Joep Jansen, één van de experts bij onze laatste Circulaire Oogst die als thema had ‘Meervoudige waardecreatie in de agrarische sector’. Ook hierin komt de werkelijke prijs van ons voedsel aan de orde.