Gerard Verstegen (links) en Aloy Soppe (rechts)

Actueler dan ooit: Booking.com (miljardenomzet op jaarbasis) dat via creatieve wegen het betalen van belasting weet te minimaliseren en dat nu – in de coronacrisistijd – aanspraak maakt op steungelden van de overheid. Volledig binnen de wet, dat wel. Maar is het ook moreel verantwoord wat deze onderneming doet? Heeft de onderneming de geest van de wet ook begrepen en handelt ze daarnaar?

Dit voorval, dat concreet de media haalde vanwege de maatschappelijke verontwaardiging die oplaaide, laat weer de ingewikkelde verhouding zien tussen finance en ethiek. Het spanningsveld dat er is tussen het eigenbelang en het maatschappelijk belang. Of is deze tegenstelling er vooral één van de korte termijn, terwijl op de lange termijn het dienen van het maatschappelijk belang juist óók ten gunste is van de onderneming? En dit haar meer bestaansrecht geeft?

Dilemma’s
Elke financieel professional krijgt vroeg of laat te maken met ethische dillema’s. De controller die iets ontdekt wat niet helemaal pluis lijkt te zijn, zal afwegingen maken tussen bijvoorbeeld de belangen van zijn opdrachtgever, het maatschappelijk verkeer en die van hemzelf. ‘Wat zou ik moeten doen?’, is de vraag die hij zich gaat stellen. Volgens Gerard Verstegen (docentonderzoeker) en Aloy Soppe (associate lector Financial Ethics), beide verbonden aan de HAN en auteurs van het boek ‘Ethiek voor financieel professionals’ raakt deze vraag het hart van waar het bij financiële ethiek om gaat.

Geen kant-en-klare antwoorden
Wat de auteurs niet willen met hun boek is richtlijnen geven voor ethisch handelen. Aloy en Gerard: “We kiezen juist niet voor de zwart-witbenadering, omdat die geen recht doet aan de complexe werkelijkheid waarin organisaties opereren. Ook nemen we niet zozeer de traditionele ethiek als uitgangspunt, die gebaseerd is op het naleven van algemeen geldende normen en waarden. Het is juist een moderne, horizontale benadering van ethiek waar we enthousiast over zijn.”

Stakeholdersmodel
Horizontale benadering? “Ja, het met elkaar in gesprek komen, met elkaar de discussie aangaan: ‘Wat zijn onze morele waarden eigenlijk, wat vinden we goed en waarom zouden we als onderneming goed willen doen?’ Het Angelsaksische stakeholdersmodel leent zich bij uitstek voor deze horizontale benadering, omdat alle belanghebbenden aan de discussie deelnemen. Het bepalen van de ethische koers is dan een gezamenlijke zoektocht met als doel zorgvuldig afgewogen keuzes. Bij dit proces wil dit boek een heel concrete leidraad zijn.”

Integriteitsatelier
“Bovendien starten we het Integriteitsatelier: een plek waarin ondernemingen aan de slag kunnen gaan met ethische dilemma’s. Waar ze een ontdekkingstocht aangaan naar het eigen ethisch kompas. Ze zullen zich daarbij niet in de eerste plaats richten op de verwachtingen van anderen, maar eigen morele voorkeuren ontwikkelen en die verankeren in de bedrijfscultuur. ‘Wie willen wij zijn?’ is daarbij de centrale vraag.”

Ook aan de slag hiermee? Meer weten over het Integriteitsatelier? Stuur een e-mail naar gerard.verstegen@han.nl.